Συχνά, όταν γίνεται λόγος για τους παράγοντες που διαμορφώνουν το κόστος παραγωγής στην πρωτογενή παραγωγή, γίνονται αναφορές στα «εργατικά». Με προϊόντα όπως το πορτοκάλι, την ελιά και το ακτινίδιο να συγκομίζονται αυτή την περίοδο, σημαντικό κομμάτι της παραπάνω κατηγορίας αποτελούν και τα έξοδα συλλογής της παραγωγής. Αν και το καθεστώς συλλογής των προϊόντων διαφέρει από τόπο σε τόπο και από προϊόν σε προϊόν, γεγονός είναι ότι υπάρχουν περιπτώσεις προχειρότητας μιας πολύ σημαντικής διαδικασίας διαμόρφωσης της ποιότητας του προϊόντος. Επίσης, λόγω του φαινομένου ότι αρκετοί αγρότες, κυρίως ετεροεπαγγελματίες, κατοικούν σε πόλεις και δεν μπορούν ή δεν επιθυμούν να ασχοληθούν με το μάζεμα της συγκομιδής τους, ο στόχος είναι το προϊόν να μαζευτεί από τον εκάστοτε εργάτη, «όπως – όπως».
Προσπάθεια εκσυγχρονισμού της διαδικασίας συλλογής
Τις ελλείψεις αυτές φαίνεται ότι προσπαθούν να καλύψουν επιχειρηματικές προσπάθειες, με πιο πρόσφατη την περίπτωση της «Αγροσυλλεκτικής» στην Άρτα. Όπως ανέφερε στην «ΥΧ» ο διευθυντής της εταιρείας, Δημήτρης Μπόνος, «η προσπάθεια ξεκίνησε πριν από έναν μήνα. Στόχος μας, η συλλογή εσπεριδοειδών και ακτινιδίων στον κάμπο της Φιλιππιάδας να γίνεται σε διεθνή πρότυπα και με αμιγώς νόμιμες διαδικασίες». Ο ίδιος μιλά για διπλό όφελος, αφενός την ποιοτική αναβάθμιση της διαδικασίας συλλογής των προϊόντων, αφετέρου την αξιοποίηση ανέργων, που εκπαιδεύονται και στελεχώνουν το προσωπικό των συνεργείων συγκομιδής. «Εδώ και αρκετά χρόνια δραστηριοποιούμαι στον τομέα των εξαγωγών σε Ινδία και Μέση Ανατολή. Η ορθή κοπή ενός προϊόντος, όπως π.χ. των μανταρινιών, είναι πολύ σημαντικός παράγοντας διαμόρφωσης της ποιότητας. Από την εμπειρία μου με συνεργεία που είχα συνεργαστεί, υπήρχαν αρκετά προβλήματα. Επιπλέον, η διαδικασία στελέχωσης των συνεργείων είναι πολλές φορές τέτοια που δεν επιτρέπει την ομαλή συνεργασία των εργατών, αλλά ούτε τη σωστή τους κατάρτιση».
Ο κ. Μπόνος αναφέρθηκε στις ενέργειες που προέβη για να υλοποιηθεί η ιδέα: «Αφού συμβουλευτήκαμε τα συναρμόδια υπουργεία, Εργασίας και Αγροτικής Ανάπτυξης, προχωρήσαμε στην υλοποίηση. Κυρίαρχος στόχος μας είναι η απορρόφηση Ελλήνων ανέργων, αξιοποιώντας τον υφιστάμενο κατάλογο άνεργων του ΟΑΕΔ, καθώς και μετανάστες των δομών φιλοξενίας. Οι μετανάστες έχουν ΑΦΜ, συνεπώς μπορούν να εργαστούν. Από την πλευρά μας, είμαστε υποχρεωμένοι από τον νόμο να απασχολούμε τους εργαζόμενους σε καθεστώς μισθωτής εργασίας και όχι με εργόσημο. Επιπλέον, υπάρχει και το όφελος για τους παραγωγούς, που περνούν το κόστος συλλογής στα έξοδά τους, μέσω νόμιμων παραστατικών».
