Τους τρόπους εκείνους που θα βοηθήσουν τις αγροτικές περιοχές να γίνουν περισσότερο ελκυστικές αναζητά η Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας, μέσω του ερευνητικού έργου PoliRural. Για τον λόγο αυτόν, οι Έλληνες εταίροι του έργου (Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας, Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Neuropublic, GAIA ΕΠΙΧΕΙΡΕΙΝ) πραγματοποίησαν διαδικτυακές συναντήσεις με τοπικούς φορείς του επιχειρηματικού και του ακαδημαϊκού χώρου, την τοπική αυτοδιοίκηση, καθώς και με εκπροσώπους της κοινωνίας (συνεταιρισμοί, σύλλογοι) της Περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας, για τη διερεύνηση των κοινωνικών, τεχνολογικών, οικονομικών, περιβαλλοντικών, πολιτικών και άλλων παραγόντων που επηρεάζουν την τοπική ανάπτυξη.
Η Ιωάννα Καλύβα, υπεύθυνη διαχείρισης ευρωπαϊκών έργων της GAIA ΕΠΙΧΕΙΡΕΙΝ, η Νικολέτα Δάρρα, επιστημονική συνεργάτιδα του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών και η Παναγιώτα Λουκά, υπεύθυνη διαχείρισης έργων στη NEUROPUBLIC, εξηγούν στην «ΥΧ» τους κυριότερους ανασταλτικούς παράγοντες που εμποδίζουν την ανάπτυξη των αγροτικών περιοχών, όπως καταγράφηκαν στις συναντήσεις.
Υψηλά ποσοστά γήρανσης και έλλειψη κατάρτισης
Ανάμεσα στους σημαντικότερους παράγοντες, όπως αναφέρουν, είναι η έλλειψη παροχής ικανοποιητικών κινήτρων από το κράτος, αλλά και την Ευρωπαϊκή Ένωση ώστε να προωθηθεί η ενασχόληση των νέων με τη γεωργία και την κτηνοτροφία. Χαρακτηριστικά αναφέρθηκαν οι δυσπρόσιτες περιοχές του Νομού Ευρυτανίας, όπου το φαινόμενο της αστυφιλίας είναι ιδιαίτερα έντονο, με αποτέλεσμα την εμφάνιση υψηλών ποσοστών γήρανσης του πληθυσμού. Παράλληλα, παρατηρείται έλλειψη κατάρτισης του ανθρώπινου δυναμικού, καθώς και ανεπάρκεια υποδομών.
Τεχνολογικοί παράγοντες
Σημαντικοί, όμως, είναι και οι παράγοντες που αφορούν τις τεχνολογικές υποδομές και τις νέες τεχνολογίες. Συγκεκριμένα, όπως εξηγούν, καταγράφηκε ότι υπάρχουν σημαντικά προβλήματα με τη συνδεσιμότητα στο διαδίκτυο, καθώς δεν υπάρχει πλήρης ψηφιακή κάλυψη.
Σημαντική και απαραίτητη είναι, επίσης, η εκπαίδευση των αγροτών σε σύγχρονες τεχνολογίες, όπως για παράδειγμα σε θέματα ευφυούς γεωργίας και δορυφορικής παρατήρησης (τηλεπισκόπησης). Ωστόσο, ενώ υπάρχουν ευκαιρίες τεχνολογικής εκπαίδευσης, δεν προσελκύουν πολύ κόσμο λόγω της δυσκολίας πρόσβασης, των μεγάλων αποστάσεων και της χρονικής στιγμής διεξαγωγής τους. Ως εκ τούτου, θεωρείται απαραίτητη η εξασφάλιση καλύτερων εγκαταστάσεων για παροχή ίντερνετ, ώστε να διενεργείται εξ αποστάσεως εκπαίδευση σε νέους γεωργούς καθώς και σε άλλους τομείς εκτός της γεωργίας.
Οικονομικοί παράγοντες
Στον τομέα των οικονομικών παραγόντων που επηρεάζουν κυρίως την αγροτική ανάπτυξη, ιδιαίτερη αναφορά έγινε στην αυξημένη φορολογία, η οποία δρα σαν σημαντικός ανασταλτικός παράγοντας. Επίσης, ιδιαίτερα σημαντικό και επίκαιρο θέμα συζήτησης ήταν και αυτό της κυκλικής οικονομίας, η οποία μπορεί να προσφέρει ευκαιρίες αξιοποίησης των κτηνοτροφικών και γεωργικών αποβλήτων, συμβάλλοντας συγχρόνως στην προστασία του περιβάλλοντος, ενώ είναι απαραίτητη η πλήρης ενημέρωση των ενδιαφερομένων σχετικά με τα αδειοδοτικά προγράμματα που προωθούν σχετικές δραστηριότητες και στηρίζουν την κυκλική οικονομία.
