των Γιάννη Τσατσάκη, Αντώνη Ανδρονικάκη
Χαρτί και μολύβι για να σταθμίσουν τις άμεσες, αλλά και τις μεσοπρόθεσμες επιπτώσεις στη λειτουργία και στη διακίνηση των προϊόντων τους από την εξάπλωση του επικίνδυνου κορωνοϊού έχουν πάρει τις τελευταίες εβδομάδες οι εγχώριες επιχειρήσεις τροφίμων.
Παράλληλα, επεξεργάζονται διάφορα εναλλακτικά σενάρια, με σκοπό να διασφαλίσουν τόσο την απρόσκοπτη λειτουργία τους όσο και την εύρυθμη εκτέλεση των παραγγελιών εντός και εκτός των ελληνικών τειχών. Για την ώρα, σοβαρά προβλήματα στην τροφοδοσία της αγοράς δεν έχουν καταγραφεί, με τις όποιες δυσχέρειες να εντοπίζονται κυρίως σε κάποιες εξαγωγικές επιχειρήσεις, τα φορτία των οποίων περνούν μέσα από την Ιταλία, αλλά και σε βιομηχανίες, οι οποίες χρησιμοποιούν πρώτες ύλες κινεζικής προέλευσης.
Από τα μέχρι στιγμής δεδομένα, πάντως, διαφαίνεται μια αύξηση της ζήτησης τόσο στα μεταποιημένα τρόφιμα μακράς διαρκείας όσο και σε κάποια φρέσκα φρούτα και λαχανικά, ενώ δεν λείπουν και οι εκτιμήσεις ότι ορισμένοι κλάδοι, όπως της κομπόστας και του πελτέ ενδέχεται να επωφεληθούν σε βάθος χρόνου αποσπώντας μερίδια σε ξένες αγορές από τον κινεζικό ανταγωνισμό.
Όλα αυτά, βεβαίως, με την υποσημείωση ότι ο αντίκτυπος στην ελληνική παραγωγή θα είναι σχετικά μικρoς, κάτι που μόνο δεδομένο δεν μπορεί να θεωρηθεί.
«Θα φυτέψουν ντομάτα οι Κινέζοι;»
«Οτιδήποτε και να πούμε αυτήν τη στιγμή είναι πρώιμο», δηλώνει στην «ΥΧ» ο Δημήτρης Νομικός, πρόεδρος της ομώνυμης βιομηχανίας επεξεργασίας ντομάτας. «Αν μπορούμε να εξάγουμε κάποια συμπεράσματα από χώρες όπως η Ιταλία, όπου ο αριθμός των κρουσμάτων είναι μεγάλος, θα λέγαμε ότι έχουμε μια αύξηση στην κατανάλωση τροφίμων μακράς διάρκειας, μεταξύ αυτών και του πελτέ, σε επίπεδο λιανικής.
Την ίδια στιγμή, παρατηρούμε μια μείωση στο catering και στην εστίαση, καθώς ο κόσμος αποφεύγει πλέον τα εστιατόρια. Στην Ελλάδα, αυτήν τη στιγμή, βλέπουμε να συμβαίνει κυρίως το πρώτο, με σχετικά ήπιους βέβαια ρυθμούς, ενώ ταυτόχρονα αυξάνεται και η αποθεματοποίηση στα σπίτια», συμπληρώνει ο ίδιος.
Η εκτίμηση που υπήρχε μέχρι πρόσφατα στους κόλπους των επιχειρηματιών του κλάδου είναι ότι, με την Ευρώπη και τις υπόλοιπες μεγάλες αγορές να είναι εύλογα «κουμπωμένες» απέναντι στα κινεζικά προϊόντα, η ζήτηση για ευρωπαϊκά μεταποιημένα τρόφιμα θα ήταν αυξημένη.
