Βαριά τραυματισμένη από τις πρωτόγνωρες καιρικές συνθήκες οδεύει προς τη φετινή καμπάνια η βιομηχανική ντομάτα στη Θεσσαλία, σε μια σεζόν που έμοιαζε να ξεκινά με τις καλύτερες προϋποθέσεις, αλλά εξελίσσεται μετ’ εμποδίων και πλήθους αστάθμητων παραγόντων για τους παραγωγούς.
Οι άκρως δελεαστικές τιμές που ανακοίνωσαν από το φθινόπωρο κιόλας τα εργοστάσια είχαν ως αποτέλεσμα, μετά από μια μακρά περίοδο ύφεσης, τα στρέμματα να αυξηθούν κατά σχεδόν 30%, θέτοντας τις βάσεις για μια δυναμική επιστροφή της καλλιέργειας στον θεσσαλικό κάμπο. Από τα πρώτα στάδια της καλλιεργητικής περιόδου, ωστόσο, ο καιρός φρόντισε να… δείξει τα δόντια του, βάζοντας δύσκολα στους αγρότες.
Όπως περιγράφει διεξοδικά σε πρόσφατη επιστολή του προς τον νέο υπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης & Τροφίμων και τον επικεφαλής του ΕΛΓΑ ο πρόεδρος του ΘΕΣΤΟ, Χρήστος Σουλιώτης, τον κατά γενική ομολογία ήπιο χειμώνα ακολούθησαν οι όψιμοι παγετοί του Μαρτίου και έκτοτε έχει επικρατήσει ένας κάθε άλλο παρά ευνοϊκός για το φυτό «συνδυασμός χαμηλών για την εποχή θερμοκρασιών και παρατεταμένων βροχοπτώσεων». Ενδεικτικά, «ο Απρίλιος ήταν ο πιο κρύος μήνας των τελευταίων 25 χρόνων, με μέση ημερήσια θερμοκρασία χαμηλότερη κατά 1,5οC για τον Νομό Λάρισας συγκριτικά με τους αντίστοιχους μήνες των προηγούμενων χρόνων».
Αυτός ο συνδυασμός παρατεταμένων βροχοπτώσεων και χαμηλών θερμοκρασιών έκανε εξαρχής ευάλωτη την καλλιέργεια. Όπως αναφέρει ο κ. Σουλιώτης, «οι πρώιμες φυτεύσεις καθηλώθηκαν, δημιουργήθηκαν ευνοϊκές συνθήκες για ανάπτυξη ασθενειών και η αδυναμία έγκαιρης φυτοπροστασίας, λόγω αδυναμίας πρόσβασης στα χωράφια, είχαν ως αποτέλεσμα την ανάπτυξη διάφορων ασθενειών από τα αρχικά στάδια των καλλιεργειών».
Ανάλογη όμως ήταν η τύχη και των υπόλοιπων φυτεύσεων (μεσοπρώιμων και όψιμων) τη στιγμή που, λόγω των δυσμενών συνθηκών, το δέσιμο στις πρώιμες φυτεύσεις είναι μειωμένο και η συνολική εμφάνιση συνομολογεί την καθυστέρηση των καλλιεργειών.
Ανέβασαν το κοστολόγιο οι έξτρα ψεκασμοί
Παράλληλα, οι παρατεταμένες βροχοπτώσεις, η πολύ υψηλή ατμοσφαιρική υγρασία και οι χαμηλές θερμοκρασίες δημιούργησαν το ιδανικό περιβάλλον για την ανάπτυξη πλήθους ασθενειών και, κυρίως, του περονόσπορου, ο οποίος, παρά τις επεμβάσεις των παραγωγών, δεν κατέστη δυνατό να αναχαιτιστεί. «Μόνο από τους συνεχείς και επαναλαμβανόμενους ψεκασμούς, έχουμε ένα επιπλέον κόστος 100-120 ευρώ/στρέμμα. Το χειρότερο όμως είναι ότι το αποτέλεσμά τους ήταν μηδενικό, γιατί ο καιρός ήταν… με το μέρος του περονόσπορου. Αν η θερμοκρασία δεν ανέβει, πολύ δύσκολα μπορεί να αντιμετωπιστεί», εξηγεί στην «ΥΧ»
ο κ. Σουλιώτης, προσθέτοντας ότι δεν θυμάται άλλη χρονιά με τόσο εκτεταμένες προσβολές.
Όπως τονίζει ο ίδιος, το πρόβλημα αφορά το σύνολο του θεσσαλικού κάμπου, είναι όμως πολύ έντονο στην επαρχία Φαρσάλων και στο κοντινό σε αυτήν κομμάτι του Νομού Καρδίτσας. Πρόκειται για περιοχές που «χτυπήθηκαν» επαναλαμβανόμενα και, κατά έναν παράδοξο τρόπο, «στοχευμένα» από τις ανοιξιάτικες μπόρες. «Είναι ένα φαινόμενο που έχουμε παρατηρήσει τα τελευταία χρόνια και μας έχει κάνει εντύπωση. Ο καιρός μοιάζει να “επικεντρώνεται” σε συγκεκριμένα μέρη και να τα χτυπάει αλύπητα. Είδαμε και πέρυσι τις ίδιες περιοχές να πλήττονται από τρεις διαφορετικές χαλαζοπτώσεις», σχολιάζει ο πρόεδρος του ΘΕΣΤΟ.
