Τον «σφυγμό» της ευρωπαϊκής αγοράς, η οποία αυτό το διάστημα χαρακτηρίζεται από μειωμένη προσφορά φθινοπωρινής πατάτας –λόγω των συνθηκών ανομβρίας που επικράτησαν σε πολλές περιοχές της νότιας Ευρώπης–, δείχνει να πιάνει το εγχώριο εμπόριο.
Με τη ζήτηση να καταγράφεται ιδιαίτερα ισχυρή, αλλά και τις εισαγωγές από τη Γηραιά Ήπειρο να είναι σχετικά λίγες και ακριβές, δεν είναι τυχαίο ότι οι τιμές για την πατάτα της Βοιωτίας, η οποία ξεκίνησε να συγκομίζεται πριν από μερικές εβδομάδες, κινούνται στην περιοχή των 50 λεπτών το κιλό.
Στην Ηλεία, όπου οι εκτάσεις φέτος ήταν μειωμένες κατά 50% και έχουν, επίσης, αρχίσει να συλλέγονται οι πρώτες πρώιμες φθινοπωρινές ποικιλίες, οι τιμές φτάνουν αυτές τις μέρες τα 40 λεπτά το κιλό, όταν το αντίστοιχο διάστημα πέρυσι κινούνταν γύρω από τα 35 λεπτά το κιλό.
Η πατάτα Νευροκοπίου «έφυγε» φέτος με μια μέση τιμή 30-31 λεπτών το κιλό, όταν την περυσινή σεζόν η τιμή ήταν τουλάχιστον δύο λεπτά χαμηλότερη.
Δεν λείπουν, πάντως, και τα «παιχνίδια» ορισμένων εμπόρων, ιδίως στη βόρεια Ελλάδα, όπου, έχοντας βρει ένα παράθυρο φθηνών εισαγωγών από τη Γερμανία, παρατηρείται μια προσπάθεια συμπίεσης των τιμών παραγωγού.
Σε όλη τη χώρα, πάντως, κοινός είναι ο προβληματισμός των καλλιεργητών για το υψηλό κόστος παραγωγής, το οποίο αγγίζει τα 1.000 ευρώ το στρέμμα. Γεγονός που σημαίνει ότι, για να είναι βιώσιμη και οικονομικά ενδιαφέρουσα η καλλιέργεια, οι αποδόσεις πρέπει να φτάνουν τους 2,5 τόνους το στρέμμα μίνιμουμ.
0,50€ Θήβα
Τάσεις συγκέντρωσης, που εντείνονται χρόνο με το χρόνο, καταγράφονται το τελευταίο διάστημα στη Βοιωτία, μια περιοχή που είναι ταυτισμένη με την παραγωγή της πατάτας. Για πρώιμη παραγωγή, καλλιεργούνται περίπου 10.000 στρέμματα και οι καλοκαιρινές φυτεύσεις καλύπτουν το 60% της παραγωγής της χώρας, φτάνοντας περίπου τα 20.000 στρέμματα.
Οργανωμένοι παραγωγοί, με δικό τους εξοπλισμό (συσκευαστήρια, ψυκτικές εγκαταστάσεις, μεταφορικά μέσα), επεκτείνουν τις εκμεταλλεύσεις τους, φτάνοντας να διαχειρίζονται μέχρι 2.000 στρέμματα, όταν μια μέση καλλιέργεια είναι τα 150 στρέμματα.