«Τώρα βέβαια, με τον αριθμό των κρουσμάτων να αυξάνεται στις περισσότερες χώρες, ούτε αυτό μπορούμε να το πούμε με βεβαιότητα», σχολιάζει και προσθέτει: «Σίγουρα, πάντως, το γεγονός ότι πολλές επιχειρήσεις της Κίνας είναι κλειστές, άρα δεν φορτώνουν προϊόν, είναι πολύ πιθανό να οδηγήσει σε αύξηση φορτώσεων ευρωπαϊκών, άρα και ελληνικών προϊόντων».
Το σενάριο αυτό φαίνεται να υποστηρίζεται και από τις αρρυθμίες που ενδεχομένως να προκύψουν σε επίπεδο πρώτης ύλης: «Αυτήν τη στιγμή, περίπου 15 μέρες πριν από την έναρξη των φυτεύσεων στην Κίνα, οι αγρότες που ασχολούνται με την καλλιέργεια είναι κλεισμένοι στα σπίτια τους. Αν αυτή η κατάσταση παραταθεί, είναι πολύ πιθανό να έχουμε μια πτώση της κινεζικής παραγωγής και των ποσοτήτων τους», εξηγεί ο κ. Νομικός.
Ο συνομιλητής μας αναφέρει, επίσης, ότι «οι πελάτες μας είναι ανήσυχοι και μας ρωτούν διαρκώς τι κάνουμε, ώστε να αποτρέψουμε κρούσματα και να διασφαλίσουμε τη ροή των εμπορευμάτων. Σε αυτό το πλαίσιο επεξεργαζόμαστε Plan B, Plan C κ.ο.κ., ώστε να καλύψουμε αυτή την ανησυχία τους».
Παράθυρο ευκαιρίας για κομπόστα στις ΗΠΑ
«Οι εκτιμήσεις που υπάρχουν αυτήν τη στιγμή είναι αλληλοσυγκρουόμενες. Είναι αλήθεια ότι στην κονσέρβα ροδάκινου η Κίνα είναι ο μεγάλος μας ανταγωνιστής. Επομένως, μοιάζει λογικό να υποθέσει κανείς ότι αν το εκεί σκηνικό με τα κλειστά εργοστάσια, τις υποδομές logistics κ.λπ. συνεχιστεί, η δυνατότητά τους να ανταποκριθούν στη ζήτηση και στις εξαγωγές θα επηρεαστεί», δηλώνει στην «ΥΧ» ο Κώστας Αποστόλου, πρόεδρος της Ένωσης Κονσερβοποιών Ελλάδας (ΕΚΕ).
«Το κύριο μέτωπο στο οποίο ανταγωνιζόμαστε τους Κινέζους είναι οι ΗΠΑ. Επομένως, με δεδομένο ότι έχουμε τους ίδιους ακριβώς δασμούς (43%), είναι πολύ πιθανόν οι εκεί αγοραστές να απευθυνθούν σε εμάς, ώστε να καλύψουμε το κενό», συμπληρώνει.
Αξίζει να σημειωθεί ότι η Κίνα είναι leader στην αμερικανική αγορά, εξάγοντας κατά μέσο όρο περί τους 80.000 τόνους ετησίως, τη στιγμή που οι ελληνικές εξαγωγές (άμεσες κι έμμεσες) κινούνται μεταξύ 30.000 και 35.000 τόνων, με την αξία τους να υπολογίζεται σε 50 εκατ. δολάρια. Σπεύδει, βέβαια, να προσθέσει ότι «επί του παρόντος, δεν έχουμε κάτι χειροπιαστό, ούτε ακυρώσεις παραγγελιών». Ο κύριος όγκος των εξαγωγών προς τις ΗΠΑ γίνεται το φθινόπωρο, ωστόσο συχνά σημαντικές φορτώσεις γίνονται και στη διάρκεια της άνοιξης.
