Η ώρα της μεγάλης απόφασης

Γράφει ο Νίκος Λάππας

Λίγες ώρες πριν από τις βουλευτικές εκλογές, η «ΥΧ» επιχειρεί να φωτίσει την αγροτική πτυχή των προγραμμάτων των τεσσάρων μεγαλύτερων κομμάτων, δηλαδή, του ΣΥΡΙΖΑ, της Νέας Δημοκρατίας, του ΚΙΝΑΛ και του ΚΚΕ.

Κοινή συνισταμένη αποτελεί ότι η αγροτική αυτή πτυχή είναι περιορισμένη σε σύγκριση με τις αντίστοιχες του παρελθόντος, αλλά και ιδιαίτερα προσεκτική και στοχευμένη.

Οι δημόσιες δαπάνες

Κατ’ αρχήν, όλες οι πολιτικές δυνάμεις αναδεικνύουν, στον έναν ή στον άλλο βαθμό, τη σημασία της φορολογικής ή και ασφαλιστικής ελάφρυνσης του αγρότη ως βασικό μέσο βελτίωσης της οικονομικής του θέσης. Σε αυτήν προστίθεται αφενός η διατήρηση των πόρων της ΚΑΠ, γι’ αυτό εξάλλου τονίζεται η αποτροπή της λεγόμενης εξωτερικής σύγκλισης των άμεσων ενισχύσεων και, αφετέρου, όλοι σχεδόν συμφωνούν στην ανάγκη αλλαγής του κανονισμού του ΕΛΓΑ, ώστε να διευρυνθούν οι καλύψεις ζημιών, καθώς και σε εθνικές ενισχύσεις που απορρέουν από το κοινοτικό πλαίσιο όπως οι πληρωμές de minimis.

Αυτή η εν πολλοίς συναντίληψη παρακολουθεί όσα συμβαίνουν και στην υπόλοιπη Ευρώπη. Στις πρόσφατες ευρωεκλογές για παράδειγμα, ή και στις εθνικές εκλογές άλλων χωρών-μελών, καταγράφεται μία ισχυρή τάση υπερψήφισης στην ύπαιθρο εκείνων των δυνάμεων που υπόσχονται αυξημένες δημόσιες δαπάνες στον αγροτικό τομέα. Και είναι αυτή η τάση που προβληματίζει πλέον τις πολιτικές δυνάμεις που παραδοσιακά πιστεύουν σε μικρότερο κράτος.

Το κόστος παραγωγής και η λειτουργία των αγορών

Ένα δεύτερο ζήτημα που απασχολεί στον έναν ή στον άλλο βαθμό τον προγραμματικό λόγο των κομμάτων είναι η διαμόρφωση του κόστους παραγωγής. Με την εξαίρεση της ΝΔ, που δεν περιλαμβάνει στις βασικές της προτεραιότητες το ζήτημα αυτό, οι άλλες πολιτικές δυνάμεις θέτουν στο επίκεντρο θέματα όπως το αγροτικό πετρέλαιο και η μείωση του ΦΠΑ στα αγροτικά εφόδια. Με τον τρόπο αυτόν, επαναφέρουν επιλογές με τις οποίες πορεύθηκε η ελληνική γεωργία στο παρελθόν, ενώ υποβαθμίζουν τα ζητήματα διαφάνειας των αγορών εισροών, το επίπεδο τιμών αλλά και του εξορθολογισμού της χρήσης τους, δηλαδή όλα εκείνα τα ζητήματα που απασχολούν σήμερα την υπόλοιπη Ευρώπη.

Αντίθετα με τα παραπάνω, η ΝΔ δίνει έμφαση στη λειτουργία των αγορών των αγροτικών προϊόντων, θέτοντας στο επίκεντρο το φαινόμενο των ελληνοποιήσεων και των επιπτώσεων που έχουν στην προστασία του παραγωγού και του καταναλωτή.