Οι ποικιλίες που χρησιμοποιούνται είναι κυρίως από τη Νάξο και την Κύπρο, ενώ ένα ποσοστό καταλαμβάνουν και οι γαλλικές. Οι τιμές παραγωγού, όπως αναφέρουν στην «ΥΧ» καλλιεργητές, κινούνται, αυτήν την περίοδο, γύρω από τα 50 λεπτά. Η πώληση της πατάτας πραγματοποιείται μέσω των λαχαναγορών, χονδρεμπόρων, σούπερ μάρκετ και λαϊκών αγορών. Περίπου 100 παραγωγοί από τη Θήβα έχουν άδεια λαϊκής με κύριο προϊόν την πατάτα και το μεγαλύτερο ποσοστό προωθεί το προϊόν του στην Αθήνα. Αν και ο αριθμός των παραγωγών είναι μεγάλος, οργανωμένα σχήματα μέσα από ομάδες παραγωγών ή συνεταιρισμούς είναι ανύπαρκτα. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα μικρή εξαγωγική δραστηριότητα και διαπραγματευτική αδυναμία των παραγωγών στη διαμόρφωση των τιμών.
0,4€ Ηλεία και Αχαϊα
Ως μια άσχημη –καλλιεργητικά– περίοδο χαρακτηρίζουν φέτος οι παραγωγοί την καλλιέργεια της πατάτας στους νομούς Ηλείας και Αχαΐας, λόγω των καιρικών συνθηκών που επικράτησαν και που προκάλεσαν μεγάλες καταστροφές.
Αυτές τις μέρες, έχουν ξεκινήσει, δειλά-δειλά, να μαζεύονται από τα χωράφια οι πρώιμες ποικιλίες. Όπως μας εξηγεί ο πρόεδρος του Συλλόγου Πατατοπαραγωγών Ηλείας, Ανδρέας Τσουκαλάς το «κυρίως σώμα» της συγκομιδής ξεκινά στα μέσα Δεκεμβρίου και δεν μπορεί, ακόμα, να υπάρξει μια πιο ξεκάθαρη εικόνα για τη φετινή παραγωγή. Ωστόσο, οι εκτάσεις που καλλιεργήθηκαν με πατάτες υπολογίζεται ότι είναι µειωμένες, φέτος, τουλάχιστον κατά 50%.
Η µείωση αυτή οφείλεται –κυρίως– στις χαμηλές αποδόσεις της φθινοπωρινής καλλιέργειας σε σχέση µε την καλοκαιρινή, σε συνδυασμό µε το υψηλότερο καλλιεργητικό κόστος. Για ένα στρέμμα απαιτούνται 800-1.000 ευρώ το στρέμμα, ενώ οι αποδόσεις ξεκινούν από 1,5 τόνο το στρέµµα και φτάνουν τους τρεις και τέσσερις τόνους, ανάλογα με την ποικιλία και τα χωράφια.
Καθοριστικό ρόλο στην αναμενόμενη μείωση της παραγωγής έπαιξαν οι έντονες βροχοπτώσεις τον Οκτώβρη που συνεχίστηκαν μέχρι τα μέσα Νοέμβρη και οι ανεμοθύελλες που σημειώθηκαν και προκάλεσαν σημαντικά προβλήματα στην παραγωγή. Οι καλλιεργούμενες εκτάσεις σε Ηλεία και Αχαΐα ξεπερνούν τα 22.000 στρέμματα.
Αυτή την εποχή υπάρχει μεγάλη ζήτηση στην εγχώρια αγορά για πατάτες. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι δεν υπάρχει πολύ προϊόν στην εγχώρια αγορά, ούτε και φθηνές εισαγόμενες. Σύμφωνα με τον κ. Τσουκαλά, η τιμή παραγωγού φτάνει σήμερα τα 40 λεπτά το κιλό, όταν πέρυσι οι τιμές στον νομό έφταναν τα 35 λεπτά.
