INCOFRUIT – HELLAS: Αυξημένες κατά 7,5% οι εξαγωγές νωπών οπωροκηπευτικών το α’ εξάμηνο του 2024 προς τη Γερμανία

Οι ελληνικές εξαγωγές των νωπών φρούτων και λαχανικών συνέχισαν με αυξητικές τάσεις κατά 10,4% σε αξία και το α’ εξάμηνο του 2024 και ελαφρώς μειωμένες -1,5% σε όγκο, σε σύγκριση με το ίδιο διάστημα του προηγούμενου έτους, συνολικού ύψους 1,017.29 δισ. ευρώ και 996,8 χιλιάδων τόνων, σύμφωνα με την τελευταία ενημέρωση της ΕΛΣΤΑΤ, όπως επεξεργάστηκαν τα στοιχεία από τον Σύνδεσμό μας, Incofruit-Hellas.

Οι εξαγωγές-αποστολές προς την ΕΕ ανήλθαν σε 890,76 εκατ. ευρώ, αποτελώντας το 88% της συνολικής εξαχθείσας αξίας. Αντίστοιχα, οι κατ’ όγκο αποστολές προς την ΕΕ ανήλθαν σε 801.698 τόνους και οι εξαγωγές προς τρίτες χώρες σε 195.102 τόνους, αποτελώντας το 20% του συνόλου των εξαγωγών μας.

Η μεγάλη αύξηση που παρουσίασαν οι ελληνικές πωλήσεις φρούτων και λαχανικών στην ΕΕ ήταν ιδιαίτερη λόγω των ακτινιδίων, που η αξία των απεσταλμένων αυξήθηκε κατά 30,4%, σε 159,175 εκατ., καταγράφοντας ρεκόρ στην εμπορική περίοδο 2023/2024 για ακόμη μια χρονιά, στα 305,5 εκατ. ευρώ. Επίσης, για άλλη μια χρονιά, και οι φράουλες κατέγραψαν ρεκόρ, με 160,19 εκατ. ευρώ. Εκτός Ευρώπης, οι εξαγωγές ανήλθαν στα 126,52 εκατ. ευρώ, 12% του συνόλου.

Οι αποστολές – εξαγωγές λαχανικών το εξάμηνο αυξήθηκαν κατά 10,6% σε σχέση με το ίδιο διάστημα του 2023, ανερχόμενες σε 236.349 τόνους και 2,7% σε αξία, με 199,384 εκατ. ευρώ. Η αύξηση σημειώθηκε κυρίως στις πατάτες (61,7%)%, μέρος των οποίων είναι επανεξαγόμενες εξ εισαγωγών από τρίτες χώρες Αντίστοιχα, η εξαγωγή φρούτων σημείωσε μείωση σε όγκο σε σχέση με την ίδια περίοδο του 2023 (-4,7%), ανερχόμενη σε 760.451 τόνους, με μειώσεις σε μήλα (-43%), πορτοκάλια (-19,8%) και λεμόνια (-33,5%).

Η αξία των εξαχθέντων φρούτων αυξήθηκε κατά 12,5% και ανήλθε σε 817,9 εκατ. ευρώ. Πρόκειται για μια εντυπωσιακή άνοδο, η οποία δείχνει την αυξημένη μεσοσταθμική τιμή μονάδος των προϊόντων μας, οφειλόμενη κυρίως σε ακτινίδια, πορτοκάλια και φράουλες, που δημιούργησαν ρεκόρ εξαγωγών. Σημειώνεται ότι η μεσοσταθμική αυτή αύξηση ήταν σε σχέση με το αντίστοιχο εξάμηνο του 2020 κατά 43%.

Οι εξαγωγές εκτός Ευρώπης παραμένουν σταθερά σε χαμηλά ποσοστά, παρά τις καλές επιδόσεις που παρατηρούνται στα ακτινίδια. Οι εξαγωγές σε άλλες μεγάλες αγορές παραμένουν στα ελάχιστα επίπεδα, γεγονός που αντανακλά για τον Σύνδεσμό μας την ασύμμετρη ελευθερία εμπορίου του τομέα της παγκόσμιας αγοράς φρούτων και λαχανικών, με μια αγορά της ΕΕ χωρίς εμπόδια στις εισαγωγές, ενώ ορισμένες τρίτες χώρες εφαρμόζουν άκρως προστατευτικές πολιτικές.

