Oταν πριν από μερικά χρόνια εμβληματικά προϊόντα του ευρωπαϊκού Νότου, όπως το βαμβάκι και ο καπνός, δέχονταν «επιθέσεις» στο όνομα της προάσπισης του περιβάλλοντος ή της υγείας, κανείς ίσως δεν μπορούσε να αντιληφθεί τι θα ακολουθούσε.
Τότε, κυβερνήσεις ή οργανώσεις και φορείς, κατά κανόνα της Βόρειας και Δυτικής Ευρώπης, απαιτούσαν τον δραστικό περιορισμό των ενισχύσεων της ΚΑΠ για τα εν λόγω προϊόντα που, κατά τη γνώμη τους, υπερκατανάλωναν νερό, υποβάθμιζαν το έδαφος και έβλαπταν την υγεία του καπνιστή. «Δεν μπορεί ο Ολλανδός ή ο Γερμανός αγρότης ή φορολογούμενος να χάνει ή να δίνει πόρους υπέρ του Έλληνα καπνοκαλλιεργητή ή βαμβακοκαλλιεργητή», ήταν τότε το «επιχείρημα». Οι καιροί, όμως, άλλαξαν.
• Πρόσφατα, το Ευρωπαϊκό Κέντρο Ερευνών JRC κατέληξε στο συμπέρασμα ότι για να μειωθεί το περιβαλλοντικό αποτύπωμα και να υλοποιηθούν οι στόχοι που έχουν τεθεί, πρέπει, εκτός των άλλων, να μειωθεί στο μισό η κατανάλωση γαλακτοκομικών, καθώς και η εξάρτηση από τα ορυκτά καύσιμα, τη χρήση αζώτου και τις εισαγωγές ζωοτροφών.
• Η ολλανδική κυβέρνηση, μετά από πολλές προσπάθειες περιορισμού των αποβλήτων που δημιουργούν η αγελαδοτροφία και η χοιροτροφία της χώρας, αποφάσισε να μειωθεί υποχρεωτικά ο αριθμός των εκτροφών κατά μερικές χιλιάδες.
• Η γερμανική κυβέρνηση κατηγορεί τους γεωργούς της για την επιμόλυνση του υδροφόρου ορίζοντα μεγάλου μέρους της χώρας και τους καλεί να περιορίσουν τη χρήση των εισροών.
Και είναι, κατά βάση, πολιτικές επιλογές που απορρέουν από τα παραπάνω, μαζί με τις υποχρεώσεις της νέας ΚΑΠ, όπως τα Οικολογικά Σχήματα, που έβγαλαν τις ημέρες αυτές αγρότες πολλών χωρών στους δρόμους.
Αβεβαιότητα, όμως, συχνά προκαλούν και οι λύσεις που προτείνονται. Η Αναγεννητική Γεωργία, για παράδειγμα, προβάλλεται ως λύση τις ημέρες αυτές στο Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ του Νταβός και κάνει λόγο για έννοιες που ξενίζουν κάποιους, όπως «να σταματήσει η μονοκαλλιέργεια», «να διδαχθούμε από τους μικρούς πολυκαλλιεργητές», «να σταματήσουμε την υποβάθμιση των εδαφών, τη φθίνουσα παραγωγικότητά τους και την ικανότητά τους να κρατούν το νερό».
Ως λύση προβάλλεται, επίσης, και η τεχνολογία. Το Ευρωπαϊκό Κέντρο Ερευνών JRC, λόγου χάρη, αναφέρει ότι με τις νέες τεχνολογίες και τις ψηφιακές εφαρμογές, που είναι σήμερα διαθέσιμες, μπορεί να επιτευχθεί ο εξορθολογισμός της χρήσης του αζώτου κατά 92% στις αρόσιμες καλλιέργειες.
Ωστόσο, εκείνο που προβληματίζει πολλούς αγρότες άλλων κρατών-μελών, τα οποία, κατά κανόνα, διαθέτουν πιο οργανωμένες υπηρεσίες ή υψηλότερο επίπεδο εκπαίδευσης, είναι πότε τα παραπάνω θα αποτελέσουν σαφείς πολιτικές.
Μέσα σε αυτά τα δεδομένα που χαρακτηρίζουν τη σημερινή συγκυρία στην ΕΕ, ξεκινά και η φετινή έκθεση της Agrotica. Το 10ο επίσημο συνέδριό της είναι αφιερωμένο στην αναγέννηση της γεωργίας, ενώ πολλοί εκθέτες της προβάλλουν νέες τεχνολογίες για κάθε στάδιο της αγροδιατροφικής αλυσίδας.
Ένα είναι, ωστόσο, το μεγάλο ζητούμενο: Το κράτος, που θα σταθμίσει όλα τα παραπάνω και στη θέση μίας ακόμη προκήρυξης Σχεδίων Βελτίωσης, για παράδειγμα, θα χαράξει και θα υλοποιήσει μία συνεκτική πολιτική βιώσιμης παραγωγικής μετάβασης.
