Κηλίδες στο δέρμα – Πρέπει να ανησυχούμε; Τι είναι, πώς δημιουργούνται, πώς θα τις αντιμετωπίσουμε  

Σύμφωνα με έρευνες, το 75% των ατόμων άνω των 60 ετών έχει τουλάχιστον μία δυσχρωμία στην επιδερμίδα του. Αυτό, όμως, δεν σημαίνει απαραίτητα το ίδιο πράγμα από άτομο σε άτομο ή από δέρμα σε δέρμα. Ένα, ωστόσο, είναι σίγουρο: οι καφέ κηλίδες είναι αντιαισθητικές, επίμονες και, κυρίως, δεν πρέπει να αντιμετωπίζονται… ελαφρά τη καρδία.  

Τι τις προκαλεί; Πόσο επικίνδυνες είναι; Τι πρέπει να προσέχουμε και πώς μπορούμε να τις αποφύγουμε; Υπάρχει τρόπος να τις «σβήσουμε» από το δέρμα μας αφού κάνουν την εμφάνισή τους; Η Δερματολόγος – Αφροδισιολόγος Παναγιώτα Ρήγα, απαντάει στις πιο κρίσιμες ερωτήσεις μας.  

Γιατί εμφανίζονται οι καφέ κηλίδες στο δέρμα; Ποιες είναι οι κυριότερες αιτίες;  

Ας ξεκινήσουμε από τον ορισμό. Λέγοντας κηλίδες αναφερόμαστε στις καλοήθεις μελαγχρωματικές (καφετί) βλάβες του δέρματος που οφείλονται σε εντοπισμένη αύξηση της μελανίνης. Μπορεί να είναι εφηλίδες που εμφανίζονται από πολύ νεαρή ηλικία και σε άτομα με ξανθά ή κόκκινα μαλλιά και ηλιακές φακές σε μεγαλύτερες ηλικίες που συσχετίζονται με τη χρόνια έκθεση στον ήλιο, όπως στους αγρότες.  

Είναι γνωστή και αποδεδειγμένη η συσχέτιση της εμφάνισης κηλίδων και της έκθεσης στον ήλιο και οι κηλίδες δεν είναι τίποτε άλλο παρά ένδειξη φωτογήρανσης. Σε όλες σχεδόν τις περιπτώσεις, ενοχοποιείται η παρατεταμένη ή αλόγιστη έκθεση στον ήλιο, εκτός από κάποιες φορές όπου ορμονικές αλλαγές (εγκυμοσύνη) ή φαρμακευτική αγωγή (λήψη αντισυλληπτικών) που σε συνδυασμό με τον ήλιο δημιουργούν μια πιο διάχυτη καφετί χρώση του δέρματος που ονομάζεται μέλασμα. 

Σε ποια σημεία εμφανίζονται συχνότερα;  

Στο πρόσωπο και στα υπόλοιπα μέρη του σώματός μας που εκτίθενται στον ήλιο, όπως ντεκολτέ, χέρια, πλάτη κ.λπ. 

Θα μπορούσαν να είναι ένδειξη καρκίνου; Σε ποιες περιπτώσεις; 

Πρόκειται για καλοήθεις βλάβες. Βέβαια, πολλές φορές ο καρκίνος του δέρματος εμφανίζεται σε ηλιοεκτεθειμένες περιοχές σαν μια καφέ σκούρα ή μαύρη κηλίδα, πιο έντονη από τις υπόλοιπες, που αλλάζει με τον χρόνο. Καλό λοιπόν είναι, αν έχετε έντονη και συνεχή έκθεση στον ήλιο, να γίνεται ένας ετήσιος έλεγχος από τον δερματολόγο σας, ώστε να υπάρχει ένα αρχείο με ελιές και κηλίδες (χαρτογράφηση) και κάθε νέα βλάβη που εμφανίζεται να μπορεί να αξιολογηθεί. 

Υπάρχουν κάποια δέρματα που μπορεί να επηρεαστούν περισσότερο από άλλα;  

Οι ανοιχτοί φωτότυποι (άσπρο δέρμα που καίγεται στον ήλιο και ανοιχτόχρωμα μάτια) βγάζουν πιο εύκολα κηλίδες. 

Τι πρέπει να προσέξουν άτομα που εκτίθενται συνεχώς στον ήλιο, όπως οι αγρότες; 

Η ηλιοπροστασία είναι απαραίτητη. Χρήση αντιηλιακού όλο το χρόνο σε όλα τα μέρη που εκτίθενται στον ήλιο, καπέλο, ρούχα που να καλύπτουν το δέρμα (υπάρχουν και ρούχα με αντιηλιακή προστασία για έξτρα προστασία), αποφυγή όσο γίνεται της έκθεσης στον ήλιο τις ώρες της έντονης ηλιοφάνειας (11.00 έως 16.00) -βέβαια, είναι δύσκολο για όσους ασχολούνται με αγροτικές εργασίες- και ενίσχυση της διατροφής με αντιοξειδωτικά τρόφιμα, δηλαδή φρούτα και λαχανικά. 

Η χρήση αντιοξειδωτικών ορών κάτω από το αντιηλιακό για ενίσχυση της αντιηλιακής προστασίας ( ο ήλιος προκαλεί οξειδωτικό στρες και φλεγμονή στο δέρμα), αλλά και η χρήση καλλυντικών με λευκαντικά δραστικά συστατικά, συνίστανται επίσης. Όπως και η καλή ενυδάτωση του δέρματος. 