Οι ενδείξεις από την εξαγωγή μέχρι και σήμερα 21/8/2024, βάσει προσωρινών στοιχείων ΥΠΑΑΤ, δείχνουν ότι στα καλοκαιρινά φρούτα παρατηρείται ποσοστιαία αύξηση στο επίπεδο του 10%, εξισορροπώντας τις μειωμένες ποσότητες των χειμερινών, με εκτιμώμενες τις αυξήσεις σε αξία άνω των 20%. Εάν δεν υπάρξουν ζημιές, λόγω καιρικών συνθηκών, οι εξαγωγές φρούτων και λαχανικών θα έχουν προοπτικές καταγραφής νέου ρεκόρ στο τέλος του χρόνου. Οι εξαγωγές της Ελλάδας στη Γερμανία για το α΄ εξάμηνο του 2024 σε σύγκριση με το 2023 αποτυπώνονται στον σχετικό πίνακα.

Ο πόλεμος στην Ουκρανία έχει επιδεινώσει τις αυξήσεις του κόστους και έχει ήδη δημιουργήσει μια κατάσταση υπερπροσφοράς με πτώση των τιμών στην κατανάλωση και με επιβάρυνση του κόστους παραγωγής & μεταφοράς με την κατάργηση της ενίσχυσης στο πετρέλαιο κίνησης. Ο τομέας πάσχει από σοβαρό πρόβλημα ανταγωνιστικότητας, επειδή δεν είναι δυνατή η μεταφορά μέρους της αύξησης στις τιμές πώλησης έναντι της αύξησης του κόστους.

Παράλληλα, παρατηρείται μια στασιμότητα στις εισαγωγές το αντίστοιχο εξάμηνο στη χώρα μας, πλην όμως από προσωρινά στοιχεία μέχρι τέλους Ιουλίου καταγράφεται αύξησή τους κατά 11%. Οι εισαγωγές της Ελλάδας από τη Γερμανία για το α΄ εξάμηνο του 2024 σε σύγκριση με το 2023 αποτυπώνονται στον σχετικό πίνακα.

Προτάσεις – Μέτρα αντιμετώπισης

Απαραίτητη προϋπόθεση για τη διατήρηση της φήμης των προϊόντων μας στις καταναλωτικές αγορές είναι η αυστηρή εφαρμογή των εθνικών και ενωσιακών κανόνων για προδιαγραφές εμπορίας – ποιότητας με πλήρη ιχνηλασιμότητα, που παρέχει την ασφάλεια στον καταναλωτή για την ποιότητά τους και με τήρηση των κανόνων υγιεινής σε όλη την εφοδιαστική αλυσίδα των προϊόντων μας.

Με βάση αυτά τα δεδομένα και τις προοπτικές, προτείναμε μέτρα για την αντιμετώπιση των διαταραχών στις αγορές μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, ήτοι:

1) Δημιουργία Ενιαίου Ταμείου (κατά το πρότυπο του Ενιαίου Ταμείου Ενέργειας), που θα παρέχει στήριξη στους Ευρωπαίους παραγωγούς γεωργικών προϊόντων και στις επιχειρήσεις απέναντι στις αυξήσεις κόστους (εισροών) λόγω του κόστους των λιπασμάτων, των φυτοφαρμάκων και των ζωοτροφών, αλλά και τυποποίησης-συσκευασίας, υλικών συσκευασίας, μεταποίησης και μεταφορικών. Κόστος, που θα είναι μικρότερο των τιμών πώλησης που θα διαμορφωθούν από την υπερπροσφορά και την υποκατανάλωση και χρειάζεται ελάφρυνσή του για να μπορεί να προσαρμοστεί στις διαμορφωθησόμενες τιμές λιανικής πώλησης.

