Μετά τη σταφίδα και τον καπνό, έρχεται το βαμβάκι;

Το έγγραφο της Κομισιόν «Στρατηγική της ΕΕ για τα βιώσιμα και κυκλικά κλωστοϋφαντουργικά προϊόντα» ανοίγει τις διαδικασίες μεγάλης αλλαγής σε ένα σημαντικό για την Ελλάδα προϊόν, το βαμβάκι.

Είναι η τρίτη φορά που η ΕΕ απομόνωσε και άλλαξε ριζικά τα όσα ίσχυαν σε ένα «μεσογειακό προϊόν».

Η πρώτη ήταν με τη σταφίδα, που εφαρμόστηκαν πολιτικές αποσύνδεσης των ενισχύσεων από το παραγωγικό αποτέλεσμα, ως ένα πείραμα μέτρησης των επιπτώσεων και της προσαρμογής των αγροτών. Το αποτέλεσμα λίγο πολύ γνωστό: Η Ελλάδα, βασική παραγωγός χώρα της ΕΕ, έχασε ένα από τα πιο παραδοσιακά και εμβληματικά της προϊόντα.

Η δεύτερη περίπτωση μίας μεγάλης αλλαγής ήταν ο καπνός. Η αντικαπνιστική εκστρατεία ταυτίστηκε με την αντικαπνική, οι καπνοκαλλιεργητές επέστρεψαν έναντι κάποιου τιμήματος το κατοχυρωμένο δικαίωμα παραγωγής, την «ατομική ποσόστωση». Αποτέλεσμα ήταν η μείωση του αριθμού παραγωγών περίπου στο 1/10 και οι τεράστιες απώλειες προστιθέμενης αξίας και εξωστρέφειας, καθώς το προϊόν διατίθετο σε περισσότερες από 100 χώρες παγκοσμίως.

Στην περίπτωση της σταφίδας, το επιχείρημα της ΕΕ ήταν ότι η ελληνική σταφίδα είχε απωλέσει πλήρως τον προσανατολισμό της και είχε χαθεί από τις αγορές. Στην περίπτωση του καπνού, κυριάρχησαν τα επιχειρήματα της προστασίας της υγείας, παρά το γεγονός βέβαια ότι η ΕΕ συνέχισε να εισάγει καπνό από τρίτες χώρες.

Σήμερα, η κλωστοϋφαντουργία και το βαμβάκι μπαίνουν στο πλαίσιο της προστασίας του περιβάλλοντος. Στο όνομα της περιβαλλοντικής βιωσιμότητας και περιορίζοντας τη σημασία της οικονομικής και κοινωνικής σε μία χώρα που κατατάσσεται έβδομη παγκοσμίως στις εξαγωγές του προϊόντος αυτού, ξεκίνησε ένας ευρωπαϊκός διάλογος που δεν είναι πάντα «αθώος». Οι χώρες του Βορρά, για παράδειγμα, επιχείρησαν και άλλες φορές να ανοίξουν την ευρωπαϊκή αγορά πρώτης ύλης από τις χώρες του Τρίτου Κόσμου εις βάρος της Ελλάδας που είναι η βασική χώρα παραγωγής βαμβακιού στην ΕΕ.

Λύσεις για τον περιορισμό του περιβαλλοντικού αποτυπώματος του βαμβακιού και άλλων, βέβαια, προϊόντων υπάρχουν. Το σχέδιο για μία ολοκληρωμένη παρέμβαση στα όσα ξεκίνησαν να διαδραματίζονται στις Βρυξέλλες είναι εκείνο που επείγει.