± 0,40€ Αρκαδία
Στη Μεσσηνία παράγονται περίπου 45.000 τόνοι πρόωρης πατάτας, ενώ οι υπόλοιπες ποσότητες κινούνται μεταξύ 55.000 και 60.000 τόνων. Όπως τονίζει στην «ΥΧ» ο πρόεδρος της Ένωσης Αγροτικών Συνεταιρισμών Μεσσηνίας, Κώστας Κατσούλης, «το 30% της παραγωγής κατευθύνεται στις αγορές του εξωτερικού μέσω ιδιωτών και οι τιμές που διαμορφώθηκαν είναι για τις όψιμες πατάτες στα 45 λεπτά, ενώ για τις υπόλοιπες στα 30 έως 40 λεπτά». Οι πατατόσποροι που χρησιμοποιούνται προέρχονται κυρίως από Ολλανδία, ενώ οι νέες ποικιλίες δεν βρίσκουν εύκολα πρόσφορο έδαφος, αφού απαιτείται χρόνος για να αποδώσουν καρπούς.
Στην Αρκαδία η σοβαρή δουλειά του τοπικού Αγροτικού Συνεταιρισμού στη σποροπαραγωγή αποδίδει καρπούς, αφού, όπως λέει στην «ΥΧ» ο γεωπόνος του, Γιώργος Μαρκόπουλος, οι ποσότητες πατατόσπορου έχουν φτάσει πια τους 150 τόνους. Η καλλιέργεια στην περιοχή εκτείνεται σε 6.000 στρέμματα, με απόδοση 4 τόνων ανά στρέμμα, με το προϊόν να κατευθύνεται στην ελληνική αγορά. Η τιμή πώλησης έφτασε μέχρι και τα 30 λεπτά το κιλό, ωστόσο, και εδώ, μεγάλος «πονοκέφαλος» είναι το κόστος παραγωγής, που, συμπεριλαμβανομένων των καλλιεργητικών, κινείται μεταξύ 900 και 1.000 ευρώ. Αξίζει να σημειωθεί ότι στην Αρκαδία την τελευταία δεκαετία έχουν δοκιμαστεί περίπου είκοσι νέα είδη πατάτας.
0,35€ Κοζάνη
Απαισιόδοξοι για το μέλλον του προϊόντος εμφανίζονται οι παραγωγοί πατάτας από τον Πολύμυλο Κοζάνης και την Άνω Βροντού Σερρών, δυο ορεινές περιοχές που παράγουν εξαιρετικής ποιότητας κιτρινόσαρκες πατάτες. Οι καλλιεργητές στέκονται στο αυξημένο κόστος παραγωγής, αλλά και στο διαχρονικό πρόβλημα των αθρόων εισαγωγών.
Στο Πολύμυλο, η έλλειψη βροχοπτώσεων είχε ως αποτέλεσμα η φετινή παραγωγή να μην ξεπεράσει τους 2.000 τόνους, τη στιγμή που στην περιοχή καλλιεργούνται συνολικά 3.500 στρέμματα. Σύμφωνα με τον πρόεδρο του τοπικού Αγροτικού Συνεταιρισμού, Γιάννη Αμβρακίδη, το κόστος της καλλιέργειας φτάνει –σχεδόν– στα 800 ευρώ ανά στρέμμα, ενώ από πέρσι ανέβηκε σχεδόν 200 ευρώ με τις αυξήσεις στα αγροτικά εφόδια, τα πετρέλαια και τη φορολόγηση. Κάτι που, σύμφωνα με τον ίδιο, καθιστά μελλοντικά την παραγωγή πατάτας ασύμφορη, από τη στιγμή που δεν είναι και επιδοτούμενη.
Η τιμή κυμαίνεται από 30 έως 35 λεπτά το κιλό, ενώ πέρυσι ήταν 40 με 45 λεπτά. Το τελευταίο διάστημα πραγματοποιούνται εισαγωγές πατάτας από τη Γερμανία, με 22-23 λεπτά το κιλό, με αποτέλεσμα να πιέζονται οι ελληνικές τιμές προς τα κάτω. «Μας αναγκάζουν να περιμένουμε να τελειώσουν τα αποθέματα των εισαγωγών και να κρατήσουμε μέχρι και το Πάσχα τις πατάτες μας», καταλήγει ο κ. Αμβρακίδης.