2) Επανεξέταση του καθεστώτος εισαγωγών, με εντατικοποίηση των ελέγχων από τρίτες χώρες στην ΕΕ (προς αποφυγή ελληνοποιήσεων).

3) Η ελληνική πολιτεία να λύσει άμεσα το πρόβλημα με τους αλλοδαπούς εργάτες γης, καθότι η νομοθετική ρύθμιση του Μαρτίου είναι αναποτελεσματική (δεν εισακούστηκαν σχετικές προτάσεις μας) και ο κίνδυνος μη καλλιέργειας μεγάλων εκτάσεων γης σε όλη τη χώρα είναι υπαρκτός. Η δε ισχύουσα ρύθμιση για τους υφιστάμενους στη χώρα χωρίς νομιμοποιητικά έγγραφα μετανάστες-πρόσφυγες δεν τους δίδει τη βεβαιότητα για παραμονή τους στη χώρα, με συνέπεια τη φυγή τους προς άλλες χώρες της ΕΕ με ελαστικότερους όρους χορήγησης κάρτας εργασίας και παραμονής όπως η Ιταλία.

4) Πρόβλεψη και χάραξη στρατηγικής για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής και της έλλειψης επαρκών υδάτινων πόρων, προκειμένου να αποφευχθεί η εγκατάλειψη καλλιεργειών.

Επιβάλλεται η μελέτη των προοπτικών στις καταναλωτικές αγορές και των διαμορφούμενων τάσεων για τη χάραξη προγραμμάτων αναδιάρθρωσης των καλλιεργούμενων οπωροκηπευτικών, με έμφαση στα παραδοσιακά. Απαιτείται χάραξη ζωνών καλλιέργειάς τους κατ’ είδος, εμπλουτισμός τους με νέες ποικιλίες και επέκταση ημερολογιακά της συγκομιδής, της μεταποίησης και της εμπορίας. Αρμόδιο όργανο είναι το Συμβούλιο Αγροτικής Ανάπτυξης που χρειάζεται επανασύσταση με συμμετοχή στο κεντρικό του συμβούλιο αντιπροσώπευσης των θεσμικών φορέων παραγωγής και εμπορίας. Το ίδιο συμβούλιο θα πρέπει να επιληφθεί και των βιολογικών προϊόντων.

Επισημαίνεται ότι η Γερμανία είναι η πρώτη χώρα προορισμού των ελληνικών φρούτων και λαχανικών ως προς την αξία και η τρίτη ως προς τις εξαχθείσες ποσότητες, μετά τη Ρουμανία και τη Βουλγαρία. Η Γερμανία είναι η πρώτη εισαγωγική χώρα της ΕΕ-27 και το 2023 εισήγαγε φρούτα και λαχανικά αξίας 19,768 δισ. ευρώ, με τη χώρα μας στα μεν λαχανικά να κατατάσσεται στην 11η θέση και στα φρούτα στη 16η, αντιπροσωπεύοντας το 1,5%, με συνολική αξία 292,5 εκατ. ευρώ. Στη γερμανική αγορά φρούτων, ο κλάδος των ελληνικών φρούτων ανέπτυξε κατά το α΄ εξάμηνο του 2024 μια ιδιαίτερη δυναμική, η οποία μπορεί και πρέπει να συνεχίσει να ενισχύεται συνεχώς.

Ο βασικός μας στόχος είναι να παραμείνει η διατήρηση κερδισμένης κορυφαίας ευρωπαϊκής αγοράς, όπως αυτή της Γερμανίας, διαμέσου της διασφάλισης και της προβολής της εξαιρετικής φήμης των ελληνικών φρούτων. Η ποιότητα των ελληνικών φρούτων, τα οποία παραδοσιακά καλλιεργούνται σύμφωνα με όλα τα διεθνή πρότυπα πιστοποίησης, πρέπει συνεχώς να αποδεικνύουμε στους Γερμανούς καταναλωτές ότι είναι εγγυημένη.