των Φωτεινής Μακρή και Κατερίνας Κουσουνή, λογιστριών-φοροτεχνικών
Η προθεσμία για τη μετάταξη των αγροτών από το ειδικό στο κανονικό καθεστώς ΦΠΑ (και αντίστροφα) έληξε στα τέλη Ιανουαρίου και στο σημερινό άρθρο θα καταπιαστούμε με ένα θέμα που άπτεται αυτής και απασχολεί πολλούς παραγωγούς και τους φοροτεχνικούς τους.
Ο λόγος για τη Δήλωση των Αποθεμάτων Μετάταξης, η οποία υποβάλλεται εντός δύο μηνών από την έναρξη του φορολογικού έτους στο οποίο πραγματοποιείται η μετάταξη. Το σχετικό έντυπο είναι αυτό που έχει οριστεί με την ΠΟΛ.1199/2016 και ισχύει για δηλώσεις που υποβάλλονται από το φορολογικό έτος 2017 κι εφεξής, ακόμα και αν αφορούν πράξεις προηγούμενων φορολογικών ετών.
Η Δήλωση Αποθεμάτων Μετάταξης περιλαμβάνει:
✱ Τα αποθέματα των αγροτικών προϊόντων, στα οποία περιλαμβάνονται όσα έχουν συλλεχθεί, οι ηρτημένοι καρποί και οι καλλιέργειες που βρίσκονται σε εξέλιξη.
✱ Τα αποθέματα των πρώτων υλών της αγροτικής παραγωγής, όπως σπόρων, λιπασμάτων, φυτοφαρμάκων, ζωοτροφών και λοιπών συναφών, κατά συντελεστή φόρου σε τιμές κόστους.
✱ Τα αγαθά επένδυσης (σε τιμές κόστους), εφόσον χρησιμοποιούνται για τους σκοπούς της επιχείρησης και δεν παρήλθε η πενταετής περίοδος του διακανονισμού.
1η περίπτωση: Από το ειδικό στο κανονικό
α) Τα αποθέματα αγροτικών προϊόντων θεωρούνται ως αγορές του κανονικού καθεστώτος απόδοσης του φόρου, σε τιμή πώλησης κατά τον χρόνο της μετάταξης, με τους αγρότες να έχουν το δικαίωμα να εκπέσουν τον κατ’ αποκοπή φόρο από τον φόρο των εκροών τους.
Στα αποθέματα αγροτικών προϊόντων περιλαμβάνουμε:
✱ Ποσότητες παραγωγής που έχουν συλλεχτεί και αποθηκευτεί στις 31/12/2021 (δεν έχει γίνει πώληση, αλλά το προϊόν έχει παραχθεί και είναι έτοιμο για πώληση).
✱ Ποσότητες ηρτημένων καρπών, δηλαδή προϊόντα που δεν έχει γίνει ακόμα η συλλογή τους και βρίσκονται στο δέντρο/χωράφι έτοιμα για να πραγματοποιηθεί η συλλογή τους από 1/1/2022 και μετά.
✱ Καλλιέργειες που βρίσκονται σε εξέλιξη και μπορεί να προσδιοριστεί η παραγόμενη ποσότητά τους.
Καταγράφουμε τα προϊόντα, τις ποσότητες, την τρέχουσα τιμή πώλησης/αξία των προϊόντων και υπολογίζουμε με τον κατ’ αποκοπή συντελεστή ΦΠΑ 6% στον Πίνακα Δ΄ το ποσό του φόρου για έκπτωση (κωδ. 403-404). Εφιστούμε εδώ την προσοχή σε τρία σημεία:
1. Έως την ημερομηνία σύνταξης ή/και κατάθεσης της Απογραφής Αποθεμάτων προϊόντα που έχουν πωληθεί ή/και τιμολογηθεί καταχωρίζονται στην απογραφή με τις τιμές και τις ποσότητες που βλέπουμε στα τιμολόγια.
2. Χρησιμοποιούμε ως οδηγό τη Δήλωση Καλλιέργειας.
3. Επειδή ο προσδιορισμός των καλλιεργειών σε εξέλιξη γίνεται κατ’ εκτίμηση, απαιτείται ιδιαίτερη προσοχή: Χρήσιμο θα ήταν να λάβουμε υπόψη δεδομένα παρόμοιων καλλιεργειών – δαπάνες τιμολογημένες για την εν λόγω καλλιέργεια ή/και δεδομένα από προηγούμενο έτος για κάποιο συγκεκριμένο προϊόν.
β) Οι μετατασσόμενοι δικαιούνται, επίσης, να εκπέσουν τον φόρο με τον οποίο έχουν επιβαρυνθεί για τα αποθέματα των πρώτων υλών της αγροτικής παραγωγής και τα αγαθά επένδυσης, κατά το μέρος του φόρου που αναλογεί στα υπόλοιπα έτη της πενταετούς περιόδου διακανονισμού.
