Στη σκιά των μεγάλων αγροτικών κινητοποιήσεων στην Ευρώπη, με τους Έλληνες παραγωγούς να φαίνεται ότι θα ακολουθήσουν, η Κομισιόν εγκαινίασε την Πέμπτη 25 Ιανουαρίου 2024 τον Στρατηγικό Διάλογο για το μέλλον της γεωργίας. Μία πρώτη ανταλλαγή απόψεων σχετικά είχαν νωρίτερα την Τρίτη 23 Ιανουαρίου οι υπουργοί Γεωργίας των κρατών-μελών, που συνεδρίασαν στις Βρυξέλλες υπό τη σκέπη της βελγικής προεδρίας.
Αν και θα περίμενε κανείς πιο ουσιαστικές παρεμβάσεις δεδομένων των συνθηκών, η ελληνική πλευρά, για παράδειγμα, ζήτησε ένα απλοποιημένο σύστημα απορρόφησης ενισχύσεων, για «να γίνει πιο απλό και λειτουργικό, ώστε οι αγρότες να εισπράττουν τα χρήματα που η κοινότητα διασφαλίζει για αυτούς σε συγκεκριμένο χρόνο».
Αρκεί αυτή η παρέμβαση για να επιλυθούν τα προβλήματα των αγροτών; Μάλλον όχι, απαντούν οι παραγωγοί που έχουν βγει στους δρόμους και καυτηριάζουν την πρωτοβουλία της προέδρου της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, να θέλει να διεξαγάγει διάλογο για το μέλλον της γεωργίας μετά το έτος 2027. Ένας διάλογος που, σύμφωνα με τους Ευρωπαίους αξιωματούχους, θα διαρκέσει έως το ερχόμενο καλοκαίρι. Πάντως, ο επίτροπος Γεωργίας, Γιάνους Βοϊτσεχόφσκι, επανέλαβε την ανάγκη να δημιουργηθεί ένας τρίτος Πυλώνας στο πλαίσιο της ΚΑΠ, δεδομένων των συνεχιζόμενων οικονομικών και πολιτικών κρίσεων.
Εμπόριο γεωργικών προϊόντων
Σε ένα αρκετά τυπικό Συμβούλιο, όπου ουσιαστικά παρουσιάστηκαν οι πρωτοβουλίες της βελγικής προεδρίας για το εξάμηνο, συζητήθηκε αρκετά το εμπόριο γεωργικών προϊόντων. Το Συμβούλιο επεσήμανε την ανάγκη ενός διεθνούς συστήματος που να βασίζεται σε κανόνες, στην αειφόρο ανάπτυξη και στην ανοιχτή στρατηγική αυτονομία. Ακόμη, στην ατζέντα του Συμβουλίου ήταν και η συζήτηση για τη θέσπιση πλαισίου παρακολούθησης των δασών σε ολόκληρη την ΕΕ.
Από την πλευρά της, η προεδρία ενημέρωσε το Συμβούλιο ότι θα συνεχίσει τις συζητήσεις για σημαντικές προτάσεις, συμπεριλαμβανομένων των νέων γονιδιωματικών τεχνικών (NGTs), της αειφόρου χρήσης φυτοπροστατευτικών προϊόντων (SUR) και της παραγωγής και εμπορίας φυτικού και δασικού πολλαπλασιαστικού υλικού (PRM και FRM).
Βέβαια, και όπως γίνεται κάθε φορά, οι εθνικές αντιπροσωπείες έθεσαν μία σειρά ζητημάτων, όπως η χρήση του βιολογικού λιπάσματος και η διασφάλιση της ασφαλούς χρήσης του στο πλαίσιο της Πράσινης Συμφωνίας, η επαναξιολόγηση παραρτημάτων της Οδηγίας για τους πληθυσμούς σαρκοφάγων κ.ά. Η αλήθεια είναι ότι ξεχώρισε η πρωτοβουλία 17 κρατών-μελών, μεταξύ αυτών και η Ελλάδα, καθώς τέθηκε προς συζήτηση η ορθή εφαρμογή του Συστήματος Monitoring. Βέβαια, όπως αποκάλυψε ο επίτροπος Γεωργίας, Γιάνους Βοϊτσεχόφσκι, πρόκειται για ένα θέμα το οποίο επεξεργάζεται η Κομισιόν ήδη από τον περασμένο Δεκέμβριο.
