Έντονο παρασκήνιο καταγράφεται πίσω από τις κλειστές θύρες των Βρυξελλών, με τα κράτη-μέλη για άλλη μία φορά να διαφωνούν σε μία κοινή γραμμή για την αντιμετώπιση της πρωτοφανούς κρίσης εξαιτίας της πανδημίας του κορωνοϊού.
Παράλληλα, και ειδικότερα για τον αγροδιατροφικό τομέα, παρά το γεγονός ότι έχουν δοθεί κύριες κατευθύνσεις από την Κομισιόν για μεγαλύτερη ευελιξία στα κράτη-μέλη, εντούτοις ασκούνται μεμονωμένα πιέσεις, προκειμένου να επιτευχθεί επιπλέον ρευστότητα σε κάποια από αυτά. Το κέντρο βάρους των πιέσεων εστιάζεται, με την Ολλανδία να πρωτοστατεί, στην αυξημένη προκαταβολή των άμεσων ενισχύσεων πριν από το φθινόπωρο, όπως αποκαλύπτει στην «ΥΧ» ανώτατη πηγή της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Η Ολλανδία, η οποία έχει υποστεί μεγάλο οικονομικό πλήγμα στους τρεις βασικούς πυλώνες της παραγωγής της (άνθη, κηπευτικά, γαλακτοκομικά), φαίνεται ότι αναζητά τρόπους να «ρίξει» ζεστό χρήμα στην αγορά εξασφαλίζοντας νωρίτερα τις επιδοτήσεις των παραγωγών της.
Το πρώτο βήμα από την Κομισιόν έγινε, καθώς πριν από λίγες ημέρες ξεκαθάρισε πως θα διευκολύνει τη διαδικασία των πληρωμών, με την αύξηση των προκαταβολών στο 70% για τις άμεσες ενισχύσεις και στο 85% για τις ενισχύσεις αγροτικής ανάπτυξης, από τα μέσα Οκτωβρίου και μετά. Οι πληροφορίες αναφέρουν ότι κάποια κράτη-μέλη και αγροτικοί φορείς δεν είναι ικανοποιημένοι από τη συγκεκριμένη έκβαση και γι’ αυτό πιέζουν, προκειμένου να ικανοποιηθεί το αίτημά τους και να λάβουν οι δικαιούχοι παραγωγοί μία πρώτη προκαταβολή των άμεσων ενισχύσεων ακόμα και μέσα στο καλοκαίρι.
Γαλλικό μοντέλο
Είναι εφικτό ένα τέτοιο αίτημα; Σύμφωνα με την ανώτατη πηγή των Βρυξελλών, που απάντησε στα ερωτήματα της «ΥΧ», ένα τέτοιο ενδεχόμενο δεν αποκλείεται, καθώς αυτήν τη στιγμή με τις πρόσφατες αποφάσεις της Επιτροπής σχετικά με τις κρατικές ενισχύσεις, διευκολύνσεις και ενισχύσεις ρευστότητας έως το ποσό των 100.000 ευρώ, έχει δημιουργηθεί ένα νομικό «παράθυρο».
Δεν είναι λίγοι εκείνοι που θεωρούν ότι για τα παραπάνω υπάρχει ένα ευρωπαϊκό προηγούμενο. Το 2015 στη Γαλλία, καθώς δεν είχε ολοκληρωθεί η υποβολή και η επεξεργασία των δηλώσεων, η πληρωμή της προκαταβολής τον Οκτώβριο δεν ήταν δυνατή. Προκειμένου να μην προκληθεί πρόβλημα ρευστότητας, το γαλλικό υπουργείο γεωργίας έδωσε τη δυνατότητα στους παραγωγούς να λάβουν άτοκα ένα ποσό ως επιστρεπτέα προκαταβολή με τη συμπλήρωση ενός ειδικού εντύπου.
