του Βασίλη Πόρρου, γεωπόνου
Το καλαμπόκι ανήκει στις ανοιξιάτικες αροτραίες καλλιέργειες, με σημαντικές απαιτήσεις τόσο σε νερό όσο και σε θρεπτικά στοιχεία, που σημαίνει μεγάλο κόστος, ενέχοντας ένα αρχικό ρίσκο. Αυτό θα πρέπει να το έχει υπολογίσει ο παραγωγός πριν ξεκινήσει, ώστε να μην κάνει το σύνηθες λάθος των εκπτώσεων στην πορεία, καθώς μια τέτοια πρακτική οδηγεί στη μείωση των στρεμματικών αποδόσεων. Αν αυτή, μάλιστα, συνδυαστεί με μέτριες τιμές στη συγκομιδή, θα δημιουργήσει στον παραγωγό οικονομική ασφυξία.
Προστασία από τις ασθένειες
Οι υγιείς σπόροι συμβάλλουν σημαντικά στην προστασία των φυτών, ενώ και οι παρεμβάσεις με κατάλληλα μυκητοκτόνα μπορούν να δώσουν λύση στο πρόβλημα. Η αμειψισπορά αποτελεί μία εναλλακτική λύση για την προστασία των φυτών καθώς, λόγω της εναλλαγής των καλλιεργειών από χρονιά σε χρονιά, μειώνονται σε μεγάλο βαθμό οι εχθροί, οι ασθένειες και τα ανταγωνιστικά ζιζάνια, με αποτέλεσμα να γίνεται περισσότερο ορθολογικά η χρήση των αγροχημικών.
Παρεμβάσεις με οργανική λίπανση από προηγούμενες καλλιέργειες ψυχανθών ή γενικότερα κτηνοτροφικών φυτών, ακόμη και ζωικής κοπριάς κατάλληλα επεξεργασμένης, συμβάλλουν σημαντικά στον εμπλουτισμό του εδάφους με άζωτο, αλλά και στην αύξηση της οργανικής ουσίας. Οι υπερβολικές ποσότητες αζώτου συνεργούν στην εξάπλωση ασθενειών, οι οποίες ευνοούνται από τον ξηρό καιρό και την όψιμη σπορά. Μια εναλλακτική λύση για την προστασία των φυτών αποτελεί και η χρήση ανθεκτικών υβριδίων.
Ζιζανιοκτονία
Η ζιζανιοκτονία γίνεται κατά κόρον μεταφυτρωτικά, στα τέσσερα έως έξι φύλλα. Όμως, περισσότερο ασφαλής είναι η μετασπαρτική ζιζανιοκτονία, η οποία εξασφαλίζει προστασία των νεαρών φυτών από τον ανταγωνισμό των ζιζανίων στα πρώτα στάδια της ανάπτυξής τους. Ο ανταγωνισμός αυτός μπορεί να επιφέρει μείωση της παραγωγής, έως και 10%, κάτι το οποίο οι αγρότες πρέπει να προσέξουν ιδιαίτερα.
Λίπανση
Για μία υψηλή παραγωγή, οι απαιτήσεις του φυτού σε άζωτο, καθ’ όλη τη διάρκεια της καλλιέργειάς του, προσεγγίζουν τις 30 μονάδες. Το άζωτο συμβάλλει σημαντικά στην ανάπτυξη του φυτού, ενισχύοντας τη φυλλική επιφάνειά του για την καλύτερη αξιοποίηση της ηλιακής ακτινοβολίας, έχοντας στόχο τη μέγιστη φωτοσύνθεση.
Ο φώσφορος βοηθά στην ανάπτυξη του ριζικού συστήματος και στις φυσιολογικές λειτουργίες του καλαμποκιού με τη μεταφορά της ενέργειας και τη δημιουργία νέων φυτικών ιστών. Οι μονάδες φωσφόρου που απαιτούνται κυμαίνονται μεταξύ 8-10. Σε ό,τι αφορά το κάλιο, ο ρόλος του είναι σημαντικός, διότι συντελεί στην ενίσχυση της προστασίας του φυτού, ενώ η έλλειψή του μειώνει την αντίσταση στο υδατικό στρες και την ικανότητα της φωτοσύνθεσής του. Για τις ανάγκες της καλλιέργειας, απαιτούνται περίπου 20 μονάδες καλίου. Από τα μεσοστοιχεία, απαιτείται υψηλή ποσότητα ψευδαργύρου, καθώς και μαγγάνιο και σίδηρο.
Ωστόσο, η ακριβής ποσότητα θα πρέπει να προσδιοριστεί μέσα από μια εδαφολογική ανάλυση, ώστε οι παραγωγοί να γνωρίζουν επακριβώς τις απαιτήσεις σε μακροστοιχεία και ιχνοστοιχεία που έχει το χωράφι στο οποίο θα καλλιεργήσουν το καλαμπόκι. Πριν από τη σπορά, θα πρέπει να γίνει η βασική λίπανση, όπου ο φώσφορος και το κάλιο θα ενσωματωθούν στο σύνολό τους και περίπου το 50% του αζώτου. Οι καλλιεργητές θα πρέπει να προσέξουν ιδιαίτερα το άζωτο να μην είναι σε νιτρική μορφή, λόγω της απόπλυσής του στα κατώτερα στρώματα εδάφους, συμβάλλοντας με αυτόν τον τρόπο στη νιτρορύπανση.
Σε αρδεύσεις με καταιονισμό, η χρήση σταθεροποιημένων λιπασμάτων και ειδικά των αζωτούχων (λόγω εξαέρωσης και απόπλυσης) είναι επιβεβλημένη για μεγαλύτερη διάρκεια δράσης τους για περιβαλλοντικούς και οικονομικούς λόγους. Σε στάγδην άρδευση, έχουμε καλύτερα αποτελέσματα με τις πολλές και σταδιακές λιπάνσεις. Το μέγιστο των απαιτήσεων σε άζωτο βρίσκεται στο στάδιο της ανθοφορίας, άρα θα πρέπει να έχουμε ξεκινήσει τις λιπάνσεις μας πολύ πριν από την έναρξή της.
Άρδευση
Το καλαμπόκι χαρακτηρίζεται ως υδροβόρο φυτό, με υψηλές απαιτήσεις σε νερό, ακόμα και από το αρχικό του στάδιο. Από τα οκτώ έως εννέα φύλλα και στη συνέχεια του κύκλου του δεν πρέπει να υποστεί σοκ από την έλλειψη νερού. Τα ποτίσματα θα πρέπει να είναι μικρά και να πραγματοποιούνται ανά τακτικά χρονικά διαστήματα, ώστε να γίνεται καλύτερη αξιοποίηση του νερού, μειώνοντας παράλληλα το στρες στα φυτά. Χάρη στις τελευταίες εξελίξεις στην τεχνολογία, ειδικά στην ευφυή γεωργία, μας δίνεται η δυνατότητα ανάλογα με τις μεταβολές του καιρού να προσδιορίσουμε ακριβώς τις ανάγκες του φυτού σε νερό, ακόμη και σε θρεπτικά στοιχεία, μέσω της χρήσης των αισθητήρων και άλλων τεχνολογιών. Ίσως είναι καιρός να κλείσει και αυτό το κεφάλαιο της παραδοσιακής άρδευσης με τις σημαντικές απώλειες σε νερό και να αξιοποιηθούν όσο το δυνατόν καλύτερα οι νέες τεχνολογίες.