Ωστόσο, αν συγκριθούν οι προσεγγίσεις των ελληνικών πολιτικών δυνάμεων για τα ζητήματα των χαμηλών τιμών παραγωγού, των αθέμιτων εμπορικών πρακτικών, της κατάχρησης δεσπόζουσας θέσης των διάφορων κρίκων της αγροδιατροφικής αλυσίδας, υστερούν σημαντικά από τις αντίστοιχες άλλων χωρών-μελών.

Οι δύο μεγάλες συγκλίσεις

Με την εξαίρεση του ΚΚΕ, τα τρία κυβερνητικά κόμματα δείχνουν να συμφωνούν σε δύο επιλογές-πυλώνες της παραγωγικής ανασυγκρότησης.

Η πρώτη επιλογή αφορά τους συνεταιρισμούς και γενικότερα τις κοινές συνεργατικές προσπάθειες. Οι πολιτικές δυνάμεις δείχνουν πλέον να συμφωνούν ότι δεν αρκούν τα ευχολόγια και ότι όπως και στο παρελθόν, η ενδυνάμωση των οργανώσεων πρέπει να συνδεθεί με απτά και επαρκή κίνητρα. Έτσι, όπως πριν από αρκετές δεκαετίες η σύναψη βραχυπρόθεσμων δανείων με την ΑΤΕ απαιτούσε τη συμμετοχή σε συνεταιρισμό, σήμερα η ουσιαστική συμμετοχή σε οργανώσεις πρέπει να συνδεθεί με γενναία και αποτελεσματικά φορολογικά και άλλα κίνητρα.

Η δεύτερη σύγκλιση σχετίζεται με την ανάγκη αντιμετώπισης του ελλείμματος παραγωγικότητας. Όλοι πλέον συμφωνούν ότι ο συνδυασμός κατάρτισης και γνώσης, με την υιοθέτηση καινοτομιών και εφαρμογών ευφυούς γεωργίας, αποτελούν μονόδρομο.

Οι μεγάλες απουσίες

Αν θα έπρεπε να σημειώσουμε δύο σημαντικές απουσίες από τον προγραμματικό λόγο των κομμάτων στη σημερινή συγκυρία αυτές θα ήταν, πρώτον, το μεγάλο κενό στη χρηματοπιστωτική επάρκεια. Δεν υπάρχει πρωτογενής τομέας σε οποιαδήποτε χώρα που να μπορεί να εντείνει τον αναπτυξιακό του βηματισμό χωρίς ρευστότητα. Οι πολιτικές δυνάμεις συνήθως περιγράφουν το πρόβλημα, παρά προσπαθούν να το επιλύσουν. Εξαίρεση ίσως αποτελεί ο ΣΥΡΙΖΑ και η επιλογή για δημιουργία Αναπτυξιακής Τράπεζας και Ταμείου Εγγυήσεων, τα οποία σε κάθε περίπτωση θα καλύψουν ένα μόνο μέρος των μεγάλων αναγκών εύρυθμης λειτουργίας της αγροδιατροφής.

Το δεύτερο σημαντικό κενό είναι η λειτουργία της παραγωγικής αλυσίδας. Όσο συνεχίζονται να θεωρούνται αδυναμίες του πρωτογενούς τομέα και όχι της βιομηχανίας η περιορισμένη προστιθέμενη αξία των ελληνικών τροφίμων (από τις χαμηλότερες στην ΕΕ), τα ανώνυμα προϊόντα, το έλλειμμα branding, η περιορισμένη εξωστρέφεια, τόσο θα απομακρυνόμαστε από την επίλυση των κρίσιμων αυτών προβλημάτων.

Στις σελίδες που ακολουθούν, παρουσιάζονται οι προτεραιότητες για τον αγροτικό τομέα των τεσσάρων μεγαλύτερων κομμάτων. Τις διαβάζουμε και αποφασίζουμε.

Καλή ψήφο!