Παρόμοια είναι η εικόνα που μεταφέρει και o υπεύθυνος της ομάδας βιομηχανικής ντομάτας του Συνεταιρισμού Λαρισαίων Αγροτών, Παναγιώτης Καλογιάννης. «Πρόκειται για μέρη που στη διάρκεια της τελευταίας πενταετίας, τις τέσσερις τουλάχιστον χρονιές έχουν χτυπηθεί είτε από βροχές είτε από χαλάζι. Πέρυσι, για παράδειγμα, είχαμε τον “Ιανό”», δηλώνει στην «ΥΧ», συμπληρώνοντας: «Στην επαρχία Φαρσάλων η κατάσταση είναι όντως δραματική. Οι ζημιές είναι τεράστιες γιατί επί ενάμιση σχεδόν μήνα έβρεχε συνεχώς. Ό,τι ασθένειες υπάρχουν στα γεωπονικά βιβλία βγήκαν στην επιφάνεια».
Σύμφωνα με τον κ. Σουλιώτη, αν και δεν είναι ακόμα δυνατό να αποτιμηθεί με ακρίβεια το μέγεθος της ζημιάς, μια εκτίμηση για μεσοσταθμικές απώλειες της τάξης του 20%-25% στους συγκομιζόμενους όγκους στη Θεσσαλία φαντάζει αυτήν τη στιγμή ρεαλιστική. «Υπάρχουν περιοχές όπου οι απώλειες φτάνουν το 40%. Σε ορισμένα χωράφια δεν θα καταφέρουν να πάρουν ούτε 2 τόνους/στρέμμα», αναφέρει χαρακτηριστικά.
Πέραν αυτού, υπάρχουν ανησυχίες και για την ποιότητα της παραγωγής. «Ήδη οι ντομάτες έχουν χάσει το φύλλο, έχει σταματήσει η καρπόδεση, οι ταξιανθίες έχουν χαθεί εντελώς… Επιπλέον, ο περονόσπορος κάνει στίγματα στον καρπό κι έτσι ενδέχεται να μην μπορέσουμε να λάβουμε την υψηλότερη τιμή που προβλέπεται για τις ποσότητες που κατευθύνονται στην αποφλοιωμένη ντομάτα», υπογραμμίζει
ο κ. Σουλιώτης.
Παρωχημένος ο Κανονισμός του ΕΛΓΑ
Τα όσα έχουν συμβεί φέτος με τη βιομηχανική ντομάτα φέρνουν για άλλη μια φορά στην επιφάνεια το ζήτημα του παρωχημένου, όπως τονίζει ο κ. Σουλιώτης, Κανονισμού αποζημιώσεων του ΕΛΓΑ, ο οποίος δεν καλύπτει τις ζημιές με τις οποίες βρίσκονται αντιμέτωποι οι παραγωγοί. Με αυτό το δεδομένο, όπως σημειώνει ο ίδιος, η λύση θα μπορούσε να έρθει με την ενεργοποίηση του μηχανισμού αντιμετώπισης έκτακτων αναγκών.
«Η χώρα μας θα πρέπει να κινηθεί γρήγορα και στοχευμένα, ώστε να βρεθούν οι πόροι για να καλυφθούν οι καταστροφές. Αυτό που πρέπει να προσέξουμε όλοι μας είναι η εξασφάλιση των χρημάτων και η απόδοση των αποζημιώσεων να είναι ανάλογη των πραγματικών καταστροφών και αυτό θα γίνει μόνον με δίκαιες και σωστές εκτιμήσεις. Θα πρέπει να καταλάβουμε ότι υπήρξε πανδημία περονόσπορου σε όλη τη χώρα και τα αποτελέσματα θα είναι σε λίγο εμφανή όχι μόνον στους αγρότες, αλλά και στις τοπικές οικονομίες και στην οικονομία της χώρας», επισημαίνει στην επιστολή του προς το ΥΠΑΑΤ και τον ΕΛΓΑ.
Προς αναπροσαρμογή των συμβάσεων
Ο πρόεδρος του ΘΕΣΤΟ έχει ζητήσει συνάντηση με τον κ. Αυγενάκη για το αμέσως επόμενο διάστημα, προκειμένου να του εκθέσει το πρόβλημα σε όλες του τις διαστάσεις. «Θα κινήσουμε γη και ουρανό προκειμένου να βρεθεί μια λύση», υπογραμμίζει. «Όσο δεν αλλάζει ο απαρχαιωμένος Κανονισμός του ΕΛΓΑ, θα βρισκόμαστε κάθε χρόνο στο ίδιο έργο θεατές. Να πληρώνει δηλαδή ο παραγωγός 38-40 ευρώ/το στρέμμα για τη βιομηχανική ντομάτα χωρίς να μπορεί να καλυφθεί ουσιαστικά για τίποτα, πέρα από το χαλάζι», υπογραμμίζει από την πλευρά του ο κ. Καλογιάννης.
Εξάλλου, και καθώς απέχουμε πλέον λίγες εβδομάδες από την έναρξη της καμπάνιας (σ.σ. τοποθετείται στα τέλη Ιουλίου), το αμέσως επόμενο διάστημα θα πραγματοποιηθούν και συναντήσεις με στελέχη της βιομηχανίας και δεν αποκλείεται να τεθεί ζήτημα αναπροσαρμογής των συμβάσεων, ιδίως στις περιπτώσεις που προβλέπεται ρήτρα ελάχιστων ποσοτήτων.
