Την αναγκαιότητα ολόκληρη η αλυσίδα αξίας του ελληνικού ρυζιού να βρεθεί στην «ίδια σελίδα», ώστε να αξιοποιηθούν τα ποιοτικά του χαρακτηριστικά και να πάρει τη θέση που του αξίζει τόσο στην εγχώρια όσο και στη διεθνή αγορά ως επώνυμο προϊόν ανέδειξε το 2ο Πανελλήνιο Συνέδριο Ρυζιού, που πραγματοποιήθηκε την Πέμπτη 15 Φεβρουαρίου στο ξενοδοχείο Porto Palace της Θεσσαλονίκης.
Η εκδήλωση που διοργανώθηκε από την Εθνική Διεπαγγελματική Οργάνωση Ελληνικού Ρυζιού (ΕΔΟΡΕΛ) υπο την αιγίδα του Υπουργείου Αγροτική Ανάπτυξης και Τροφίμων και της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας έδωσε την ευκαιρία για μια γόνιμη ανταλλαγή απόψεων, αλλά και την κατάθεση προβληματισμών από το σύνολο των συντελεστών του κλάδου. Παράλληλα, πιστοποίησε την απόσταση που έχει διανύσει η Οργάνωση από τον Μάρτιο του 2019, οπότε και συστάθηκε για πρώτη φορά, μέχρι και σήμερα που αποτελεί τη «φωνή» του προϊόντος «συστεγάζοντας» και παρέχοντας μια μόνιμη γέφυρα επικοινωνίας μεταξύ παραγωγών και βιομηχανίας.
Προ των πυλών νέο νομοσχέδιο για τις Διεπαγγελματικές
Τον ρόλο των Διεπαγγελματικών Οργανώσεων, όπως η ΕΔΟΡΕΛ εξήραν τόσο ο υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, Λευτέρης Αυγενάκης όσο και ο γενικός γραμματέας του υπουργείου, Γιώργος Στρατάκος τονίζοντας ότι επίκεινται πρωτοβουλίες για την ενδυνάμωση και τη στήριξή τους.
Ειδικότερα, στο διαδικτυακό χαιρετισμό που απηύθυνε ο κ. Αυγενάκης Ανάπτυξης αποκάλυψε ότι μέχρι το τέλος του μήνα θα είναι έτοιμο νέο νομοσχέδιο για τις Διεπαγγελματικες Οργανώσεις στη χώρα μας με τομές σε ό,τι αφορά στον τρόπο λειτουργίας τους. Κάλεσε μάλιστα τους επικεφαλής των φορέων να καταθέσουν άμεσα προτάσεις για τη βελτίωση και την ενίσχυση των εν λόγω οργανώσεων σημειώνοντας χαρακτηριστικά ότι «σας θέλουμε όλους σύμμαχούς μας». «Πώς γίνεται να μην έχουμε Διεπαγγελματικές Οργανώσεις σε προϊόντα όπως το μέλι, το ροδάκινο και το λάδι;», διερωτήθηκε, μεταξύ άλλων, ο υπουργός.
Ο κ. Αυγενάκης έκανε ειδική αναφορά και στην πρωτοβουλία της Ελλάδας να υποβάλει έξι βελτιωτικές προτάσεις στην ΕΕ, συμπληρώνοντας μάλιστα ότι ανεπίσημα «έχουμε ήδη πάρει το “ πράσινο φως” για τα αιτήματά μας». Με αφορμή, δε, τις αγροτικές κινητοποιήσεις και στέλνοντας ένα μήνυμα στους επαγγελματίες του πρωτογενούς τομέα, υπογράμμισε ότι το υπουργείο βρίσκεται στην ίδια πλευρά της όχθης, σημειώνοντας ότι «ξέρουμε τα προβλήματά σας και παλεύουμε μαζί σας για την επίλυσή τους. Είμαστε στη διάθεσή σας».