Ο κ. Αποστόλου επισημαίνει, πάντως, ότι «αυτήν τη στιγμή, δεν ξέρουμε πώς θα επηρεάσει και τη χώρα μας ενδεχόμενη αύξηση των κρουσμάτων. Αν, δηλαδή, και τι επιπτώσεις θα υπάρχουν στην καλλιέργεια των χωραφιών, στην παρουσία και στην απασχόληση των εργατών, στην ομαλή λειτουργία των εργοστασίων κ.λπ.», τονίζει.
Ακυρώνονται ραντεβού και εκθέσεις
Επιπτώσεις που αφορούν περισσότερο την ακύρωση ή τη μετάθεση ορισμένων επιχειρηματικών δραστηριοτήτων της επιχείρησης έχει προκαλέσει η κατάσταση με τον κορωνοϊό, σύμφωνα με τον Αλέξανδρο Μποτό, πρόεδρο και διευθύνοντα σύμβουλο της Ρούσσας ΑΕ. Η εταιρεία εξάγει φέτα σε χώρες της ΕΕ, στις ΗΠΑ, αλλά και στην Ασία με το σύνολο σχεδόν του κύκλου εργασιών της (95%) να προέρχεται από το εξωτερικό. Όπως αναφέρει ο κ. Μποτός στην «ΥΧ»: «Παρά τη δεδομένη ανησυχία, προς το παρόν παραμένουμε ψύχραιμοι και παρακολουθούμε την εξέλιξη της κατάστασης. Μέχρι στιγμής δεν προκύπτει κάποια επίπτωση στους τζίρους μας. Το μόνο σίγουρο είναι ότι υπάρχουν ζητήματα με τις μετακινήσεις ορισμένων πελατών και συνεργατών μας ανά την Ευρώπη. Για παράδειγμα, αυτές τις ημέρες αναβάλαμε συναντήσεις με ορισμένους πελάτες μας από χώρες της ΕΕ».
O ίδιος συμπληρώνει ότι «η κατάσταση έχει επηρεάσει το κλίμα στην αγορά, ενώ υπάρχουν τόσο εγχώριες, όσο και διεθνείς εκθέσεις τροφίμων, οι οποίες μετατίθενται ή ακυρώνονται. Μια τέτοια περίπτωση είναι η Foodex στην Ιαπωνία, στην οποία επρόκειτο να συμμετάσχουμε». Καταλήγοντας, ο κ. Μποτός επισημαίνει ότι «η συμπεριφορά των καταναλωτών είναι ένας παράγοντας που ακόμη δεν μπορούμε να ερμηνεύσουμε πλήρως. Συγκεντρώνουμε τα δεδομένα, τα μελετάμε, τηρούμε κατά γράμμα όλες τις προδιαγραφές υγιεινής και ασφάλειας για το προϊόν και τους εργαζομένους μας και αναμένουμε».
«Ασπίδα» θεωρούν οι Έλληνες τα φρούτα
Δεν διαπιστώνει σημαντικές επιπτώσεις ως προς την εξαγωγική δραστηριότητα των ελληνικών επιχειρήσεων νωπών φρούτων και λαχανικών ο Γιώργος Πολυχρονάκης, ειδικός σύμβουλος του Συνδέσμου Ελληνικών Επιχειρήσεων Εξαγωγής Φρούτων και Λαχανικών, INCOFRUIT – HELLAS. Όπως αναφέρει στην «ΥΧ», «μέχρι στιγμής δεν υπάρχουν σοβαρές επιπτώσεις από τα γεγονότα με τον κορωνοϊό. Υπάρχουν κάποια μικροπροβλήματα στη διακίνηση των εμπορευματοκιβωτίων, το μεγαλύτερο μέρος των οποίων ελέγχει η Κίνα, αλλά είναι κυρίως επιπτώσεις εξαγωγής κινεζικών προϊόντων.