Συγκεκριμένα:
✱ Αποθέματα πρώτων υλών: Για να γίνει η απογραφή των συγκεκριμένων αποθεμάτων, θα πρέπει να υπάρχουν τα απαραίτητα δικαιολογητικά έγγραφα π.χ. τιμολόγια, τίτλοι κτήσης, ειδικά στοιχεία κ.λπ.
Καταγράφουμε τα είδη, τις ποσότητες, την καθαρή αξία αγοράς και τον ΦΠΑ που έχουν επιβαρυνθεί και στον Πίνακα Ε΄ βάζουμε τον συντελεστή ΦΠΑ (6%-13%-24%), την τιμή αγοράς και τον φόρο για έκπτωση (κωδ. 503-504).
✱ Αγαθά επένδυσης: Aφορά πάγια που έχουν αγοραστεί την τελευταία πενταετία, με την επισήμανση να υπάρχουν τα απαραίτητα δικαιολογητικά απόκτησης. Γίνεται απογραφή των παγίων, της τιμής αγοράς τους, του ΦΠΑ που αντιστοιχεί και του ποσού που απομένει μέχρι την ημερομηνία που συμπληρώνεται πενταετία χρήσης του.
Σημειώνουμε εδώ ότι, ειδικά για τα αγαθά επένδυσης, η έκπτωση του φόρου που ενεργήθηκε υπόκειται σε πενταετή διακανονισμό με αφετηρία το έτος χρησιμοποίησής τους. Ο διακανονισμός ενεργείται κάθε έτος για το 1/5 του φόρου που επιβάρυνε το αγαθό, ανάλογα με τις μεταβολές του δικαιώματος έκπτωσης. Στον Πίνακα ΣΤ΄, υπολογίζουμε ανάλογα με το έτος αγοράς του παγίου το ποσοστό ΦΠΑ, που μπορεί να εκπέσει εντός της πενταετίας και το τελικό ποσό ΦΠΑ για έκπτωση.
Ο φόρος αυτός εκπίπτει με την πρώτη περιοδική δήλωση που υποβάλλεται μετά την υποβολή της δήλωσης αποθεμάτων και το προς έκπτωση ποσό του ΦΠΑ αναγράφεται στον κωδ. 402 «Λοιπά προστιθέμενα ποσά στον φόρο εισροών» της περιοδικής δήλωσης.
2η περίπτωση: Aπό το κανονικό στο ειδικό
Πραγματοποιείται όλη η παραπάνω διαδικασία με το αντίστροφο αποτέλεσμα, δηλαδή για την καταβολή του φόρου. Tα αποθέματα αγροτικών προϊόντων θεωρούνται ως παράδοση αγαθών σε τιμή πώλησης υποκείμενη στον φόρο με τον κατ’ αποκοπήν συντελεστή. Οι δε μετατασσόμενοι είναι υποχρεωμένοι να καταβάλουν τον φόρο με τον οποίο έχουν επιβαρυνθεί για:
✱ Τα αποθέματα των πρώτων υλών της αγροτικής παραγωγής.
✱ Τα αγαθά επένδυσης, κατά το μέρος τους που αναλογεί στα υπόλοιπα έτη του διακανονισμού της πενταετούς περιόδου. Όπως αναφέρεται, στο άρθρο 39 του ν. 2859/2000, «σε κάθε περίπτωση μετάταξης, ο υποκείμενος υποχρεούται να συντάσσει απογραφή των αγαθών επένδυσης, για τα οποία δεν έχει παρέλθει ο χρόνος διακανονισμού, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 33.
Τα εν λόγω αγαθά αποτιμώνται στην αξία κτήσης αυτών, η οποία προσαυξάνεται με τις δαπάνες βελτίωσης και επέκτασης, εκτός από τις δαπάνες επισκευής και συντήρησης. Οι μετατασσόμενοι υποκείμενοι, για τον εναπομένοντα χρόνο του διακανονισμού, έχουν δικαίωμα έκπτωσης του φόρου ή, κατά περίπτωση, υποχρέωση διακανονισμού και καταβολής του φόρου, ανάλογα με το εάν πρόκειται για μετάταξη από το απαλλασσόμενο στο κανονικό καθεστώς ή αντίστροφα».
Για τους αγρότες που μετατάσσονται από το κανονικό καθεστώς στο ειδικό καθεστώς του παρόντος άρθρου, η δήλωση για την απόδοση του φόρου υποβάλλεται μέχρι την τελευταία εργάσιμη ημέρα του επόμενου μήνα από αυτόν που υποβάλλεται η δήλωση αποθεμάτων.
Το άρθρο δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Υπαιθρος Χώρα»
που κυκλοφόρησε Παρασκευή 11 Φεβρουαρίου 2022