Πώς μπορούμε να τις προλάβουμε; 

Η πρόληψη γίνεται με τη χρήση αντιηλιακών (υπάρχουν εξειδικευμένα για κηλίδες), καπέλου, ρούχων που να καλύπτουν το δέρμα, και τη συνετή έκθεση στον ήλιο. 

Εκτός από την πρόληψη, υπάρχει τρόπος να αφαιρεθούν;  

Θαυματουργές θεραπείες για τις κηλίδες δυστυχώς δεν υπάρχουν. Παρ’ όλες τις θεραπείες που διαθέτουμε, αρκετές φορές καταφέρνουμε μόνο να βελτιώσουμε και όχι να εξαφανίσουμε το πρόβλημα.   

Εξειδικευμένα lasers και συστήματα φωτοανάπλασης με την τεχνολογία έντονου παλμικού φωτός , γνωστά ως IPL (Intense Pulse Light) είναι πολύ αποτελεσματικά στην αντιμετώπιση των κηλίδων σε προσωπο, ντεκολτέ, χέρια, ράχη. Τα λέιζερ αυτά στοχεύουν τη μελανινη. Αμέσως μετά από τη θεραπεία, η κηλίδα γίνεται πιο σκούρα, κοκκινίζει το γύρω δέρμα κι αισθανομαστε ήπιο κάψιμο ή τσούξιμο. Τις επόμενες ημέρες εμφανίζεται μια καφετί κρούστα, η οποία φεύγει σε μια εβδομάδα από το πρόσωπο και σε 15 ημέρες από το υπόλοιπο σώμα ( το πρόσωπο λόγω καλύτερης αιμάτωσης επουλώνεται πάντα γρηγορότερα). Συνήθως και ανάλογα με τον αριθμό των κηλίδων, απαιτούνται 2 ή 3 θεραπείες με μεσοδιάστημα 20 -30 ημερών. Απαιτείται αποφυγή έκθεσης στον ήλιο και χρήση αντιηλιακού.  

Το χημικό peeling είναι ιδανικό για μετά από το καλοκαίρι. Ανανεώνει το δέρμα, καταπολεμά τη φωτογήρανση και βελτιώνει πολύ τις κηλίδες. Μπορεί να ακολουθήσει τη θεραπεία με το Laser και να ενισχύσει το αποτέλεσμα. 

Γενικά η θεραπεία των κηλίδων είναι αρκετές φορές δυσκολη και αποτελεί μια πρόκληση για το δερματολόγο. Πολλές φορές συνδυαστικά με τις παραπάνω θεραπείες μπορεί να απαιτηθεί θεραπεία στο σπίτι με αποχρωματιστικά προιόντα ή στο ιατρείο με peelings ή κρυοθεραπεία, ειδικά για τις κηλίδες που… επιμένουν. 

Πολλές φορές ο καρκίνος του δέρματος εμφανίζεται σε ηλιοεκτεθειμένες περιοχές σαν μια καφέ σκούρα ή μαύρη κηλίδα, πιο έντονη από τις υπόλοιπες, που αλλάζει με τον χρόνο. Έτσι, αν έχετε έντονη και συνεχή έκθεση στον ήλιο, θα πρέπει να κάνετε ετήσιο έλεγχο στον δερματολόγο

Επίσης, βοηθά η περιποίηση της επιδερμίδας στο σπίτι με προϊόντα που περιέχουν λευκαντικούς παράγοντες.  

Σχετικά με το μέλασμα (πρόκειται για πιο διάχυτη μελάγχρωση της επιδερμίδας), συνήθως εμφανίζεται στο μέτωπο, στις παρειές, στο άνω χείλος. Η θεραπεία είναι δύσκολη. Απαιτείται σχολαστική προφύλαξη από τον ήλιο. Τα κλασικά laser για τις κηλίδες δεν έχουν καλό αποτέλεσμα. Μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε μια νέα κατηγορία laser, τα fractional laser για τη βελτίωση του μελάσματος.  

Peelingς και ειδικά κάποια που περιέχουν συνδυασμό λευκαντικών ουσιών, βοηθούν σημαντικά. Συνήθως χρειάζεται και θεραπεια με λευκαντικές κρέμες στο σπίτι. Η πιο αποτελεσματική λευκαντική ουσία είναι η υδροκινόνη και η χρήση της έχει εντυπωσιακά αποτελέσματα. Ο δερματολόγος σας μπορεί να σας δώσει την κατάλληλη για εσάς συνταγή με υδροκινόνη.   

Ποια εποχή είναι η καλύτερη για να εφαρμοστούν οι κατάλληλες θεραπείες;  

Οι θεραπείες που προαναφέρθηκαν πρέπει να εφαρμόζονται πάντα τους μήνες με μικρή ηλιοφάνεια (Οκτώβριος-Μάρτιος) και να μεσολαβουν 1-2 μήνες από τη θεραπεία έως την έκθεση στον ήλιο.  

Πρέπει να ξέρουμε ότι αντιμετωπίζονται οι ήδη υπάρχουσες κηλίδες και όχι κηλίδες που θα εμφανιστούν στο μέλλον. Γι’ αυτό σε τακτά χρονικά διαστήματα (π.χ. κάθε 1-2 έτη) θα πρέπει να γίνεται μια συντήρηση, προκειμένου να αντιμετωπιστούν τις κηλίδες που έχουν εντωμεταξύ εμφανιστεί.