Έρχεται Εθνικό Συμβούλιο Διεπαγγελματικών
Λίγο αργότερα, από το βήμα του Συνεδρίου ο γεν. γραμματέας του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, Γιώργος Στρατάκος, αποκάλυψε ότι το νέο νομοσχέδιο θα προβλέπει, μεταξύ άλλων, τη σύσταση Εθνικού Συμβουλίου Διεπαγγελματικών Οργανώσεων.
Στόχος του, όπως τόνισε, θα είναι η βελτίωση της λειτουργίας και «η ενδυνάμωση των εν λόγω οργανώσεων αλλά και η αύξηση του αριθμού τους αφού σήμερα ανέρχονται σε μόλις οκτώ».
Αναφερόμενος μάλιστα στη Θεσσαλία, ο γενικός γραμματέας σημείωσε ότι οι καταστροφές που άφησε πίσω της η κακοκαιρία Ντάνιελ θα κοστίσουν στο ελληνικό κράτος πάνω από 3-3,5 δισ. ευρώ.
«Να γίνει το ρύζι κουλτούρα στην Ελλάδα»
Όπως υπενθύμισε στον χαιρετισμό του ο πρόεδρος της ΕΔΟΡΕΛ και επικεφαλής του Α’ Αγροτικού Συνεταιρισμού Χαλάστρας, Χρήστος Γκαντζάρας, η Οργάνωση αποτελείται από 20 εταιρείες-μέλη, δέκα από τον Σύνδεσμο Ορυζόμυλων Ελλάδος (ΣΟΕ) και δέκα από τους αγροτικούς συνεταιρισμούς που αθροιστικά αντιπροσωπεύουν πάνω από το 85% της ελληνικής παραγωγής και μεταποίησης ρυζιού. Ο ίδιος οριοθέτησε ως κύριο στόχο της την ανάδειξη και την προώθηση του ελληνικού ρυζιού, όχι μόνο στο εξωτερικό, αλλά και εντός των τειχών. «Πρέπει να πείσουμε τους Έλληνες καταναλωτές να τρώνε ελληνικό ρύζι, με λίγα λόγια το ρύζι να γίνει κουλτούρα ως φαγητό στην Ελλάδα, όπως συμβαίνει σε άλλες χώρες στις οποίες οι κάτοικοί τους καταναλώνουν τριπλάσιες ποσότητες ετησίως», ανέφερε χαρακτηριστικά.
Σημείωσε, επίσης, ότι οι ιδιαίτερες εδαφικές και κλιματικές συνθήκες της περιοχής, σε συνδυασμό με την τήρηση εκ μέρους των παραγωγών όλων των αυστηρών ευρωπαϊκών κανόνων φυτοπροστασίας, συμβάλλουν ώστε να παράγεται ένα ανταγωνιστικό και, συνάμα, ασφαλές προϊόν που είναι «ξεκάθαρα πιο ποιοτικό από οποιοδήποτε ρύζι εισάγεται από τρίτες χώρες».
«Στροφή σε νέες ποικιλίες με εμπορικό ενδιαφέρον»
Από την πλευρά της, η πρόεδρος του Συνδέσμου Ορυζόμυλων Ελλάδος (ΣΟΕ), Γεωργία Κωστηνάκη, επεσήμανε ότι η παραγωγή ρυζιού στη χώρα μας βρίσκεται σε κρίσιμη καμπή και τόνισε την ανάγκη όλοι οι εμπλεκόμενοι να συντονιστούν στην κατεύθυνση της κατάρτισης ενός κεντρικού σχεδίου, ενός οδικού χάρτη για το αύριο του προϊόντος ώστε η χώρα μας χώρα «να είναι μέσα στις εξελίξεις και όχι έξω από αυτές».
Στην προσπάθεια αυτή η ΕΔΟΡΕΛ μπορεί και πρέπει να έχει τον ρόλο του συντονιστή, τόνισε η κα Κωστηνάκη, προσθέτοντας ότι το ελληνικό ρύζι μπορεί να καταστεί ανταγωνιστικό σε παγκόσμιο επίπεδο, εφόσον ο κλάδος αντλήσει γνώση από τα παραδείγματα άλλων ευρωπαϊκών ορυζοπαραγωγών χωρών, όπως η Ιταλία, η Ισπανία, η Πορτογαλία.