Για τα 17 κράτη-μέλη (Τσεχία, Βουλγαρία, Κροατία, Κύπρος, Δανία, Εσθονία, Φινλανδία, Γαλλία, Ελλάδα, Ουγγαρία, Λουξεμβούργο, Λετονία, Λιθουανία, Μάλτα, Πολωνία, Σλοβακία και Σουηδία), το Σύστημα δεν έφερε τα προσδοκώμενα αποτελέσματα. «Η αναμενόμενη μείωση του αριθμού των ελέγχων και του συνολικού φόρτου ελέγχου δεν συνέβη το 2023», σημειώνουν.
«Αντίθετα, υπήρξε σημαντική αύξηση του αριθμού ελέγχων πάνω από 10%, συμπεριλαμβανομένων των ανατεθέντων επιτόπιων ελέγχων, σύμφωνα με το πεδίο αρμοδιοτήτων των εμπλεκόμενων οργανισμών», υπογραμμίζουν. Για τον λόγο αυτόν, τα κράτη-μέλη ζήτησαν από την Επιτροπή:
✱ Να αναθεωρήσει την κατευθυντήρια γραμμή της, όσον αφορά την επισκόπηση της αξιολόγησης ποιότητας IACS το 2023, μεθοδολογία σε επίπεδο Ένωσης.
✱ Να μειωθεί η δυσανάλογη επιβάρυνση του ελέγχου.
✱ Να συνεχιστούν οι συζητήσεις για να εξασφαλιστεί η αμοιβαία κατανόηση των διαδικασιών εφαρμογής του Συστήματος.
Επιπλέον, υπενθύμισαν προηγούμενο αίτημα και των 27 κρατών-μελών, ώστε να κριθεί το 2023 ως «δοκιμαστικό έτος χωρίς οικονομικές συνέπειες».
«Ξέρετε ήδη την απάντηση»
Από την πλευρά του, ο Γ. Βοϊτσεχόφσκι υπενθύμισε ότι τα υπουργεία της ΕΕ είχαν στείλει τον Δεκέμβριο του 2023 επιστολή στην Κομισιόν με τα ίδια αιτήματα, υπογραμμίζοντας, μάλιστα, ότι έγιναν δεκτά. «Οι υπηρεσίες συνεργάζονται με εμπειρογνώμονες των κρατών-μελών γι’ αυτό το θέμα από τον περασμένο Δεκέμβριο. Έχουν, ήδη, πραγματοποιηθεί δύο συναντήσεις και η τρίτη θα πραγματοποιηθεί τον Φεβρουάριο», είπε.
Στη συνέχεια, εξήγησε ότι «μια νέα έκδοση της μεθοδολογίας για το 2024 θα δημοσιευτεί σύντομα, σε πλήρη συνεργασία με τα κράτη-μέλη». Σκοπός, όπως είπε, «είναι να μειωθεί ο αριθμός των επιτόπιων επισκέψεων, διατηρώντας παράλληλα τον στόχο της».
Επιπλέον, τούς υπενθύμισε ότι «για το έτος ενίσχυσης 2023, η ΓΔ AGRI αναγνώρισε ότι θα μπορούσαν να υπάρξουν περιπτώσεις στις οποίες τα κράτη-μέλη ενδέχεται να μην ήταν σε θέση να συμμορφωθούν πλήρως με τη μεθοδολογία», ενώ, μεταξύ άλλων, σημείωσε ότι «πρέπει να συνεχίσουμε την προσπάθεια εκσυγχρονισμού του ΟΣΔΕ, γιατί αυτό θα φέρει απτές βελτιώσεις για τους αγρότες».