Με λίγα λόγια, η προκαταβολή δεν ήταν παρά ένα κρατικό «δάνειο» που αντιστοιχούσε στο 50% των ενισχύσεων –με βάση τις πληρωμές του 2014–, με το υπουργείο να έχει φροντίσει να εντάξει τους τόκους στο καθεστώς των de minimis. Σημειώνεται ότι τον Δεκέμβριο του ίδιου έτους η επιστρεπτέα προκαταβολή αναπροσαρμόστηκε στο 90%.
Η εκκαθάριση των άμεσων ενισχύσεων έγινε τον Σεπτέμβριο του 2016. Το 80% των παραγωγών που έκανε χρήση της δυνατότητας του μέτρου έλαβε τη διαφορά των χρημάτων που του αναλογούσε. Μόνο 35.000 δικαιούχοι παραγωγοί δεν επωφελήθηκαν του μέτρου –είτε γιατί δεν το αιτήθηκαν είτε γιατί το ποσό που τους αναλογούσε ήταν μικρότερο των 500 ευρώ– οπότε και έλαβαν όλο το ποσό της ενίσχυσής τους με την εκκαθάριση.
Υπό προϋποθέσεις
Σε αυτή την ιδιαίτερα κρίσιμη συγκυρία, το μοντέλο, που προτείνεται, στηρίζεται αποκλειστικά και μόνο στις φετινές δηλώσεις ΟΣΔΕ. Και προς αυτή την κατεύθυνση μεγάλοι αγροτικοί φορείς κάποιων κρατών-μελών τονίζουν ότι δύναται να καταβληθεί ένα ποσό ως προκαταβολή των άμεσων ενισχύσεων πριν από το φθινόπωρο. Βασική προϋπόθεση είναι να δοθεί το πράσινο φως για τη μείωση των ελέγχων, προκειμένου να διευκολυνθεί κατ’ εξαίρεση φέτος η προκαταβολή των άμεσων ενισχύσεων. Για παράδειγμα, στην Πορτογαλία, προτείνεται η 31η Ιουλίου ως ημερομηνία πληρωμών, αφού ο προβλεπόμενος διοικητικός έλεγχος είναι δυνατόν να επιτευχθεί νωρίτερα.
Στην Ιταλία, που έχει πληγεί ανεπανόρθωτα από την πανδημία, προβάλλεται η ανάγκη αφενός η προκαταβολή των άμεσων ενισχύσεων να δοθεί την 1η Ιουλίου, αφετέρου οι προκαταβολές για τα μέτρα αγροτικής ανάπτυξης να πληρωθούν όσο το δυνατόν πιο νωρίς, προκειμένου να διασφαλιστεί η ρευστότητα.
Στην Ισπανία, επισημαίνεται ότι για να δοθούν οι προκαταβολές πριν από τις 16 Οκτωβρίου απαιτείται επιπλέον χαλάρωση των κανόνων, ακόμη και χωρίς τη διενέργεια επιτόπιων ελέγχων. Πάντως, κάποιοι ισχυρίζονται ότι η προκαταβολή δύναται να δοθεί από την 1η Σεπτεμβρίου.
Με το αίτημα να γίνουν μόνο απαραίτητοι έλεγχοι, οι οργανώσεις στη Φινλανδία υποστηρίζουν ότι είναι εφικτή η πληρωμή και μέσα στον Αύγουστο, ενώ από τη Δανία επισημαίνεται ότι οι προκαταβολές μπορούν να πληρωθούν χωρίς να ολοκληρωθούν οι φυσικοί και διοικητικοί έλεγχοι. Τέλος, η Ουγγαρία προτείνει οι προκαταβολές να πληρωθούν το καλοκαίρι και, μάλιστα, με αυξημένο ποσοστό.
Από την πλευρά τους, η Γερμανία και η Αυστρία, μέσω των συνεταιριστικών τους οργάνων, απορρίπτουν ακόμη και την πρόταση της Κομισιόν, εξηγώντας ότι ουδέποτε έκαναν χρήση της συγκεκριμένης διαδικασίας.