«Δεν μπορώ να νοηθώ ότι σε αυτές τις χώρες παραμέρισαν τις όποιες διαφορές υπήρχαν ανάμεσα στον πρωτογενή και στο δευτερογενή τομέα και επικεντρώθηκαν στην ουσία. Μέσα από τη δική τους προσπάθεια κατέκτησαν τη δυνατότητα να καλλιεργούν περισσότερες και εμπορικότερες ποικιλίες ρυζιού, καλύπτοντας όχι μόνο τις εσωτερικές ανάγκες των χωρών τους, αλλά καταφέρνοντας να εδραιωθούν και σε αγορές του εξωτερικού», σημείωσε η πρόεδρος του ΣΟΕ.
Όπως επεσήμανε η κα Κωστηνάκη, αυτήν τη στιγμή η εγχώρια παραγωγή σε ορισμένα είδη, με πιο χαρακτηριστικό το παράδειγμα της Καρολίνας, δεν καλύπτει ούτε το μισό της ζήτησης. Τόνισε, δε, ότι είναι αναγκαίο να απομακρυνθούμε από τη λογική της μονοκαλλιέργειας η οποία, όπως ανέφερε, «τελικά είναι μόνο λύση ανάγκης είτε για την ελληνική αγορά είτε για την εξαγωγή . Οι κλασικές ποικιλίες ‘παλαιώνουν’ , ‘πεθαίνουν’ εμπορικά, γίνονται όλο και πιο δύσκολες στην καλλιέργεια, είναι ευπαθείς σε ασθένειες και ακατάλληλες για τις σύγχρονες τεχνικές . Χρειάζεται εξειδίκευση δεν είναι σοφό να καλλιεργούμε ρύζι που είτε δεν καλύπτει το εμπορικό ενδιαφέρον είτε έχει όριο στην τιμή του», υπογράμμισε.
«Γιατί δεν υιοθετούμε μία συγκριμένη ποικιλία ρυζιού ριζότο και να το εξάγουμε ως risotto made in Greece», διερωτήθηκε η κα Κωστηνάκη, συμπληρώνοντας ότι θα μπορούσαν να εξετασθούν ακόμα και ποικιλίες οι οποίες θα μπουν στο στόχαστρο των καταναλωτών πιο έντονα τα επόμενα χρόνια, όπως πχ ποικιλίες για σούσι η αγορά του οποίου σημειώνει σημαντική ανάπτυξη.
Με βάση τα παραπάνω, «είναι απαραίτητος ένας σχεδιασμός που θα έχει πραγματοποιηθεί με τη συμμετοχή όλων, γράφοντας σε λευκό χαρτί τις θέσεις και τις απόψεις όλων των εμπλεκομένων, συνθέτοντας αυτά που μοιάζουν τόσο διαφορετικά, αλλά τελικά είναι ίδια. Και ίδιο είναι για όλους μας το ενδιαφέρον για το αύριο του ρυζιού. Του δικού μας ρυζιού», κατέληξε η πρόεδρος του ΣΟΕ.
«Αντανακλά σε όλη την κοινωνία η στοχευμένη δημοσιονομική προσπάθεια»
Στα μέτρα και τις ενέργειες που λαμβάνει και προωθεί η ελληνική κυβέρνηση με στόχο τη στήριξη του πρωτογενούς τομέα αναφέρθηκε ο υφυπουργός Εσωτερικών (Μακεδονίας – Θράκης), Στάθης Κωνσταντινίδης μέσω χαιρετισμού που διαβάστηκε στο συνέδριο, δεδομένου ότι ο ίδιος απουσίαζε λόγω κοινοβουλευτικών υποχρεώσεων.
Ο κ. Κωνσταντινίδης παραδέχτηκε ότι τα προηγούμενα χρόνια οι αγρότες βίωσαν δυσκολίες ωστόσο ανέφερε ότι τα τελευταία 4,5 χρόνια «συντελείται μια δημοσιονομικά στοχευμένη προσπάθεια, με θετική επίδραση συνολικά στην ελληνική κοινωνία».
