Η ώρα των μεγάλων αλλαγών στην κατανομή των ενισχύσεων

Το λεγόμενο ιστορικό μοντέλο έχει κάνει τον κύκλο του, δηλώνει στη σημερινή του συνέντευξη στην «ΥΧ» ο Μάκης Βορίδης.

Βέβαια, πολλά έχουν κατά καιρούς ειπωθεί εις βάρος αυτού του τρόπου κατανομής των ενισχύσεων. Δεν πρέπει, ωστόσο, να παραβλέπουμε ότι η συγκεκριμένη πολιτική εδράζεται σε ένα απλό γεγονός. Στο ότι τα 2/3 περίπου των πόρων, που εισέπραττε η Ελλάδα από την ΕΕ, κατευθύνονταν σε τρεις κλάδους, το ελαιόλαδο, τον καπνό και το βαμβάκι. Οι δύο πρώτοι κλάδοι ευνοήθηκαν, καθώς η ένταξή μας στην τότε ΕΟΚ εναρμονίστηκε στο θετικό ευρωπαϊκό κεκτημένο που είχε δημιουργήσει η Ιταλία. Για τον τρίτο κλάδο, το βαμβάκι, που δεν καλλιεργείτο τότε στην ΕΕ, η Ελλάδα συμφώνησε την ευνοϊκή πολιτική των Ελλειμματικών Πληρωμών. Μάλιστα, το Πρωτόκολλο 4 της Συμφωνίας Ένταξης που το προέβλεπε ήταν τόσο ισχυρό, που σήμερα το προϊόν λαμβάνει την Ειδική Ενίσχυση Βάμβακος.

Έτσι, όταν οι πόροι των Εγγυήσεων που λάμβανε και η Ελλάδα πήραν τη μορφή των Άμεσων Ενισχύσεων, οι παραγωγοί των κλάδων αυτών βρέθηκαν ενισχυμένοι σε σύγκριση με τους υπόλοιπους.

Είναι γεγονός ότι πολλά έχουν αλλάξει από την εποχή που διαμορφώθηκαν τα ιστορικά δικαιώματα που κατέχει ο κάθε αγρότης. Η σημασία της καπνοκαλλιέργειας, για παράδειγμα, με όρους απασχόλησης έχει μειωθεί στο 1/8 περίπου.

Είναι, επίσης, γεγονός ότι υπάρχουν περιοχές όπου οι δικαιούχοι εισπράττουν συγκριτικά πολλά περισσότερα από ό,τι οι παραγωγοί αντίστοιχων προϊόντων γειτονικών περιοχών.

Ωστόσο, μία άμεση εσωτερική σύγκλιση του τρόπου με τον οποίο κατανέμονται οι ενισχύσεις θα μεταφέρει πόρους από κάποιες περιοχές σε κάποιες άλλες, από κάποιους κλάδους σε κάποιους άλλους, από συγκριτικά μικρότερους παραγωγούς που κυριαρχούν σε κάποιον τομέα στους μεγαλύτερους που κυριαρχούν σε κάποιον άλλον.

Ακόμη και χώρες-μέλη που χαρακτηρίζονται από παραγωγική ομοιογένεια, όπως η Γερμανία, οι οποίες επέλεξαν το σύστημα μίας ενιαίας στρεμματικής ενίσχυσης, δηλαδή το λεγόμενο flat rate, ακολούθησαν μεταβατικές περιόδους δεκαετούς διάρκειας. Μεταβατικές περιόδους όχι απραξίας, αλλά συγκεκριμένης ετήσιας μετρήσιμης σύγκλισης.

Σε κάθε περίπτωση, ο προσδιορισμός της νέας πραγματικότητας απαιτεί σχέδιο και αποφασιστικότητα και για έναν επιπλέον λόγο. Ο τρόπος με τον οποίο κατανέμονται οι ενισχύσεις στο εσωτερικό μιας χώρας έχει σαφές οικονομικό, κοινωνικό και αναπτυξιακό πρόσημο. Δηλαδή, κρίσιμες επιπτώσεις που πρέπει να αποτιμηθούν πριν δρομολογηθούν οι όποιες μεγάλες αλλαγές.