Την άποψή του κατέθεσε στην «ΥΧ» ο Νίκος Γκίζας, πρόεδρος του συνεταιρισμού Άρτας – Φιλιππιάδας: «Αυτό που ίσχυε ανέκαθεν είναι ότι είτε μια εξαγωγική εταιρεία συλλέγει τα προϊόντα του παραγωγού και ακολούθως αφαιρεί στο τιμολόγιο τα συλλεκτικά που αμείβονται με εργόσημο, ή αν έχει τη δυνατότητα ο παραγωγός, επιλέγει ο ίδιος εργατικό δυναμικό. Έχω ενημερωθεί για τη νέα αυτή εταιρεία. Από άποψης τιμής δεν υπάρχει κάποια διαφοροποίηση σε σχέση με το υφιστάμενο καθεστώς. Σε κάθε περίπτωση, φαίνεται να είναι ένα εγχείρημα προς τη σωστή κατεύθυνση, αλλά θα πρέπει να δοκιμαστεί στην πράξη».
Παραμένουν τα προβλήματα με την αδήλωτη εργασία
Από την πλευρά του, ο πρόεδρος της ΕΑΣ Αργολίδας – «Ρέα», Σπύρος Αντωνόπουλος, ανέφερε στην «ΥΧ»πως στην περιοχή τους, το 80% των εσπεριδοειδών που συγκεντρώνεται από εργάτες γης μπαίνει στα έξοδα των παραγωγών μέσω εργόσημου. «Από την άλλη πλευρά, υπάρχουν χιλιάδες αλλοδαποί που περιφέρονται στην περιοχή μας, όπως και σε άλλες περιοχές της χώρας, και είναι ευκαιρία να αξιοποιηθούν συστηματικά ως εργάτες γης».
«Ακόμα και με εργόσημο, τα συλλεκτικά στοιχίζουν, τη στιγμή που η τιμή του πορτοκαλιού πέφτει διαρκώς», ανέφερε από την πλευρά του ο παραγωγός πορτοκαλιών από το Άργος, Γιώργος Ανδριανόπουλος.
Η «ΥΧ» συνομίλησε και με τον πρόεδρο του Αγροτικού Συλλόγου Αγίας Μαρίνας Ημαθίας, Θοδωρή Παπακωνσταντίνου. «Αν και μιλάμε για διαφορετικά προϊόντα (σ.σ. ροδάκινα και κεράσια), συχνά τα προβλήματα είναι κοινά. Εμείς συνεχίζουμε να έχουμε μια αβέβαια κατάσταση, καθώς οι αλλοδαποί που απασχολούνται εδώ είτε είναι μετακλητοί είτε είναι οι λεγόμενοι «τουρίστες εργασίας», που δουλεύουν σε αδιαφανές καθεστώς. Το πρόβλημα με τους τελευταίους είναι ότι δεν μπορεί ο αγρότης να περάσει το κόστος συγκομιδής στα έξοδά του. Επιπλέον, οι μετακλητοί ασφαλίζονται την πρώτη χρονιά με ΙΚΑ και αυξημένες ασφαλιστικές εισφορές, πριν μπορέσουν, από την επόμενη χρονιά, να απασχοληθούν με εργόσημο». Ο ίδιος πάντως ανέφερε το παράδειγμα συνεταιρισμού στην Ιταλία, όπου «έχουν δημιουργήσει δική τους εταιρεία με συνεργεία και έτσι έχουν πετύχει μειωμένο κόστος παραγωγής και καθεστώς διαφάνειας». Από την πλευρά του ο κ. Μπόνος σχολιάζει: «Είναι γεγονός ότι συνεταιρισμοί του εξωτερικού που λειτουργούν με τεχνοκρατικά κριτήρια έχουν συστήσει θυγατρικές εταιρείες με συνεργεία συγκομιδής των προϊόντων τους. Εμείς ελπίζουμε η προσπάθειά μας να βρει μιμητές, ώστε να γίνει ένα βήμα προς τη σύγχρονη αγροτική επιχειρηματικότητα».
