«Κλειδωμένη αξία», ένας όρος που αναφέρεται στις πρώτες γραμμές μιας νέας έρευνας για τον τομέα της αγροδιατροφής στη χώρα μας, ο οποίος εκφράζει και το πνεύμα που τη διατρέχει. Στον όρο αυτόν συνοψίζονται οι προοπτικές, οι ευκαιρίες, αλλά και οι διαχρονικές αδυναμίες του σημαντικού αυτού κλάδου για την Ελλάδα.
Το νέο κείμενο πολιτικής που εκπονήθηκε για λογαριασμό της διαΝΕΟσις από τη Μαριάννα Σκυλακάκη, CEO της αθηΝΕΑς, και τον δρ. Θεόδωρο Μπένο, ερευνητή και σύμβουλο στον Αγροδιατροφικό Τομέα, έχει τίτλο «Επανεκκίνηση της Ελληνικής Οικονομίας – Προοπτικές και ευκαιρίες για τον πρωτογενή τομέα στην Ελλάδα».
Ο κομβικός ρόλος της αγροδιατροφής
Ζητούμενο της έρευνας είναι πώς, σε ένα παραγωγικό μοντέλο με το οποίο η χώρα θα αξιοποιήσει στο έπακρο τα ανταγωνιστικά της πλεονεκτήματα και θα καταστεί ανθεκτική στις διεθνείς και απρόβλεπτες εξελίξεις, μπορεί η αγροδιατροφή να παίξει τον κομβικό της ρόλο. Πώς θα «ξεκλειδωθεί» άμεσα η αξία της, κάτι που μπορεί να γίνει μόνο εφόσον ενώσουμε δυνάμεις προς αυτή την κατεύθυνση, θέτοντας ως προϋπόθεση τη διασύνδεση του πρωτογενούς τομέα με την υπόλοιπη οικονομία της χώρας, αλλά και την παγκόσμια αγορά.
Σύμφωνα με τους ερευνητές, η ελληνική αγροδιατροφή είναι ένας κλάδος που μπορεί να αλληλεπιδράσει με άλλους κλάδους –τον τουρισμό, την τεχνολογία, τη μεταποίηση– και να λειτουργήσει υποστηρικτικά προς αυτούς. Αρκεί να αξιοποιήσει τα ήδη υπάρχοντα πλεονεκτήματά της, ώστε να μετεξελιχθεί σε έναν κλάδο εξωστρεφή και δυναμικό, έναν κλάδο-πρωταθλητή για την Ελλάδα κατά την επόμενη δεκαετία.
Η ευκαιρία που δίνεται με τις νέες διατροφικές τάσεις που διαμορφώνονται, με τη στροφή, για παράδειγμα, στην υγιεινή διατροφή και τα φυτικά προϊόντα, μπορεί κάλλιστα να αξιοποιηθεί, ώστε κάποιες από τις αδυναμίες να μετατραπούν σε δυνατότητες που θα επανατοποθετήσουν τον πρωτογενή τομέα στο επίκεντρο.
Στη νέα έρευνα υποστηρίζεται ότι, αν δεν ενισχυθούν οι συνεργασίες όλων των ειδών, αν δεν αξιοποιηθεί και καταρτιστεί κατάλληλα το ανθρώπινο κεφάλαιο, αν δεν ενταχθούν η έρευνα και η καινοτομία σε κάθε φάσμα της παραγωγής, της μεταποίησης και της προώθησης των ελληνικών προϊόντων, αν δεν θωρακιστεί η ελληνική παραγωγή με προστατευτικό πλέγμα που θα εγγυάται την ποιότητα και αν, τέλος, δεν σχεδιαστεί μια αποτελεσματική στρατηγική εκ μέρους της δημόσιας διοίκησης, τότε ο αγροδιατροφικός κλάδος δεν θα «ξεκλειδώσει».
Δεν θα μπορέσει ούτε να υπερνικήσει τις κακές πρακτικές και αδυναμίες του παρελθόντος, ούτε να αξιοποιήσει τις νέες προοπτικές και ευκαιρίες.
Στοχευμένες παρεμβάσεις
Ωστόσο, επειδή δεν αρκούν οι διαπιστώσεις, έρχεται να φωτίσει και να αναδείξει τις παρεμβάσεις εκείνες με τις οποίες θα μπορέσουμε να οδηγηθούμε άμεσα στην επανεκκίνηση της ελληνικής αγροδιατροφής σε νέες βάσεις και με έναν νέο προσανατολισμό. Παρεμβάσεις που θα μπορούσαν να υλοποιηθούν μέσα από δύο σχέδια: τη βελτιωμένη εκδοχή του σχεδίου που κατατέθηκε στο πλαίσιο της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής (ΚΑΠ) και έναν εθνικό δημόσιο διάλογο για τον πρωτογενή τομέα.
Σε ό,τι αφορά το πρώτο σχέδιο, την απαιτούμενη βελτιωμένη εκδοχή του σχεδίου που κατατέθηκε στο πλαίσιο της ΚΑΠ, η χώρα μας δεν έχει άλλη επιλογή από το να μελετήσει με προσοχή τις παρατηρήσεις της Επιτροπής και να θεραπεύσει τις αδυναμίες της εκδοχής του σχεδίου που κατατέθηκε. Οφείλει να διαμορφώσει μια πιο ξεκάθαρη συνολική «πράσινη αρχιτεκτονική», να θέσει φιλόδοξους στόχους και να βρει δημιουργικές ύσεις. Αν δεν υπάρχουν φρέσκες ιδέες, μπορούν να αναζητηθούν στα Στρατηγικά Σχέδια που έχουν καταθέσει οι άλλες χώρες και είναι δημόσια διαθέσιμα, επισημαίνουν οι ερευνητές.
Το δεύτερο σχέδιο εδράζεται σε έναν συνδυασμό παρεμβάσεων που χωρίζονται σε τρεις άξονες.
Ο πρώτος σχετίζεται με τη θωράκιση δύο βασικών πλεονεκτημάτων, της ποιότητας της παραγωγής και της ποιότητας του ανθρώπινου κεφαλαίου.
Ο δεύτερος άξονας εστιάζει στην τόνωση δύο αλληλένδετων πεδίων, στα οποία η Ελλάδα δεν έχει τις επιδόσεις που θα μπορούσε να έχει: στις συνεργασίες που είναι άρρηκτα συνδεδεμένες με την εξωστρέφεια.
Ο τρίτος άξονας αφορά τη δημόσια διοίκηση και τις απαραίτητες διοικητικές μεταρρυθμίσεις, προκειμένου να διευκολυνθούν οι δύο πρώτοι άξονες και να αξιοποιηθούν στον σωστό χρόνο τα προγράμματα που θα εφαρμοστούν στο πλαίσιο της νέας ΚΑΠ και του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας.
Τα μέτρα που αναφέρονται έχουν στόχο να αποτελέσουν έναν οδηγό που θα ενισχύσει την οριζόντια και κάθετη συνεργασία σε όλα τα επίπεδα, που θα αυξήσει τόσο το μέγεθος όσων δραστηριοποιούνται στην αγροδιατροφή, όσο και τη συνδεσιμότητα εντός και εκτός του κλάδου, σε μια μοναδική για τη χώρα μας συγκυρία.
