Κοστίζει ακριβά σε χρήμα και φυσικούς πόρους η σύγχυση γύρω από την «ημερομηνία λήξης»

Οδηγός προς τις επιχειρήσεις για τον σωστό χρόνο «παραμονής στο ράφι» ετοιμάζει η EFSA

Περίπου 88 εκατ. τόνοι απορριμμάτων τροφίμων «παράγονται» στην ΕΕ ετησίως, με το σχετικό οικονομικό κόστος να εκτιμάται στα 143 δισ. ευρώ.

Το νούμερα προέρχονται από την έκθεση του ευρωπαϊκού project «Fusion» (2016), για το επίπεδο σπατάλης τροφίμων στην Ευρωπαϊκή Ένωση. «Η σπατάλη τροφίμων δεν είναι μόνο ένα ηθικό και οικονομικό ζήτημα, αλλά εξαντλεί επίσης περιβάλλον και φυσικούς πόρους», υπογραμμίζεται στην ίδια έκθεση. Οι Βρυξέλλες εκτιμούν ότι η μείωση αυτών των απωλειών και των αποβλήτων μπορεί να συμβάλει στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής (καθώς τα απόβλητα τροφίμων ευθύνονται για περίπου 8% των παγκόσμιων εκπομπών αερίων θερμοκηπίου), στην εξοικονόμηση χρημάτων για τους παραγωγούς, τις επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά, αλλά και στην εξάλειψη του υποσιτισμού, «διασώζοντας» τρόφιμα και αναδιανέμοντάς τα σε όσους τα έχουν ανάγκη.

Ανάλωση «έως» ή «κατά προτίμηση πριν από…»;

Δεδομένων των παραπάνω, αλλά και με την Κομισιόν να εκτιμά ότι περίπου ένα 10% του όγκου των τροφίμων (περίπου 9 εκατ. τόνοι) που σπαταλώνται στην ΕΕ ετησίως συνδέεται με τις ημερομηνίες λήξης που αναγράφονται σε αυτά, η EFSA (Ευρωπαϊκή Αρχή για την Ασφάλεια των Τροφίμων) ανέπτυξε έναν οδηγό για να βοηθήσει τις επιχειρήσεις τροφίμων να αποφασίσουν πότε θα αναγράφουν την ένδειξη «ανάλωση έως» ή «ανάλωση κατά προτίμηση πριν από» στα προϊόντα τους. Όπως διευκρινίζει η ευρωπαϊκή αρχή, η ένδειξη «ανάλωση έως» στα τρόφιμα αφορά την ασφάλεια -τα τρόφιμα μπορούν να καταναλωθούν μέχρι αυτή την ημερομηνία αλλά όχι μετά, ακόμα κι αν φαίνονται και μυρίζουν καλά. Αντίθετα, η «ανάλωση κατά προτίμηση πριν από» αναφέρεται στην ποιότητα -το τρόφιμο είναι ασφαλές και μετά από αυτή την ημερομηνία, αλλά μπορεί να μην είναι στην καλύτερή του μορφή.

Το εν λόγω εργαλείο της EFSA, μέσω μίας σειράς ερωτήσεων που πρέπει να απαντούν οι υπεύθυνοι των επιχειρήσεων, θα βοηθά στην επιλογή μίας εκ των δύο ενδείξεων, συμβάλλοντας έτσι στον περιορισμό της σπατάλης. Οι ερωτήσεις ακολουθούν μία διακύμανση, καθώς εξαρτώνται από το κατά πόσο οι απαιτήσεις σήμανσης ορίζονται από τη νομοθεσία, από το εάν ένα προϊόν υποβάλλεται σε επεξεργασία για την εξάλειψη κινδύνων, εάν περνά και άλλο στάδιο πριν από τη συσκευασία, καθώς και τα χαρακτηριστικά και τις συνθήκες αποθήκευσής του.

Λαμβάνονται επίσης υπόψη και άλλοι παράγοντες που καθορίζουν τον «χρόνο ζωής στο ράφι», την περίοδο δηλαδή για την οποία ένα τρόφιμο παραμένει ασφαλές και κατάλληλο για κατανάλωση όσο η συσκευασία του παραμένει ανέπαφη και αποθηκεύεται βάσει των οδηγιών.

Το παραπάνω εργαλείο, αλλά και ένα ακόμη που έρχεται εντός του 2021, το οποίο θα επικεντρώνεται στον καταναλωτή και θα σχετίζεται με τις συνθήκες αποθήκευσης, τις προθεσμίες κατανάλωσης μετά το άνοιγμα και τις πρακτικές απόψυξης, αποτελούν έργο της επιστημονικής ομάδας Βιολογικών Κινδύνων της EFSA, επικεφαλής της οποίας είναι ο Έλληνας Κώστας Κουτσουμάνης.