Στο μικροσκόπιο της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας υποθέσεις απάτης με φόντο τον ΟΠΕΚΕΠΕ

Στα 404,6 εκατ. ευρώ εκτιμά ότι ανέρχεται η συνολική οικονομική ζημία στην ΕΕ από τις υποθέσεις απάτης που ερευνά στην Ελλάδα η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία (EPPO), με τη ζημία μόνο για το έτος 2022 να εκτιμάται σε συνολικά 353,7 εκατ. ευρώ. Στο ποσό αυτό συμπεριλαμβάνονται και οι ζημίες στον αγροδιατροφικό τομέα.

Μόνο το έτος 2022 άνοιξαν 25 υποθέσεις για την Ελλάδα και από αυτές οι εννέα αφορούν τον αγροδιατροφικό κλάδο, και δη ευρωπαϊκά κονδύλια της ΚΑΠ. Μάλιστα, όπως προκύπτει και από το ρεπορτάζ, η συντριπτική πλειονότητα των υποθέσεων που φτάνουν στην Ευρωπαϊκή Εισαγγελία αφορούν τις αδυναμίες του ΟΠΕΚΕΠΕ, κυρίως για τον ελεγκτικό του μηχανισμό, αλλά και τη διαδικασία υποβολής των αιτήσεων ενίσχυσης από τους παραγωγούς.

Ανάκτηση ζημιάς

Μαζί με το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο, η EPPO αντιπροσωπεύει τον πυλώνα της Δικαιοσύνης της ΕΕ. Ερευνά τις απάτες που αφορούν ευρωπαϊκά κονδύλια άνω των 10.000 ευρώ και τις διασυνοριακές απάτες στον τομέα του ΦΠΑ για ζημίες άνω των 10 εκατ. ευρώ. Κάθε τέτοια απάτη που έχει διαπραχθεί στα συμμετέχοντα κράτη-μέλη μετά τον Νοέμβριο του 2017 εμπίπτει στη δικαιοδοσία της.

Σε όλα τα συμμετέχοντα κράτη-μέλη (μεταξύ αυτών και η Ελλάδα), οι Ευρωπαίοι εισαγγελείς έχουν τις ίδιες προτεραιότητες και εφαρμόζουν την ίδια διωκτική πολιτική, όπως ορίζεται από το συλλογικό όργανο της EPPO. Εστιάζουν σε περίπλοκες, διασυνοριακές έρευνες εξελιγμένων οικονομικών και χρηματοοικονομικών εγκλημάτων, ειδικότερα όταν εμπλέκονται ομάδες σοβαρού οργανωμένου εγκλήματος. Κύριος στόχος τους είναι να βοηθούν τα κράτη-μέλη να ανακτούν τις ζημίες.

Η EPPO άρχισε να λειτουργεί την 1η Ιουνίου 2021. Μέσα σε επτά μήνες επεξεργάστηκε ένα μεγάλο μέρος συσσωρευμένων εκκρεμών υποθέσεων που είχαν ανοίξει οι εθνικές αρχές πριν από την έναρξη της λειτουργίας της, καθώς και το σύνολο των εκκρεμών ερευνών του OLAF, και ασχολήθηκε με όλες τις νέες αναφορές για υπόνοιες απάτης που προέρχονταν από κάθε πιθανή πηγή. Συνολικά, είχε λάβει 2.832 αναφορές και είχε κινήσει 576 έρευνες, οι οποίες αφορούσαν εκτιμώμενη ζημία 5,4 δισ. ευρώ εις βάρος του προϋπολογισμού της ΕΕ.

Σύμφωνα με τον OLAF, το διάστημα 2017-2021 στην Ελλάδα εντοπίστηκαν συνολικά 172 υποθέσεις απάτης, 16 υποθέσεις έκλεισαν με συστάσεις και 18 υποθέσεις έστειλε ο OLAF στην Ευρωπαϊκή Εισαγγελία. Για τις 9 από τις 11 υποθέσεις που εξέτασε ο OLAF δεν υπήρξε απόφαση στα ελληνικά δικαστήρια. Με βάση την τελευταία ετήσια έκθεση της EPPO, μέχρι το τέλος του 2022 η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία είχε συνολικά 1.117 ενεργές έρευνες, εκ των οποίων το 16,5% (185 ενεργές έρευνες) συνδεόταν με απάτη στον τομέα του ΦΠΑ, αντιπροσωπεύοντας, ωστόσο, το 47% των εκτιμώμενων ζημιών (6,7 δισ. ευρώ), σε σύνολο 14,1 δισ. ευρώ.

