Κάτω του κόστους οι αποζημιώσεις που βγάζει ο αλγόριθμος του ΕΛΓΑ στη βιομηχανική ντομάτα

Με σημαντικές απώλειες εισοδήματος, που σε καμία περίπτωση δεν καλύπτονται από τις αποζημιώσεις που «βγάζει» ο ισχύον κανονισμός του ΕΛΓΑ, βρίσκει η επόμενη μέρα της κακοκαιρίας Daniel έναν διόλου ευκαταφρόνητο αριθμό καλλιεργητών βιομηχανικής ντομάτας στον θεσσαλικό κάμπο.

Πρόκειται για παραγωγούς με μεγάλο ποσοστό όψιμων φυτεύσεων, οι οποίες δεν είχαν συγκομισθεί όταν ξέσπασε η θεομηνία. Μάλιστα, οι ζημιές δεν περιορίζονται στις ντομάτες, που ακόμα και σήμερα βρίσκονται κάτω από το νερό, έχοντας πια μετατραπεί σε οργανική ουσία, αλλά αφορούν και αυτές που συλλέχθηκαν μεν, αλλά η ποιοτική τους υποβάθμιση αποτυπώθηκε στις χαμηλότερες τιμές με τις οποίες αγοράσθηκαν από τα εργοστάσια.

Σύμφωνα με πηγές της βιομηχανίας, η κακοκαιρία «αφαίρεσε» περίπου το 12% της αναμενόμενης φετινής παραγωγής σε πανελλαδικό επίπεδο. Είναι ενδεικτικό ότι στις τελευταίες προβλέψεις του, το Παγκόσμιο Συμβούλιο Βιομηχανικής Ντομάτας (WPTC) αναθεωρεί την εκτίμησή του για την ελληνική σοδειά στους 390.000 τόνους από 430.000 τόνους που ανέμενε μέχρι τα μέσα Σεπτεμβρίου, καθώς «ο αντίκτυπος των πλημμυρών ήταν μεγαλύτερος του αναμενομένου», όπως αναφέρει χαρακτηριστικά.

Ο πρόεδρος του ΘΕΣΤΟ, Χρήστος Σουλιώτης, εκτιμά ότι οι απώλειες είναι λίγο υψηλότερες και το ποσοστό της φετινής ντομάτας που δεν μαζεύτηκε ενδεχομένως και να ξεπερνά το 15%. «Ακόμα όμως και οι καρποί που τελικά συγκομίστηκαν, διατέθηκαν σε χαμηλότερες τιμές, αφού είχαν πολλές ξένες ύλες, κακή ποιότητα κ.λπ. Το ότι έφυγε, έτσι όπως έφυγε, από το χωράφι, ένα ποσοστό ντομάτας, δεν σημαίνει ότι… μοσχοπουλήθηκε», δηλώνει στην «ΥΧ».

«Έρχεται νέο Κιλελέρ»

Η απογοήτευση των παραγωγών εντείνεται από το γεγονός ότι οι τιμές στις οποίες είχαν κλειστεί φέτος τα συμβόλαια ήταν οι υψηλότερες ιστορικά, με τα 5 brix να «δίνουν» 150 ευρώ/τόνο ή 15 λεπτά/κιλό, τα οποία, μαζί με τα διάφορα πριμ πρωιμότητας, οψιμότητας, συνέπειας κ.λπ. που προσέφεραν τα εργοστάσια, μπορούσαν σχετικά εύκολα να ανέβουν ακόμα και πάνω από τα 17 λεπτά.

Πρόκειται για ποσά, τα οποία απέχουν παρασάγγας από τα μόλις 7 λεπτά/κιλό που, όπως αναφέρει ο κ. Σουλιώτης, προκύπτουν από τον ούτως ή άλλως αναχρονιστικό, κατά γενική ομολογία, κανονισμό του ΕΛΓΑ, που άλλωστε φέτος ξεπεράστηκε και από τα γεγονότα.

