Το ζήτηµα της γήρανσης του αγροτικού πληθυσµού κυριάρχησε στη δηµόσια ακρόαση που διοργάνωσε πριν από µερικές ηµέρες η Επιτροπή Γεωργίας (ComAgri) του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Οργανώσεις αγροτών και ερευνητικά ιδρύµατα µοιράστηκαν µε τους ευρωβουλευτές τους προβληµατισµούς και τις απόψεις τους σχετικά µε την αποτελεσµατικότητα των µέσων της ΚΑΠ για την αναστροφή του φαινοµένου, µε τα διαθέσιµα στατιστικά στοιχεία να αποτυπώνουν ξεκάθαρα µια ιδιαίτερα ανησυχητική τάση.
Από τα στοιχεία του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου που παρουσιάστηκαν, προκύπτει ότι ο αριθµός των αγροτών της ΕΕ µειώθηκε περίπου κατά 4 εκατοµµύρια το διάστηµα της προηγούµενης περιόδου της ΚΑΠ (2007-2013)· ήτοι από 14,5 σε 10,7 εκατοµµύρια.
Αυτό πρακτικά σηµαίνει ότι για κάθε ηµέρα που περνούσε, 1.000 αγρότες εγκατέλειπαν τον τοµέα. Τα στοιχεία κατέδειξαν, επίσης, ότι ο πληθυσµός των «νέων αγροτών» –µιας κατηγορίας που περιλαµβάνει άτοµα ηλικίας κάτω των 45 ετών– µειώθηκε από 3,3 εκατοµµύρια σε 2,3 εκατοµµύρια εντός της ίδιας περιόδου.
Σχολιάζοντας τα ευρήµατα της ανωτέρω έρευνας, οι ευρωβουλευτές αναγνώρισαν ότι το ποσό των κονδυλίων της ΚΑΠ, που δαπανήθηκε µέχρι στιγµής, δεν έφερε τα αναµενόµενα αποτελέσµατα. Παράλληλα, στάθηκαν στη σηµασία της αντιµετώπισης των υπαρχόντων εµποδίων στην ανανέωση των γενεών, προκειµένου να σταµατήσει η µείωση του πληθυσµού των αγροτικών περιοχών.
Οι προτάσεις που ακούστηκαν
«Η ανανέωση των γενεών πρέπει να αποτελέσει ακρογωνιαίο λίθο της µελλοντικής Κοινής Γεωργικής Πολιτικής», υποστήριξε περαιτέρω η Iris Bouwers, του Ευρωπαϊκού Συµβουλίου Νέων Αγροτών. Η Bouwers ζήτησε τη θέσπιση νέων µέτρων για τη διευκόλυνση της πρόσβασης στη γη, ενώ τόνισε ότι οι νέοι των αγροτικών περιοχών θα πρέπει να έχουν την πρόσβαση σε υπηρεσίες επί ίσοις όροις µε τους συναδέλφους τους από τα αστικά κέντρα, ιδίως υπό τη µορφή υποδοµών και ευρυζωνικών συνδέσεων υψηλής ταχύτητας.
«Οι αγρότες αντιµετωπίζουν δυσκολίες µε τη γραφειοκρατία, η οποία άπτεται των µέτρων στήριξης», τόνισε η Serena Tarangioli, του ιταλικού εθνικού κέντρου έρευνας CREA, ζητώντας περαιτέρω απλούστευση της ΚΑΠ. Στη γνωµοδότηση της Επιτροπής των Περιφερειών (CoR), µε θέµα «Η ΚΑΠ µετά το 2020», γίνεται λόγος για «έλλειψη ελκυστικότητας του γεωργικού επαγγέλµατος», η οποία χαρακτηρίζεται ως η κύρια αιτία για τους βραδείς ρυθµούς ανανέωσης των εκµεταλλεύσεων. Όπως επισηµαίνεται, «η τάση αυτή απειλεί το µοντέλο της οικογενειακής γεωργίας της ΕΕ και τη ζωτικότητα των αγροτικών περιοχών».
Εκτός από την αγροτική πολιτική της ΕΕ, οι ευρωβουλευτές επεσήµαναν ότι τα εθνικά φορολογικά συστήµατα διαδραµατίζουν εξίσου σηµαντικό ρόλο στην παραµονή ή µη των αγροτών, καθώς οι υψηλοί φόροι είναι ικανοί να τους αποθαρρύνουν από το να µεταβιβάσουν τις γεωργικές εκµεταλλεύσεις τους στα παιδιά τους.
Η εγκατάλειψη της οικογενειακής γεωργίας θα πλήξει το αγροτικό δυναµικό
Την πεποίθηση ότι ο αριθµός των αγροτών στην Ευρωπαϊκή Ένωση θα συνεχίσει να µειώνεται και στο µέλλον εξέφρασε ο Ιταλός ευρωβουλευτής Paolo De Castro. Στην παρέµβασή του, ο De Castro εξήγησε ότι η µείωση του αριθµού των αγροτών της ΕΕ µπορεί να καταστεί «αναπόφευκτη διαδικασία», δεδοµένου ότι η τεχνολογική πρόοδος θα σηµάνει τη µείωση της ανάγκης για χειρωνακτική εργασία στις γεωργικές εκµεταλλεύσεις πολλών οικονοµικά ανεπτυγµένων χωρών.
Αρκετοί εκ των ευρωβουλευτών πιστεύουν ότι η επερχόµενη µεταρρύθµιση της ΚΑΠ θα είναι σε θέση να καθορίσει εάν η ΕΕ θα διατηρήσει το µοντέλο των οικογενειακών εκµεταλλεύσεων µικρής κλίµακας ή θα κινηθεί προς ένα µοντέλο κυριαρχίας της βιοµηχανικής γεωργίας µεγάλης κλίµακας.
