Για νέους συνταξιούχους το ψαλίδι στις χηρείας

Σε μερική αναδίπλωση σε ό,τι αφορά το «ψαλίδι» στις συντάξεις χηρείας υποχρεώθηκε η κυβέρνηση και, ειδικότερα, το υπουργείο Εργασίας, μετά την ψυχρολουσία που επιφύλασσε σε χιλιάδες συνταξιούχους η εγκύκλιος που εξέδωσε λίγο πριν από την αλλαγή του χρόνου ο αρμόδιος υφυπουργός, Πάνος Τσακλόγλου.

Μετά και τις έντονες αντιδράσεις, ο υφυπουργός επανήλθε, διευκρινίζοντας ότι το νέο καθεστώς αφορά μόνο όσους ασφαλισμένους βγουν στη σύνταξη από 1ης Ιανουαρίου 2022 και μετά, επομένως, σύμφωνα πάντα με τον ίδιο, δεν θα υπάρξει καμία περικοπή στις υφιστάμενες συντάξεις. Κάτι τέτοιο βέβαια δεν προέκυπτε ξεκάθαρα από το έγγραφο, το οποίο προχωρούσε σε μια καινούργια ερμηνεία προηγούμενων διατάξεων του Νόμου Κατρούγκαλου (ν. 4387/2016) και δη αυτών που αφορούν τη σώρευση των εθνικών συντάξεων.

Σύμφωνα με αυτήν, οι «διπλοσυνταξιούχοι», δηλαδή όσοι, πέραν της σύνταξης από δικό τους δικαίωμα, λαμβάνουν και κάποια σύνταξη χηρείας, δεν μπορούν να εισπράττουν περισσότερες από μία εθνική σύνταξη, η οποία επίσης σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να υπερβαίνει τα 384 ευρώ.

Μέχρι τώρα, η εν λόγω προσέγγιση εφαρμοζόταν μόνο στις περιπτώσεις που ένας ασφαλισμένος εισέπραττε δύο (ή περισσότερες) συντάξεις εξ ιδίου δικαιώματος (γήρατος ή αναπηρίας), ενώ σε περίπτωση που δικαιούνταν και σύνταξη χηρείας, λάμβανε και το 70% της συνολικής σύνταξης του θανόντος, δηλαδή το 70% της εθνικής και το 70% της ανταποδοτικής.

Κανείς πάνω από μία εθνική

Με την καινούργια ερμηνεία, στον «κανόνα» της σώρευσης συμπεριλαμβάνεται και η εθνική σύνταξη χηρείας, με αποτέλεσμα ο επιζών δικαιούχος, εφόσον ήδη έχει μια πλήρη εθνική των 384 ευρώ, να λαμβάνει πλέον για την πρώτη τριετία μόνο το 70% της ανταποδοτικής σύνταξης. Μετά την παρέλευση, δε, της πρώτης τριετίας, το ποσοστό αυτό μειώνεται αντίστοιχα στο μισό, δηλαδή θα λαμβάνει το 35% της ανταποδοτικής σύνταξης του θανόντος.

Αναλύοντας το σκεπτικό της εγκυκλίου, το υπουργείο Εργασίας αναφέρει στη σχετική ανακοίνωση πως, με δεδομένο ότι «η εθνική σύνταξη χρηματοδοτείται απευθείας από τον κρατικό προϋπολογισμό», δεν επιτρέπεται «η σώρευση περισσοτέρων της μίας εθνικών συντάξεων στο ίδιο άτομο». Επομένως, σε πρακτικό/εφαρμοστικό επίπεδο, «όταν ένας ασφαλισμένος δικαιούται περισσότερες της μίας συντάξεις από οποιαδήποτε αιτία (γήρατος, αναπηρίας ή θανάτου), του χορηγείται μόνο μία εθνική σύνταξη που δεν μπορεί να υπερβαίνει (μεμονωμένα ή ως άθροισμα εθνικών συντάξεων από διαφορετικές αιτίες) το ανώτατο όριο μιας πλήρους εθνικής σύνταξης (384 ευρώ)».

Επιπλέον, ο κανόνας αυτός «ισχύει και εφαρμόζεται ανεξαρτήτως της προέλευσης του συνταξιοδοτικού δικαιώματος (εξ ιδίου δικαιώματος ή κατά μεταβίβαση) και σε οποιονδήποτε συνδυασμό σώρευσης».

Οι δύο περιπτώσεις

Ειδικά για τους αγρότες, από την εγκύκλιο προκύπτει ότι αυτοί που θίγονται είναι όσοι συνταξιοδοτήθηκαν από 1/1/2017. Ειδικότερα, όπως αναφέρεται, εφόσον ένας συνταξιούχος λαμβάνει (α) μία σύνταξη (εξ ιδίου δικαιώματος ή κατά μεταβίβαση) από ενταχθέντα στον e-ΕΦΚΑ φορέα, εκτός του π. ΟΓΑ, και (β) μία σύνταξη (εξ ιδίου δικαιώματος ή κατά μεταβίβαση) από τον π. ΟΓΑ, διακρίνονται οι ακόλουθες περιπτώσεις:

✱ Εάν η σύνταξη του π. ΟΓΑ εκδίδεται έως και την 31/12/2016, οπότε και εφαρμόζεται το προϊσχύον του άρθρου 99 του ν.4387/2016 νομοθετικό καθεστώς και έχει υπολογιστεί με βάση τις καταστατικές διατάξεις του π. ΟΓΑ, τότε δεν τίθεται ζήτημα σώρευσης εθνικών συντάξεων, καθώς οι «παλαιές» (πριν τον ν.4387/2016) συντάξεις που είχαν απονεμηθεί από τον π. ΟΓΑ, εξαιρέθηκαν από τον επανυπολογισμό, σύμφωνα με το άρθρο 33 του ν.4387/2016, και ως εκ τούτου δεν εμπεριέχουν τμήμα εθνικής σύνταξης.

✱ Για συντάξεις του π. ΟΓΑ οι οποίες εκδίδονται επί αιτήσεων που υποβάλλονται ή θα υποβληθούν από 01/01/2017 έως και την 31/12/2030, ισχύει ο τρόπος υπολογισμού που περιγράφεται στο άρθρο 99 του ν.4387/2016. Συγκεκριμένα, αποτελούνται από δύο τμήματα, εκ των οποίων το ένα αφορά τον υπολογισμό με βάση τις καταστατικές διατάξεις του π. ΟΓΑ και το δεύτερο προκύπτει από τον υπολογισμό εθνικής και ανταποδοτικής σύνταξης του ν.4387/2016.

Για τις απονεμόμενες συντάξεις του π. ΟΓΑ από 01/01/2017 έως 31/12/2030 εφαρμόζονται οι διατάξεις περί σώρευσης της παρ. 5 του άρθρου 7 του ν.4387/2016 μόνο ως προς το τμήμα της σύνταξης που αντιστοιχεί σε εθνική σύνταξη (δηλαδή για το έτος 2020 θα ισχύουν οι κανόνες της σώρευσης για το ποσό εθνικής σύνταξης που εμπεριέχεται μαζί με την ανταποδοτική στο 26,30% της συνολικής σύνταξης που απονέμεται).

Βάσει των νεότερων διευκρινίσεων και δεσμεύσεων του κ. Τσακλόγλου πάντως, φαίνεται ότι τελικά τα νέα δεδομένα θα ισχύσουν μόνο για τους νέους συνταξιούχους, δηλαδή αυτούς που θα συνταξιοδοτηθούν από το 2022 και μετά.