της Αγγελικής Λαλούση, δικηγόρου στον Άρειο Πάγο και στο ΣτΕ
Συνεχίζονται οι κατασχέσεις των αγροτικών επιδοτήσεων, κατά παράβαση της απόφασης για ακατάσχετο των λογαριασμών έως 7.500 ευρώ ετησίως, πλέον των 1.250 ευρώ/μήνα, όπως ισχύει για όλα τα φυσικά πρόσωπα.
Σύμφωνα με την ελληνική νομοθεσία, αλλά και με το πόρισμα του Συνηγόρου του Πολίτη, «οι άμεσες ενισχύσεις χορηγούνται στους παραγωγούς ως εισοδηματικό δίχτυ ασφαλείας, το λεγόμενο “safety net”, προκειμένου να συνεχιστεί απρόσκοπτα η γεωργική τους δραστηριότητα». Ο νόμος προστατεύει τους δικαιούχους αγρότες από τις κατασχέσεις προς το Δημόσιο, τους φορείς αυτού και τα ασφαλιστικά ταμεία, αλλά και από κατασχέσεις τραπεζών.
Συγκεκριμένα, με βάση τον νόμο 4587/24.12.18, όπως τροποποιήθηκε το άρθρο 32 του ν. 4314/14 και προστέθηκε η παρ. 5, δεν μπορούν να κατασχεθούν οι αναφερθείσες επιδοτήσεις μέχρι 7.500 ευρώ ετησίως: […«5. Οι προκαταβολές, οι ενδιάμεσες και οι τελικές πληρωμές που λαμβάνουν οι δικαιούχοι βάσει καθεστώτων στήριξης στα πλαίσια της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής, οι οποίες αφορούν: α) τη βασική ενίσχυση, β) την πράσινη ενίσχυση, γ) τις ενισχύσεις που χορηγούνται σε νέους γεωργούς, δ) τις ενισχύσεις που χορηγούνται σε μικροκαλλιεργητές, ε) τις συνδεδεμένες ενισχύσεις και στ) την ειδική ενίσχυση βάμβακος του Κανονισμού 1307/2013, δεν κατάσχονται στα χέρια του ∆ημοσίου ή τρίτων, δεν υπόκεινται σε κανενός είδους παρακράτηση και δεν συμψηφίζονται με οφειλές προς το Δημόσιο και οποιονδήποτε φορέα του δημοσίου τομέα, καθώς και προς τους ασφαλιστικούς οργανισμούς, μέχρι 7.500 ευρώ ετησίως].
Ή μήπως άραγε δεν είναι έτσι;
Όταν αναφέρεται «κατάσχεση λογαριασμού», εννοούμε στην πράξη «δέσμευση λογαριασμού». Όταν η εντολή δίδεται από την Εφορία και αυτό περιλαμβάνει και τις περιπτώσεις που ο παραγωγός συμβάλλεται με την τράπεζα για χορήγηση δανείου κτηνοτροφικού/αγροτικού με την εγγύηση του ελληνικού δημοσίου, ή και από τράπεζα για οφειλές του αγρότη, είναι ξεκάθαρο: Όσον αφορά το Δημόσιο, μπορεί η κατάσταση με τα ονόματα των φορολογουμένων και τους υπό δέσμευση λογαριασμούς να αποστέλλεται από την ΑΑ∆Ε, όμως η επιλογή του πότε θα γίνει η δέσμευση εξαρτάται από τις τοπικές ΔΟΥ.
Αγώνας μετ’ εμποδίων
Όταν η κατάσχεση επισπεύδεται από το Δημόσιο, τα πιστωτικά ιδρύματα «οφείλουν» να εξετάσουν αν πληρούνται οι προϋποθέσεις για την επιβολή της κατάσχεσης, σύμφωνα με τις διατάξεις της νομοθεσίας -οι οποίες διατάξεις κατά νόμο είναι ειδικές και κατισχύουν κάθε άλλης γενικής ή ειδικής διάταξης που ορίζει διαφορετικά-, όμως εξετάζουν πράγματι;
Εφόσον διαπιστώνεται ότι παραμένει η οφειλή, δίδεται η εντολή δέσμευσης, η οποία πάει σε όλες τις τράπεζες μέσω του συστήματος ∆ΙΑΣ. Έτσι, έστω για παράδειγμα ότι ο παραγωγός οφείλει 10.000 ευρώ, είτε από κατάπτωση εγγύησης είτε από άλλο λόγο, δίδεται η εντολή από τη ∆ΟΥ και δεσμεύεται ο λογαριασμός του.
