Πολύ δύσκολη φαίνεται πως είναι σήμερα η καθιέρωση και η διάδοση ενός υγιεινού τρόπου ζωής. Η διαφοροποίηση και η ποικιλία στη διατροφή, με την εναλλαγή τροφίμων σταδιακά, χάνεται, αφού όλες οι δίαιτες έχουν αρχίσει να μοιάζουν μεταξύ τους, συγκλίνοντας προς μία δυτικού τύπου δίαιτα, υψηλή σε ραφιναρισμένους υδατάνθρακες, πρόσθετη ζάχαρη και προϊόντα ζωικής προέλευσης. Αντίθετα, η κατανάλωση φρούτων, λαχανικών, οσπρίων και φυτικών ινών μειώνεται. Η σύγκλιση, ωστόσο, βασίζεται σε τρεις συγκεκριμένες τάσεις.
Καταρχήν, όσο αυξάνεται το εισόδημα αυξάνεται και η κατανάλωση προϊόντων κρέατος, αφού εδώ και δεκαετίες το κρέας είναι ακριβό προϊόν για καθημερινή κατανάλωση. Δεύτερον, η αστικοποίηση και η απομάκρυνση από την ύπαιθρο προσφέρει εύκολη πρόσβαση σε σούπερ μάρκετ, εστιατόρια, ταχυφαγεία, τα οποία διαθέτουν μεγάλες ποσότητες κρέατος, γαλακτοκομικών, επεξεργασμένων φαγητών και αναψυκτικών. Τρίτον, η τεχνολογική ανάπτυξη, οι βιομηχανικές και οικονομικές αλλαγές μεταμορφώνουν την τροφική αλυσίδα από το χωράφι στο πιάτο. Οι πολυεθνικές, οι επιχειρήσεις τροφίμων και τα καταστήματα λιανικής ασκούν επιρροή, «καθορίζοντας» τι θα καλλιεργηθεί και με τι θα τραφεί ο πληθυσμός. Οι τάσεις αυτές, σε συνδυασμό με τον τρόπο ζωής, επηρεάζουν την υγεία των καταναλωτών και ευθύνονται για ασθένειες όπως υπέρταση, διαβήτης τύπου 2, καρδιαγγειακές παθήσεις και συγκεκριμένοι τύποι καρκίνου. Ο FAO προειδοποιεί πως η κατανάλωση θερμίδων και πρωτεϊνών καθημερινά είναι ήδη πάνω από το επιτρεπόμενο όριο.
Η δυτικοποίηση της δίαιτας και οι διατροφικές επιλογές των καταναλωτών δεν επηρεάζουν μόνο την υγεία τους αλλά είναι υπεύθυνες και για την επιβάρυνση των φυσικών πόρων. Τα ζωικά προϊόντα, όπως το βοδινό κρέας, χρειάζονται 20 φορές περισσότερη γη και παράγουν 20 φορές περισσότερα αέρια του θερμοκηπίου από την καλλιέργεια οσπρίων. Συγκεκριμένα, η κατανάλωση ενός εκατομμυρίου θερμίδων χοιρινού παράγει 19 τόνους Co2, όταν για τις ίδιες θερμίδες οσπρίων παράγονται μόλις 400 κιλά. Οι επιπτώσεις στην υγεία των καταναλωτών όσο και στο περιβάλλον δηλώνουν την επιτακτική ανάγκη να εντατικοποιηθούν οι εκστρατείες προώθησης του μεσογειακού προτύπου διατροφής.
Βικτωρία Αποστολοπούλου