Ως προς τις συναλλαγές Ελλάδας – Ιταλίας δεν υπάρχει κάποιο σοβαρό πρόβλημα, κάποιες παρακάμψεις των φορτηγών σχετίζονται περισσότερο με μέτρα που λαμβάνουν οι οδηγοί. Πρόβλημα υπάρχει στις εξαγωγές ιταλικών οπωροκηπευτικών από περιοχές που έχουν πληγεί από τον ιό στην Αυστρία, αλλά αυτό δεν μας επηρεάζει. Για να συνοψίσουμε δεν έχει παρατηρηθεί εμπόδιο στη διακίνηση των προϊόντων μας».
Ο κ. Πολυχρονάκης σημειώνει την πιθανότητα η ισχύουσα κατάσταση να ωφελήσει την κατανάλωση οπωροκηπευτικών στην Ελλάδα, αλλά και πανευρωπαϊκά: «Η κατανάλωση στην Ελλάδα κυρίως στα φρούτα, αλλά και στα λαχανικά φαίνεται να είναι λίγο αυξημένη λόγω της πεποίθησης των καταναλωτών ότι έτσι θα ενισχύσουν τον οργανισμό τους απέναντι στον ιό.
Θεωρούμε ότι θα υπάρξει μια αύξηση της κατανάλωσης τόσο στη χώρα μας όσο και υπόλοιπη στην ΕΕ, η οποία θα αποτυπωθεί πιο ξεκάθαρα σε έναν μήνα από τώρα. Πάντως, επειδή φέτος το Πάσχα των καθολικών έρχεται νωρίτερα, δεν μπορούμε να είμαστε κατηγορηματικοί ότι αυτή η αυξητική τάση οφείλεται εξ ολοκλήρου στο θέμα με τον κορωνοϊό».
«Να διατηρήσουμε την ψυχραιμία μας»
«Το επίσημο ξέσπασμα του κορωνοϊού σημειώθηκε, σύμφωνα με τον ΠΟΥ, στις 31 Δεκεμβρίου 2019. Χρειάστηκαν κάτι λιγότερο από 60 ημέρες για να έχουμε μια πιο καθαρή εικόνα από τις επιπτώσεις αυτής της κρίσης στην οικονομία, με το σκηνικό να θυμίζει πλέον έντονα την παγκόσμια οικονομική κρίση του 2008 που πυροδοτήθηκε από την κατάρρευση της τράπεζας Leeman Brothers στις ΗΠΑ», σημειώνει στην «ΥΧ» ο πρόεδρος του Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου Πειραιά (ΕΒΕΠ), Βασίλης Κορκίδης, και προσθέτει: «Από τους παγκόσμιους κολοσσούς, μέχρι τις μικρές επιχειρήσεις τοπικού ενδιαφέροντος, σχεδόν όλοι εκφράζουν ανησυχία, ενώ ήδη οι ‘‘μεγάλοι’’ της αγοράς ανακοινώνουν ζημιές που δύσκολα θα καλυφθούν άμεσα».
Ο συνομιλητής μας αναφέρει, επίσης, ότι «σε επίπεδο ΕΕ η εφοδιαστική αλυσίδα δεν έχει υποστεί τους κραδασμούς που έχει υποστεί το τμήμα εκείνο που διασυνδέει τις ευρωπαϊκές αγορές, άρα και την ελληνική με την Κίνα. Πρόκειται, ως γνωστόν, για μια σημαντικότατη αγορά παγκοσμίως. Μην ξεχνάμε ότι πολλά από τα εξαγώγιμα προϊόντα του αγροδιατροφικού τομέα απαιτούν ιδιαίτερες συνθήκες μεταφοράς, π.χ. με ψυγεία, εμπορευματοκιβώτια κ.ά. Εκτιμώ πάντως ότι πρέπει να διατηρήσουμε την ψυχραιμία και την αισιοδοξία μας, για σταδιακή αποκατάσταση των εμπορευματικών ροών που ήδη καταγράφεται».