«Όταν πέφτουν 900 χιλιοστά νερό, ξεφεύγουμε πλέον από το στενό πλαίσιο του κανονισμού και μιλάμε για μια κατάσταση έκτακτης ανάγκης», τονίζει ο κ. Σουλιώτης. «Δεν είναι δυνατόν να αποζημιωθούμε με τον τιμοκατάλογο του ΕΛΓΑ για προϊόντα που καλλιεργήθηκαν με τόσο υψηλά κόστη και καταστράφηκαν από ακραία φαινόμενα που δεν προβλέπονται καν στο καταστατικό του», συμπληρώνει.

Ο πρόεδρος του ΘΕΣΤΟ διαισθάνεται ότι κυβέρνηση και ΕΛΓΑ προσπαθούν να κερδίσουν χρόνο με τις παρατάσεις στις δηλώσεις ζημιών. «Δεν υποτιμούμε το έργο των εκτιμητών», ξεκαθαρίζει. «Όμως, δεν αρκεί. Ζητούμε να αποζημιωθούμε με τις τιμές που είχαμε συμβολαιοποιήσει τα προϊόντα μας. Η πολιτεία πρέπει επίσης να μας πει τι σχεδιάζει να κάνει με τα χωράφια που είναι πλημμυρισμένα και δεν πρόκειται σπαρθούν την επόμενη καλλιεργητική περίοδο. Ένα ακόμη ερώτημα αφορά τις πληρωμές του πάγιου εξοπλισμού, αλλά και την αποκατάσταση των υποδομών.

Να θυμόμαστε ότι τα χρήματα που έχουν χαθεί δε θα λείψουν μόνο από τους αγρότες, αλλά και από ολόκληρη την αγορά, από τα γεωργικά καταστήματα μέχρι τις τράπεζες και τη ΔΕΗ», σημειώνει ο κ. Σουλιώτης και καταλήγει: «Αν η κυβέρνηση δεν σκύψει πάνω από το πρόβλημα, θα έχουμε ένα δεύτερο Κιλελέρ. Υπάρχει πολλή συσσωρευμένη οργή στον κάμπο».

Οι λάσπες μπέρδευαν τους χρωματοδιαλογείς

«Είναι γεγονός ότι κάποιοι παραγωγοί έπαθαν μεγάλη ζημιά της τάξης του 80-90%. Υπάρχουν περιπτώσεις που, για παράδειγμα, από 400 στρέμματα ντομάτας συγκομίστηκαν μόνο 30 και αυτά με προβλήματα και δυσκολίες. Αυτοί οι αγρότες προφανώς αδικούνται από το ισχύον πλαίσιο του ΕΛΓΑ», δηλώνει στην «ΥΧ» ο διευθυντής των εργοστασίων Φαρσάλων και Δομοκού της Νομικός, Θωμάς Τσιαγκλάνης.

«Όπως εξελίχθηκαν τελικά τα πράγματα, ήταν ευτύχημα ότι πρωίμισαν αρκετά οι όψιμες φυτεύσεις, με αποτέλεσμα το ποσοστό της ασυγκόμιστης ντομάτας, όταν ξέσπασε το φαινόμενο, να είναι περίπου στο 20%, δηλαδή σχετικά μικρό για την εποχή», επισημαίνει. Ο ίδιος εκτιμά ότι οι ποσοτικές απώλειες στο σύνολο της εγχώριας παραγωγής λόγω του Daniel κυμαίνονται από 10% έως 12%. Όπως εξηγεί, υπήρξαν και κάποια ζητήματα στα πρώτα στάδια της διαχείρισης των καρπών που κατέστη δυνατό να συλλεχθούν από τα πλημμυρισμένα χωράφια, αφού οι λασπωμένες ντομάτες συχνά «ξεγελούσαν» τους χρωματοδιαλογείς, οι οποίοι τις «διάβαζαν» ως μαύρες και τις απέρριπταν.