Αναφέρθηκε σε μια σειρά από μέτρα που έχουν ληφθεί για τον πρωτογενή τομέα ενώ, αναφορικά με την ΚΑΠ, σημείωσε ότι «ενώ η Ευρώπη έδωσε λιγότερα συνολικά, η Ελλάδα εξασφάλισε τα ίδια χρήματα, δηλαδή 19,3 δισ. ευρώ». Σε σχέση με την ορυζοκαλλιέργεια, σημείωσε ότι ρύζι που παράγεται στη χώρα μας «είναι προϊόν υψηλής διατροφικής αξίας και σήμερα, τα 3/4 της εγχώριας παραγωγής κατευθύνονται σε εξαγωγές προς την Ευρώπη και τη Μέση Ανατολή, ανταποδίδοντας οικονομικά στους ανθρώπους της Χαλάστρας και τους άλλους ρυζοπαραγωγούς της πατρίδας μας, το μεράκι, τη φροντίδα και τη συνέπεια που επιδεικνύουν κατά την καλλιέργεια του».
Να σημειωθεί ότι το υπουργείο Εσωτερικών, Τομέα Μακεδονίας- Θράκης εκπροσώπησε ο κ. Χρήστος Τσαλικίδης ενώ την Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας εκπροσώπησε ο Αντιπεφερειάρχης Αγροτικής Οικονομίας, Γιώργος Κεφαλάς.
«Η Ελλάδα ‘‘σηκώνει’’ περισσότερα στρέμματα»
Την εκτίμηση ότι η ορυζοκαλλιέργεια, εκτός από παρόν, έχει και ευοίωνο μέλλον και ότι οι καλλιεργούμενες εκτάσεις στη χώρα μας μπορούν να ξεπεράσουν τα 300.000 στρέμματα από 230.000-250.000 στρέμματα που είναι σήμερα, εξέφρασε ο πρόεδρος της ΕΑΣ Θεσσαλονίκης, Χρήστος Τσιχήτας, ένας άνθρωπος που, όπως ανέφερε νωρίτερα και ο κ. Γκαντζάρας, εργάστηκε αθόρυβα και μεθοδικά για τη δημιουργία της Διεπαγγελματικής και βρίσκεται στην πρώτη γραμμή για την προώθηση και υπεράσπιση του ελληνικού ρυζιού στα διεθνή φόρα. Μεταξύ άλλων, ο κ. Τσιχήτας σημείωσε ότι από τις μελέτες προκύπτει ότι το ρύζι μπορεί να καλλιεργηθεί και με λιγότερο νερό και θύμισε ότι από τους 220.000-230.000 τόνους στους οποίους ανέρχεται σήμερα η ελληνική παραγωγή το 60% εξάγεται.
«Μειώνεται η παραγωγή και αυξάνονται οι εισαγωγές της ΕΕ»
Μια άκρως αποκαλυπτική χαρτογράφηση της παραγωγής ρυζιού στην ΕΕ έκανε η αντιπρόεδρος της ΕΔΟΡΕΛ και μέλος του ΔΣ της Αφοί Κ. Καραγεωργίου ΑΕΒΕ-3ΑΛΦΑ, Όλγα Κουρέα. Όπως επεσήμανε, από το 2020 και μετά, στην ΕΕ καταγράφεται μείωση τόσο των καλλιεργούμενων εκτάσεων όσο και της παραγωγής, γεγονός που έχει οδηγήσει στην υποχώρηση των ευρωπαϊκών εξαγωγών και στην αύξηση των εισαγωγών, ιδίως από τις τρίτες χώρες. Ειδικότερα, από τη σεζόν 2020/2021 έως το 2022/2023 η παραγωγή της ΕΕ μειώθηκε 26,7%, ενώ οι εισαγωγές ενισχύθηκαν 34,6%. Σε επίπεδο εκτάσεων, από τα 4,148 εκατ. στρέμματα της σεζόν 2020/2021 φτάσαμε στα 3,346 εκατ. στρέμματα της σεζόν 2023/2024.
ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΓΟΡΑ ΡΥΖΙΟΥ ΣΤΗΝ ΕΕ
Τόνοι (σε ισιδύναμο λευκασμένου ρυζιού)
«Πεσμένη η κατανάλωση στην αγορά του τυποποιημένου»
Μια πολύ ενδιαφέρουσα αποτύπωση της εγχώριας αγοράς του τυποποιημένου ρυζιού πραγματοποίησε ο διευθυντής Πωλήσεων της Agrino, Βασίλης Μπεγκλής. Χρησιμοποιώντας στοιχεία της Circana, ο κ. Μπεγκλής κατέδειξε ότι το 2023 η αξία πωλήσεων τυποποιημένου ρυζιού στα εγχώρια σούπερ μάρκετ αυξήθηκε 4,5% σε σχέση με το 2022, ωστόσο οι όγκοι υποχώρησαν 7,4%, παρά την αύξηση της προωθητικής έντασης, δηλαδή των προσφορών εκ μέρους των βιομηχανιών. Αξιοσημείωτο είναι, επίσης, ότι στο ίδιο διάστημα ο αριθμός των τεμαχίων που έβαλαν στα καλάθια τους οι καταναλωτές έμεινε ουσιαστικά αμετάβλητος. Στην πράξη, ο καταναλωτής μείωσε την κατανάλωση αγοράζοντας κατά κύριο λόγο συσκευασίες των 500 γραμμαρίων και πολύ λιγότερες μονόκιλες ή δίκιλες.
Όπως εξηγεί στην «ΥΧ» ο κ. Μπεγκλής, η στροφή αυτή ενθαρρύνθηκε και από το γεγονός ότι το ρύζι βρέθηκε σε περίοπτη θέση στο «Καλάθι του Νοικοκυριού» και, μάλιστα, κατ’ επιλογή των λιανεμπορικών αλυσίδων, με τις φθηνότερες, δηλαδή τις μικρότερες συσκευασίες. Την ίδια στιγμή, πρέπει να ληφθεί υπόψη ότι την «επόμενη μέρα» της πανδημίας και με την επιστροφή στην κανονικότητα, μειώθηκε η κατ’ οίκον κατανάλωση προς όφελος εκείνης εκτός σπιτιού (εστιατόρια).
«Ανοίγουν νέους δρόμους τα Προγράμματα Προώθησης»
Τα σημαντικά βήματα που έχουν γίνει το τελευταίο διάστημα για να ανοίξουν νέοι εμπορικοί δρόμοι για το ελληνικό ρύζι, αλλά και να αντιστραφεί το αρνητικό κλίμα που υπήρχε απέναντί του, ιδίως στη Μέση Ανατολή, εξαιτίας κάποιων κακών χειρισμών του όχι πολύ μακρινού παρελθόντος περιέγραψε από την πλευρά του ο πρόεδρος του Β’ Αγροτικού Συνεταιρισμού Χαλάστρας, Βασίλης Κουκουρίκης. Σύμφωνα με τον ίδιο, σημαντικό εργαλείο στην κατεύθυνση αυτή είναι τα προγράμματα προώθησης. Όπως περιέγραψε, το 2019, η ΕΑΣ Θεσσαλονίκης με τους συνεταιρισμούς-μέλη της αποφάσισαν να προχωρήσουν στη διαδικασία υλοποίησης ευρωπαϊκού προγράμματος προώθησης (simple program), με τίτλο «Ενέργειες ενημέρωσης και προώθησης του ρυζιού στην Ιορδανία, τον Λίβανο και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα-EURICE» και διακριτικό τίτλο «European Rice».
Στην ίδια λογική, υλοποιείται πλέον και δεύτερο πρόγραμμα προώθησης σε τρίτες χώρες, με τίτλο «Ενέργειες Ενημέρωσης και προώθησης του ρυζιού στην Ιορδανία, το Ηνωμένο Βασίλειο, το Ισραήλ και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα» και διακριτικό τίτλο «EURICE TC». «Μετά από πέντε χρόνια, μπορώ με βεβαιότητα να σας πω ότι ο αρχικός στόχος επετεύχθη. Τώρα μπορούμε να μιλάμε για το ρύζι μας σε άλλη βάση πλέον με τους υποψήφιους αγοραστές», τόνισε ο κ. Κουκουρίκης.