Κατά τη διάρκεια των συζητήσεων, εκτός από τα παραπάνω, δόθηκε ιδιαίτερη έμφαση στα επιχειρηματικά/συνεργατικά σχήματα που χρηματοδοτούνται και τη σημαντικότητα να περιλαμβάνονται σε αυτά και επιχειρηματίες εκτός από κτηνοτρόφους και αγρότες.
Συμβουλευτική υποστήριξη
Η συμβουλευτική, τεχνολογική και οικονομική υποστήριξη προς τους αγρότες είναι ακόμα μία ανάγκη για την ενίσχυση της ελκυστικότητας των αγροτικών περιοχών. Οι κόμβοι καινοτομίας, αλλά και τα Κέντρα Υποστήριξης των Επιχειρήσεων μπορούν να συμβουλεύσουν και να στηρίξουν τους αγρότες και τους επιχειρηματίες και η ίδρυση ενός φορέα στήριξης νεοφυών αγροδιατροφικών επιχειρήσεων θα μπορούσε να διευκολύνει την άμεση πρόσβαση σε όλη την αλυσίδα. Ιδιαίτερα χρήσιμη θα ήταν και η υιοθέτηση μοντέλων καλών διαχειριστικών πρακτικών για την οργάνωση των αγροδιατροφικών επιχειρήσεων.
Περιβαλλοντικοί παράγοντες
Όσον αφορά τους περιβαλλοντικούς παράγοντες που επηρεάζουν την ανάπτυξη των αγροτικών περιοχών, ιδιαίτερη αναφορά έγινε στην κλιματική αλλαγή και τις επιπτώσεις της. Η σύνταξη και η υλοποίηση σχεδίων αντιμετώπισης και πρόβλεψης φυσικών καταστροφών θα συμβάλουν σημαντικά στον μετριασμό των κινδύνων που προκύπτουν από την κλιματική αλλαγή και των συνεπειών τους.
Παράλληλα, τα έργα προστασίας από κινδύνους λόγω των πλημμυρών, της λειψυδρίας κ.ά. θα συντελέσουν στον μετριασμό των αρνητικών επιπτώσεων. Επίσης, απαιτούνται επιπρόσθετα και σύγχρονα μέτρα φυτοπροστασίας και για τον λόγο ότι οι προσβολές από τα παράσιτα και τις ασθένειες έχουν ενταθεί λόγω της κλιματικής αλλαγής, αλλά και ως μέτρο για τον μετριασμό της. Οι συμμετέχοντες εξέφρασαν επίσης τους προβληματισμούς τους στον τομέα της ασφάλειας και της ποιότητας των παραγόμενων τροφίμων τονίζοντας την ανάγκη στόχευσης στο υψηλότερο δυνατό επίπεδο σε αυτόν τον τομέα. Είναι θετικό ότι οι παραγωγοί έχουν αντιληφθεί τη σημαντικότητα του συγκεκριμένου θέματος, ωστόσο είναι απαραίτητη η πληρέστερη εκπαίδευσή τους αναφορικά με τις διαδικασίες πιστοποίησης,
Κτηνοτροφία
Η σημασία της αξιοποίησης των ελληνικών φυλών και των κέντρων γενετικής βελτίωσης μαζί με την ανάγκη παροχής κινήτρων στους νέους ώστε να στραφούν προς τον κτηνοτροφικό τομέα συγκαταλέγονται στις απαραίτητες δράσεις για την αύξηση της ελκυστικότητας των αγροτικών περιοχών, σύμφωνα με τις συναντήσεις που πραγματοποιήθηκαν.
Από τη συζήτηση, όμως, δεν έλλειψε και η ανάγκη σύνδεσης των πανεπιστημίων με τους αγρότες. «Αναγνωρίστηκε η ανάγκη για έρευνα και η δράση των πανεπιστημίων γενικότερα να είναι πιο κοντά στις ανάγκες των παραγωγών και πιο εστιασμένη στην πρακτική εφαρμογή των αποτελεσμάτων των ερευνών τους. Ιδιαίτερα θετική θα ήταν και η ίδρυση γραφείων διασύνδεσης των πανεπιστημίων με την αγορά εργασίας στην περιφέρεια».
Προκειμένου να επιτευχθεί η πρόοδος των περιφερειακών περιοχών της Ελλάδας, οι συμμετέχοντες συμφώνησαν ότι θα πρέπει «να υπάρξει μια ομάδα η οποία θα χαράξει μια σαφή αποτελεσματική στρατηγική με στοχευμένες δράσεις, οι οποίες να συνδέονται στενά με την Πράσινη Συμφωνία της ΕΕ και τις στρατηγικές για τη βιοποικιλότητα και “Από το Αγρόκτημα στο Πιάτο”. Η στόχευση θα πρέπει να προσανατολίζεται αρχικά προς μία μικρή ομάδα ανθρώπων που θα φύγουν “μπροστά” και θα συμπαρασύρουν τους υπόλοιπους, αποτελώντας έναν φάρο δράσης».
