Ένα από τα βασικά συμπεράσματα του συνεδρίου για τον οινοτουρισμό που παρακολούθησε η «ΥΧ» στη Σαντορίνη την περασμένη εβδομάδα ήταν ότι για την ανάπτυξη της συγκεκριμένης δραστηριότητας απαιτείται η συνεργασία των οινοποιείων μιας περιοχής, αλλά και ευρύτερες συμπράξεις. Σε ένα διάλειμμα των εργασιών, ρωτήσαμε τον πρόεδρο της Ένωσης Συνεταιρισμών Θηραϊκών Προϊόντων, Μάρκο Καφούρο, κατά πόσο τα οινοποιεία του νησιού, που έχουν πλέον φτάσει τα 17, θα μπορούσαν να συνεργαστούν προς αυτή την κατεύθυνση.
Συνέντευξη στην Τάνια Γεωργιοπούλου
«Η Σαντορίνη έχει καταφέρει ένα θαύμα. Ενώ είναι ένας τουριστικός προορισμός παγκόσμιας ακτινοβολίας, την ίδια στιγμή έχει γίνει γνωστή για τα αγροτικά της προϊόντα και, κυρίως, αποτελεί τη ναυαρχίδα για την προώθηση του ελληνικού οίνου στο εξωτερικό», απάντησε. «Αυτός είναι και ο λόγος που πολλά μεγάλα οινοποιεία έχουν εγκατασταθεί εδώ, για να προωθήσουν μέσω της Σαντορίνης και τα υπόλοιπα κρασιά τους.
Παράλληλα, ο συνεταιρισμός μας έχει βαθιά παράδοση, δουλεύει επαγγελματικά και διαθέτει οινική κουλτούρα. Μπορεί, λοιπόν, να λειτουργήσει ενοποιητικά και όλα αυτά τα ονόματα των ιδιωτών αποτελούν την καλύτερη εγγύηση για ουσιαστικές συνέργειες. Νομίζω ότι υπάρχουν οι προϋποθέσεις για μια βαθιά συνεργασία, η οποία είναι άλλωστε απαραίτητη, δεδομένου ότι τα προβλήματα είναι πολλά και τον τελευταίο καιρό έχουν ενταθεί.
Αναφέρεστε στα προβλήματα που αφορούν τις πιέσεις από την τουριστική ανάπτυξη του νησιού;
Υπάρχουν πολλά θέματα για τα οποία πρέπει να συνεργαστούμε: Να διατηρήσουμε τον αμπελώνα του νησιού, να διασώσουμε το φυσικό μας τοπίο, να ορίσουμε ένα βιώσιμο πλαίσιο για την ανάπτυξη του τουρισμού. Ο πρωτογενής τομέας και ειδικά το κρασί είναι κάτι στο οποίο θα στηριχθεί η επόμενη μέρα για τη Σαντορίνη.
Τι ποσοστό της παραγωγής οινοστάφυλων απορροφά ο συνεταιρισμός και με ποιον τρόπο επιδρά στην αγορά;
Eίμαστε ένας συνεταιρισμός αναγκαστικής μορφής. Αυτό σημαίνει ότι τα μέλη μας είναι υποχρεωμένα να προσκομίζουν το 25% της παραγωγής τους. Την υπόλοιπη ποσότητα μπορεί ο καθένας να τη διαθέσει με όποιον τρόπο θεωρεί σκόπιμο. Ο όρος αυτός υπάρχει στο καταστατικό του 1947 και συνεχίζει να ισχύει. Τονίζω ότι ακόμα και στα δύσκολα, στα «πέτρινα» χρόνια είχαμε ένα καταστατικό που δεν εγκλώβιζε τους παραγωγούς, ίσα ίσα ευνοούσε την εξωστρέφεια, γι’ αυτό και πέτυχε.
Ο στόχος ήταν να δοθούν κίνητρα για να οργανωθεί η παραγωγή. Μερικές δεκαετίες πριν, απορροφούσαμε το σύνολο της παραγωγής και καταφέραμε να διατηρηθεί ο αμπελώνας, ο οποίος σήμερα αποτελεί κεφάλαιο όχι μόνο για τη Σαντορίνη, αλλά για όλο τον οινικό κλάδο της χώρας.
Ποιος είναι ο ρόλος του συνεταιρισμού σήμερα;
Παρότι στη Σαντορίνη υπάρχουν 17 οινοποιεία –ίσως και περισσότερα γιατί συνέχεια δημιουργούνται και άλλα– έχουμε ένα μερίδιο της τάξης του 35% και είμαστε το πρώτο οινοποιείο μακράν του δεύτερου. Αυτό το ποσοστό στις χρονιές με μεγάλη παραγωγή και αδυναμία απορρόφησης του προϊόντος φτάνει μέχρι το 50%. Εδώ φαίνεται ο ρόλος του συνεταιρισμού που αποτελεί τον εγγυητή της απορρόφησης της παραγωγής και ουσιαστικά της διατήρησης του αμπελώνα της Σαντορίνης.