0,30€ Σέρρες
«Οδηγούμαστε, με μαθηματική ακρίβεια, στη συρρίκνωση της παραγωγής και των καλλιεργούμενων εκτάσεων στη χώρα μας», σημειώνει στην «ΥΧ» ο Πρόδρομος Καραποτόσογλου, που ειδικεύεται στην παραγωγή και διάθεση πατάτας, με 80 στρέμματα στην ορεινή περιοχή της Άνω Βροντούς, του νομού Σερρών. Όπως αναφέρει, «είχε κρύο την άνοιξη και σπείραμε νωρίς, με αποτέλεσμα τα φυτά να σοκαριστούν. Έτσι, το ένα στρέμμα απέδωσε φέτος οριακά τους 4 τόνους, ενώ σε μια καλή χρονιά θα έπρεπε να φτάσει τους 5 τόνους».
Η τιμή που φεύγει η πατάτα Άνω Βροντούς –η οποία, λογω του υψομέτρου, των θερμοκρασιών και της σύστασης του εδάφους, φημίζεται για την ποιότητά της– από τον παραγωγό προς τον έμπορο φτάνει, κατά τον ίδιο, στα 30 λεπτά. Πέρα από το κόστος της καλλιέργειας, ωστόσο, ο κ. Καραποτόσογλου προσθέτει ότι ένας, ακόμα, παράγοντας καθοριστικός για το μέλλον της πατάτας είναι οι εισαγωγές από διάφορες χώρες. «Αυτόν τον καιρό παρατηρούμε πολλές πατάτες από Γερμανία, χωρίς, όμως, αυτές να είναι οι μοναδικές», καταλήγει.
0,42€ Νάξος
Ένα ισχυρό brand name έχει καταφέρει να χτίσει στην ελληνική αγορά η ΠΓΕ πατάτα Νάξου, κάτι το οποίο, σε ένα μεγάλο ποσοστό, το «οφείλει» στην πρωτοβουλία της τοπικής Ένωσης να προχωρήσει στην τυποποίηση και διάθεση του προϊόντος ως επώνυμου προϊόντος. Όπως λέει στην «ΥΧ» ο γεωπόνος της ΕΑΣ Νάξου, Μιχάλης Βερνίκος, το 2015 καλλιεργήθηκαν στο νησί σε όλη τη διάρκεια του χρόνου περί τα 4.500 στρέμματα με πατάτες, με τον μέσο κλήρο να μην ξεπερνά τα 5 στρέμματα. Φέτος, ωστόσο, καταγράφεται μείωση στις καλλιεργούμενες εκτάσεις λόγω της ανομβρίας.
Αυτό το διάστημα γίνεται η εξαγωγή της επίσπορης καλλιέργειας, που φυτεύτηκε τον Αύγουστο και η οποία ήταν –και αυτή– μειωμένη λόγω της έλλειψης νερού. «Επειδή στην αγορά υπάρχει έντονο το φαινόμενο του “βαπτίσματος”, αποφασίσαμε να φτιάξουμε το συσκευαστήριο. Από τη στιγμή που θα συγκομιστεί η πατάτα, αποθηκεύεται στα ψυγεία μας, μετά συσκευάζεται σε τρίκιλες συσκευασίες και φεύγει κατευθείαν για τα ράφια των σούπερ μάρκετ», τονίζει ο συνομιλητής μας. «Τα μεταφορικά μας είναι ακριβά, οπότε –αναπόφευκτα– αυξάνεται και το κόστος. Ωστόσο, ο κόσμος είναι ικανοποιημένος, αφού προσφέρουμε καλές τιμές. Το καλοκαίρι 42 λεπτά το κιλό στον παραγωγό, τιμή που δεν υπήρχε στην αγορά στην υπόλοιπη Ελλάδα», προσθέτει.
Των Ν. Τζώρτζη, Α. Χρυσοχόου, Γ. Σάρρου, Γ. Αργυρίου, Γ. Τσατσάκη