«Το 2022, ουσιαστικά ολοκληρώσαμε τη διεκπεραίωση των εκκρεμών υποθέσεων που άνοιξαν οι εθνικές αρχές πριν αρχίσουμε να λειτουργούμε και ασχοληθήκαμε με όλες τις νέες αναφορές για υποψίες απάτης που προέρχονται από όλες τις πιθανές πηγές. Συνολικά, λάβαμε 3.318 αναφορές και ξεκινήσαμε 865 έρευνες, που αντιστοιχούν σε ζημίες που εκτιμώνται στα 9,9 δισ. ευρώ», αναφέρουν στην έκθεσή τους οι εισαγγελείς. Αυτό που, επίσης, αξίζει να επισημανθεί είναι ότι το 58% των αναφορών που έφτασε στην Ευρωπαϊκή Εισαγγελία προήλθε από ιδιώτες.

Ελλάδα

Για την Ελλάδα, οι ενεργές έρευνες της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας ανέρχονται σε 41 με την εκτιμώμενη ζημία να φτάνει έως τα τέλη του 2022 τα 404,6 εκατ. ευρώ, εκ των οποίων τα 227,5 εκατ. ευρώ να αφορούν ζημίες σε έρευνες απάτης ΦΠΑ. Μόνο πέρυσι οι ενεργές έρευνες έφτασαν τις 25, εκ των οποίων οι 9 αφορούν τον τομέα της αγροδιατροφής και δη την ΚΑΠ.

Σύμφωνα με την ετήσια έκθεση της EPPO, ο αριθμός των αξιόποινων πράξεων που ερευνήθηκαν για την Ελλάδα ανά τύπο είναι ο εξής:

✱ Απάτη στον τομέα των δαπανών εκτός δημοσίων συμβάσεων: 28

✱ Απάτη στον τομέα των δαπανών δημοσίων συμβάσεων: 7

✱ Απάτη στον τομέα των εσόδων εκτός ΦΠΑ: 4

✱ Απάτη στον τομέα των εσόδων ΦΠΑ: 3

✱ Συμμετοχή σε εγκληματική οργάνωση που στρέφεται κατά της PIF: 2

✱ Διαφθορά: 5

✱ Υπεξαίρεση: 2

✱ Νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες: 3

✱ Άρρηκτα συνδεδεμένη αξιόποινη πράξη: 11

Προβληματισμός για τον ΟΠΕΚΕΠΕ

Αν και η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία δεν δίνει επίσημα στοιχεία σχετικά με την εκτιμώμενη ζημία στον ευρωπαϊκό προϋπολογισμό εξαιτίας των υποθέσεων που εξετάζονται στην Ελλάδα στον τομέα της αγροδιατροφής, το ρεπορτάζ έρχεται να επιβεβαιώσει αυτό που όλοι σκέφτονται: ότι η συντριπτική πλειονότητα των καταγγελιών σχετίζονται με τον ΟΠΕΚΕΠΕ.

Σύμφωνα με πηγές της «ΥΧ» σε Ελλάδα και υπόλοιπη ΕΕ, οι περισσότερες καταγγελίες έχουν υποβληθεί από ιδιώτες, οι οποίοι κατέφυγαν άμεσα στην EPPO. Οι πιο πολλές καταγγελίες αφορούν κυρίως το κομμάτι των ελέγχων που διενεργεί ο Οργανισμός, ακόμα και προβλήματα με την υποβολή των δηλώσεων ΟΣΔΕ. Δημόσιες εκτάσεις που δηλώνονται ως ιδιωτικές και δήλωση αγροτεμαχίων στα πιο… απίθανα μέρη της χώρας είναι μερικές μόνο από τις περιπτώσεις που έχουν φτάσει στο Λουξεμβούργο.

Από το ρεπορτάζ, πάντως, μαθαίνουμε ότι προς το παρόν καμία από τις υποθέσεις δεν έχει κακουργηματικό χαρακτήρα, καθώς δεν αφορούν ποσά άνω των 120.000 ευρώ, δηλαδή το ελάχιστο ποσό που στοιχειοθετεί κακούργημα.

Το άρθρο δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Υπαιθρος Χώρα»
που κυκλοφόρησε την Παρασκευή 31 Μαρτίου 2023