Έστω ότι την επομένη ημέρα κατατίθενται στο λογαριασμό του 1.500 ευρώ από επιδότηση. Τα χρήματα αυτά, καθώς είναι δεσμευμένος ο λογαριασμός, δεν μπορεί να τα μετακινήσει, ούτε να πληρώσει τρέχουσες υποχρεώσεις του, ούτε καν τις ρυθμισμένες με τη ΔΟΥ οφειλές του.
Το ποσό αυτό παραμένει δεσμευμένο στον τραπεζικό λογαριασμό του. Και ναι, αν οφείλει στην εφορία (φόρο εισοδήματος, ΦΠΑ κ.λπ.) μπορεί να πάει στην ΔΟΥ και να ζητήσει να σταλούν για μείωση του ποσού οφειλής για το οποίο η ∆ΟΥ έδωσε εντολής κατάσχεσης των χρημάτων του στον τραπεζικό λογαριασμό του.
Όμως, στην πράξη, η ταλαιπωρία του παραγωγού συνεχίζεται, διότι αντί να αποδεσμευθεί άμεσα ο λογαριασμός, όπως επιβάλλει η λογική, εφόσον ο παραγωγός δίνει την εντολή στην ΔΟΥ να συμψηφίσει με την οφειλή του το ποσό που έχει δεσμευτεί στον λογαριασμό του και να εξοφλήσει την οφειλή του, απαιτούνται σειρά ενεργειών από την πλευρά του Δημοσίου και της τράπεζας, εις χείρας της οποίας έχει δεσμευτεί το ποσό που οφείλει ο αγρότης, με αποτέλεσμα να μην μπορεί να διαχειριστεί αυτός το υπόλοιπο των χρημάτων του και η τράπεζα να εξοικονομεί με αυτή την καθυστέρηση (εκούσια ή όχι;) τεράστια ποσά προς ίδια εκμετάλλευση για όλο τον χρόνο που καθυστερεί, μέχρι να αποδώσει στη ΔΟΥ το ποσό.
Όταν επισπεύδεται η κατάσχεση εις χείρας τρίτου από τράπεζα για οφειλή του αγρότη σε εκτέλεση δικαστικής απόφασης ή διαταγής πληρωμής, η τράπεζα συνεργασίας του αγρότη όπου επιβλήθηκε η κατάσχεση δεσμεύει τα χρήματα μέχρι να εκδοθεί τελεσίδικη απόφαση δικαστηρίου για το παράνομο της οφειλής, κατόπιν άσκησης ένδικου μέσου από τον αγρότη. Θα πρέπει δε να ασκήσει ο αγρότης και ένδικο μέσο κατά του παράνομου της κατάσχεσης εις χείρας τρίτου. Όλο αυτό το χρονικό διάστημα, ο αγρότης δεν έχει τη δυνατότητα να διαχειριστεί τα χρήματα του και να πληρώσει τις υποχρεώσεις του.
Το βάρος στον αγρότη
Κατά τη μέχρι σήμερα νομολογία, τα ποσά των επιδοτήσεων χάνουν την ιδιότητα της επιδότησης από τη στιγμή που κατατίθενται στον λογαριασμό του αγρότη, αποκτώντας την ιδιότητα της προσωπικής του περιουσίας, η οποία όμως υπόκειται σε κατάσχεση, εκτός του ελάχιστου ακατάσχετου ποσού.
Μόλις πρόσφατα, οι κατασχέσεις της υπό εκκαθάριση ΑΤΕ επιβαλλόμενες εις χείρας τρίτων, των τραπεζών συνεργασίας των αγροτών, αλλά και οι δεσμεύσεις λογαριασμών από τη ΔΟΥ για οφειλές προκύπτουσες από την κατάπτωση εγγύησης του δημοσίου, αντιμετωπίζονται από τα δικαστήρια ως καταχρηστικές για σωρεία λόγων, τους οποίους όμως καλείται ο αγρότης να προβάλει τουλάχιστον με ένα ένδικο μέσο κατά της απαίτησης της τράπεζας και ένα ένδικο μέσο κατά του παράνομου της κατάσχεσης εις χείρας τρίτου των συγκεκριμένων ποσών προερχόμενων από επιδοτήσεις.
Και είναι επίσης ο αγρότης, αυτός που καλείται να πληρώσει τα έξοδα των δικών αυτών, ενόσω μάλιστα είναι δεσμευμένος ο μοναδικός του, ίσως, τραπεζικός λογαριασμός!
