Αναμφίβολα, στο επίκεντρο της πολιτικής ατζέντας των Ευρωπαίων ηγετών –ή τουλάχιστον της πλειονότητας αυτών– βρίσκεται η αντιμετώπιση των λαϊκισμού και της ακροδεξιάς.
Οι νεοφιλελεύθερες ελίτ –οι οποίες προβληματίζονται για το τι μέλλει γενέσθαι μετά το Brexit και την εξωτερική πολιτική του Ντόναλντ Τραμπ απέναντι στην ΕΕ– ισχυρίζονται ότι η δημοκρατία βρίσκεται σε σοβαρό κίνδυνο, κάνοντας λόγο για πιθανή επιστροφή του φασισμού.
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η Δυτική Ευρώπη είναι μάρτυρας μιας «λαϊκίστικης στιγμής». Το γεγονός αυτό προκύπτει από την αύξηση ενεργειών που στρέφονται κατά της «καθεστηκυίας τάξης» και οι οποίες σηματοδοτούν μια κρίση νεοφιλελεύθερης ηγεμονίας. Η κρίση αυτή αφενός θα μπορούσε τω όντι να ανοίξει τον δρόμο για την εγκαθίδρυση αυταρχικών κυβερνήσεων και αφετέρου δύναται να προσφέρει την ευκαιρία για εμβάθυνση και ενίσχυση των αποδυναμωμένων δημοκρατικών θεσμών.
Είναι ιδιαίτερα ζωτικής σημασίας να συνειδητοποιήσουμε ότι η ηθική καταδίκη και η δαιμονοποίηση του ακροδεξιού λαϊκισμού είναι εντελώς αντιπαραγωγική, καθώς μοναδικό τρόπο αποτελεσματικής αντιμετώπισης του εν λόγω φαινομένου αποτελεί η προοδευτική απάντηση εκ μέρους της ΕΕ στα αιτήματα που εκφράζονται με εθνικιστική και ξενοφοβική ρητορική.
Αυτό σημαίνει αναγνώριση της ύπαρξης ενός δημοκρατικού πυρήνα σε αυτές τις απαιτήσεις και τη δυνατότητα άρθρωσής τους σε μια ριζοσπαστικά δημοκρατική κατεύθυνση.
Ανεξάρτητα από το γεγονός ότι συνιστά διαστροφή της δημοκρατίας, στη σύγχρονη πολιτική πραγματικότητα ο λαϊκισμός θεωρείται για πολλούς ως η καλύτερη πολιτική στρατηγική για την τόνωση και τη διάδοση των δημοκρατικών ιδανικών της ΕΕ. Οι συγκεκριμένες αποκρυσταλλωμένες απόψεις θα έπρεπε να εγείρουν ακόμη μεγαλύτερες ανησυχίες για την επόμενη μέρα των ευρωεκλογών…
Ειρήνη Σωτηροπούλου, δημοσιογράφος Euractiv Ελλάδος