Όμως, αυτήν τη στιγμή, οι τιμές διαμορφώνονται από τα ιδιωτικά οινοποιεία…
Ο νόμος της προσφοράς και της ζήτησης ισχύει για όλους. Έχουμε καταφέρει τα τελευταία χρόνια που οι παραγωγές δεν ήταν πολύ μεγάλες να αγοράζουμε την πρώτη ύλη σε τιμές ίσες ή σε κάποιες περιπτώσεις μεγαλύτερες από τα ιδιωτικά οινοποιεία. Στον τρύγο του 2020, οι τιμές με τις οποίες εκκαθαρίστηκε η παραγωγή ήταν από τις υψηλότερες στην αγορά. Δώσαμε τιμή βάσης 3 ευρώ που έφτασε μέχρι και 3,5 ευρώ. Βεβαίως, έναν χρόνο πριν οι τιμές είχαν φτάσει τα 4,5 ευρώ. Παρότι η οικονομική ζημιά λόγω πανδημίας έφτασε το 80%-85%, οι τιμές της πρώτης ύλης δεν έπεσαν ανάλογα.
Έχετε αποθέματα από την προηγούμενη χρονιά;
Νομίζω ότι όλα τα οινοποιεία έχουν. Και υπάρχει σοβαρό πρόβλημα ενόψει της φετινής παραγωγής, η οποία φαίνεται ότι θα είναι υψηλή. Είναι, λοιπόν, ένα στοίχημα τι θα παραλάβει ο καθένας. Εμείς θα κάνουμε το χρέος μας μέσα στα όρια των οικονομικών μας δυνατοτήτων, αλλά οι τελικές ποσότητες θα διαμορφώσουν και την τελική τιμή.
Από πλευράς ποιότητας, πώς είναι τα αμπέλια φέτος;
Είναι μια πολύ ιδιαίτερη χρονιά. Είχαμε κακή άνοιξη με πολλές μεταβολές στη θερμοκρασία και ισχυρούς ανέμους κατά την έκπτυξη των οφθαλμών, πολύ χαμηλό ύψος βροχής από τον Σεπτέμβριο έως τον Μάιο και λίγο πριν από το γέμισμα των χυμών επικράτησαν πολύ υψηλές θερμοκρασίες, συνθήκες σχεδόν καύσωνα. Το καλό είναι ότι τώρα υπάρχει μελτέμι, θα έχουμε όμως πιο ολοκληρωμένη εικόνα στο τέλος του μήνα. Εκτιμώ, επίσης, ότι θα έχουμε μια οψίμηση στην παραγωγή κατά μία εβδομάδα.
Ο αμπελώνας της Σαντορίνης τα τελευταία χρόνια έχει σταθεροποιηθεί;
Είναι ένας ιστορικός αμπελώνας, ίσως ο αρχαιότερος της Ελλάδας, και σε παγκόσμια κλίμακα ένας που είχε συνέχεια, γιατί οι παλαιότεροι ευρωπαϊκοί αμπελώνες δοκιμάστηκαν από τη φυλλοξήρα. Το 1930 ήταν 30.000 στρέμματα, τη δεκαετία του ’70 έφτασε τα 22.000 και το 1995 σταθεροποιηθήκαμε στα 10.000-12.000 στρέμματα και εκεί παραμένουμε. Έκτοτε, γίνεται προσπάθεια διατήρησης των εκτάσεων, αλλά έχουμε και απώλειες από την πίεση της δόμησης λόγω του τουρισμού.
«Δίνουμε μάχη για τη φάβα και το ντοματάκι»Ποια είναι η πορεία των υπόλοιπων προϊόντων του νησιού;Το ντοματάκι Σαντορίνης και η φάβα είναι λίγο πιο δύσκολα και δίνουμε μάχη για να κρατήσουμε ζωντανή την παραγωγή. Δημιουργήσαμε το θεσμικό πλαίσιο για να χαρακτηριστούν ΠΟΠ, εκσυγχρονίσαμε το μοναδικό εν λειτουργία εργοστάσιο για τη μεταποίηση του ντοματοπολτού που είχε φτιαχτεί το 1949. Διατηρούμε σχετικά υψηλές τιμές έναντι ομοειδών προϊόντων στην αγορά, οπότε υπάρχει κίνητρο για τους παραγωγούς. Φέτος, όμως, οι συνθήκες είναι δύσκολες. Το ύψος βροχής στο βόρειο κομμάτι του νησιού, που διαθέτουμε μετρήσεις, είναι 165 χιλιοστά, κάτι που σημαίνει ότι το κλίμα είναι τόσο ξηροθερμικό όσο της Β. Αφρικής. Με τόσο λίγο νερό, δεν είχαμε καθόλου παραγωγή φάβας, ενώ στο πρόσφατο άνοιγμα του εργοστασίου παραλάβαμε γύρω στους 16 τόνους ντομάτας και αναμένουμε μια μικρή ακόμα ποσότητα σε 5-10 μέρες. |