Πάει για 145.000 τόνους η Νομικός

Οι τελευταίες βροχές, πάντως, που έφερε ο Elias, δεν προκάλεσαν επιπλέον προβλήματα, πέρα από μια μικρή καθυστέρηση στη συλλογή των πολύ όψιμων φυτεύσεων στον Δομοκό, στη Θήβα και στη Β. Ελλάδα. Από αυτές τις περιοχές, η Νομικός αναμένει να παραλάβει περίπου 1.000-1.500 τόνους ακόμα, με το συνολικό τονάζ για φέτος να διαμορφώνεται στους 145.000 τόνους έναντι 165.000 τόνων που προέβλεπε ο αρχικός της προγραμματισμός.

Βέβαια, παρά τα προβλήματα που δημιούργησε ο Daniel στις όψιμες ντομάτες, η «μεγάλη εικόνα» από ποιοτικής άποψης παραμένει πολύ καλή, με τα brix, μεσοσταθμικά, στο σύνολο της πρώτης ύλης που παρέλαβε φέτος η εταιρεία, να ξεπερνούν ελαφρώς το 5, επίδοση που είναι η καλύτερη της τελευταίας δεκαετίας.

Ο κ. Τσιαγκλάνης δηλώνει αισιόδοξος για την επόμενη χρονιά, εκτιμώντας ότι συντρέχουν οι προϋποθέσεις για να υπάρξει αύξηση των εκτάσεων. «Σε αντίθεση με άλλα αγροτικά προϊόντα, είδαμε ότι η βιομηχανική ντομάτα στάθηκε ψηλά από άποψη τιμών. Σαφώς, η θεομηνία στερεί εισόδημα από κάποιους παραγωγούς. Εμείς προσπαθήσαμε, με τις αναπροσαρμογές που κάναμε στα τιμολόγιά μας, ειδικά για τη Θεσσαλία, και με τη μετάθεση του πριμ οψιμότητας, να σταθούμε στο πλευρό τους. Ελπίζουμε να βρεθεί μια φόρμουλα ώστε να αποζημιωθούν με καλύτερους όρους από τον ΕΛΓΑ, ώστε καλύψουν σε κάθε περίπτωση τα κόστη τους», υπογραμμίζει.

Στους 90.000 τόνους η Ντάμαβαντ

Περί τους 1000 τόνους πολύ όψιμης ντομάτας από Μακεδονία, Θεσσαλία και Βοιωτία αναμένει να παραλάβει και η Ντάμαβαντ, ώστε να κλείσει και τυπικά τη φετινή καμπάνια. Όπως σημειώνει στην «ΥΧ» το μέλος του Δ.Σ. και νόμιμος εκπρόσωπος της εταιρείας, Γιώργος Βασιλειάδης, οι συνολικές ποσότητες που θα απορροφήσει φέτος η Ντάμαβαντ ανέρχονται σε 90.000 τόνους, από 100.000 τόνους που ήταν ο αρχικός στόχος, ο οποίος κάποια στιγμή φάνηκε ότι θα μπορούσε να ξεπεραστεί.

«Όταν ξεκίνησαν τα καιρικά φαινόμενα, είχαμε παραλάβει περί τους 80.000 τόνους και υπήρχαν ακόμα περίπου 4.500 συμβολαιοποιημένα στρέμματα που δεν είχαν εκτελεσθεί. Με αυτά, εκτιμούσαμε ότι θα μπορούσαμε να πάμε στους 110-120.000 τόνους», εξηγεί και προσθέτει: «Μικρό εν τέλει το κακό και σίγουρα δεν συγκρίνεται με τις ζημιές που υπέστησαν παραγωγοί αλλά και επιχειρήσεις της περιοχής». Αναφορικά με την ποιότητα, δεδομένου ότι το μεγαλύτερο μέρος του τονάζ είχε παραληφθεί πριν την έλευση του Daniel, ο μέσος όρος των brix βρίσκεται κοντά στο 5, όπως υπογραμμίζει ο ίδιος.

Ο συνομιλητής μας, πάντως εκφράζει την ανησυχία του και για το γεγονός ότι σε βραχυπρόθεσμο και μεσοπρόθεσμο ορίζοντα φαίνεται ότι έχει χαθεί και σημαντικό εδαφικό κεφάλαιο, κάτι που δεν αφορά μόνο την ντομάτα, αλλά ολόκληρη την αγροτική οικονομία της Θεσσαλίας…