Τη σκυτάλη πήρε στη συνέχεια η Κατερίνα Μίχου, υπεύθυνη Υλοποίησης Προγραμμάτων προώθησης της Novacert η οποία έδωσε μια σύντομη αλλά περιεκτική εικόνα των δράσεων και των ενεργειών που έχουν υλοποιηθεί, σε συνεργασία με τους συνεταιρισμούς, για την ενίσχυση της εξωστρέφειας και την αύξηση της αναγνωρισιμότητας του ελληνικού ρυζιού στο εξωτερικό.
«Η ευφυής γεωργία εργαλείο για τη μετάβαση στη νέα εποχή»
Τις νέες προοπτικές που ανοίγει για την ορυζοκαλλιέργεια η ευφυής γεωργία, δίνοντας στον παραγωγό τη δυνατότητα να αξιοποιήσει με τον καλύτερο τρόπο την τελευταία λέξη της τεχνολογίας, με απτά αποτελέσματα τόσο σε επίπεδο αποδόσεων όσο και κόστους παραγωγής, περιέγραψε ο αντιπρόεδρος της NEUROPUBLIC, Γιάννης Μαυρουδής. Ο κ. Μαυρουδής παρουσίασε συνοπτικά το πρωτοποριακό σύστημα gaiasense που έχει δημιουργήσει η εταιρεία, μια ελληνική καινοτομία που παντρεύει τις τεχνολογίες πληροφορικής με την αγρονομική επιστήμη με ολιστικό τρόπο και ανοίγει τον δρόμο για τη μετάβαση της αγροδιατροφής στο ψηφιακό μέλλον.
Όπως ανέφερε, το gaiasense συνδράμει στην ποιοτική και ποσοτική βελτίωση της παραγωγής, στη μείωση της χρήσης φυτοπροστατευτικών προϊόντων, λιπασμάτων και αρδευτικού νερού, κοινώς στην εξοικονόμηση πόρων, και, φυσικά, χρήματος, καθώς και στην αποτελεσματική αντιμετώπιση των κινδύνων που απειλούν την παραγωγή. Την ίδια στιγμή, επιτρέπει τη μείωση των επιπτώσεων της γεωργίας στο περιβάλλον και το κλίμα, ενώ δημιουργεί πρόσθετη αξία στα αγροτικά προϊόντα. Τέλος, βοηθά τον αγρότη να συμμορφωθεί με το κανονιστικό πλαίσιο της ΕΕ. Την ίδια στιγμή, η εφαρμογή gaiasense app, που αποτελεί φυσική συνέχεια του συστήματος gaiasense, φέρνει την ευφυή γεωργία στο κινητό και στο χέρι του κάθε αγρότη και κάνει τη διαδικασία παραγωγής πιο γρήγορη και αποτελεσματική.
«Να ανοίξει η κουβέντα για τον πιστοποιημένο σπόρο»
Τη θέση του ότι πρέπει να ανοίξει στη χώρα μας η κουβέντα για τη χρήση πιστοποιημένου σπόρου στην ορυζοκαλλιέργεια επανέλαβε ο Θανάσης Τσούτσας, επικεφαλής του Τμήματος Σπόρων της BASF Ηellas και πρόεδρος του ΣΕΠΥ, παρουσιάζοντας τα οφέλη και τον σημαντικό ρόλο της τεχνολογίας Provisia για τη διασφάλιση της βιωσιμότητας του προϊόντος.
Τέλος, τις λύσεις που προσφέρουν στο επίπεδο της φυτοπροστασίας και της θρέψης στην ορυζοκαλλιέργεια η Corteva Agriscience και η Dekagro παρουσίασαν εκ μέρους των δύο εταιρειών οι κ.κ. Χρήστος Δημητρίου και Θωμάς Καραγιάννης αντίστοιχα.
