Ο ρόλος των δεδομένων Παρατήρησης Γης στον ψηφιακό μετασχηματισμό της Γεωργίας στην Ελλάδα

Όραμα η αύξηση της ανταγωνιστικότητας των ελληνικών αγροδιατροφικών προϊόντων

του Δρ. Ανδρέα Παναγόπουλου, διευθυντή Ερευνών Ινστιτούτου Εδαφοϋδατικών Πόρων ΕΛΓΟ -«Δήμητρα»

Τα δεδομένα Παρατήρησης Γης (earth observation) είναι ένα ζωτικής σημασίας εργαλείο για την ανάπτυξη της αγροδιατροφικής αλυσίδας, τόσο στην Ευρωπαϊκή Ένωση όσο και στη χώρα μας. Η ανάπτυξη αυτή προϋποθέτει την αποτελεσματική αξιοποίηση μεγάλου όγκου δεδομένων Παρατήρησης Γης, τόσο για την αύξηση της ανταγωνιστικότητας της ελληνικής γεωργίας και την προσαρμογή της στην κλιματική αλλαγή, όσο και για την υλοποίηση της νέας ΚΑΠ.

Η επεξεργασία και η προσαρμογή των δεδομένων Παρατήρησης της Γης σε υπηρεσίες στον αγρότη έχουν ως απαίτηση τη ζωνοποίηση της ελληνικής αγροτικής γης ανά εδαφοκλιματική ζώνη και καλλιέργεια. H ζωνοποίηση εξυπηρετεί την αντιπροσωπευτικότητα στη χωρική κατανομή των σταθερών και κινούμενων αντίστοιχων επίγειων μετρητικών υποδομών εντοπίζοντας την παραλλακτικότητα ανά ζώνη και διαφοροποιώντας τις γεωργικές εισροές.

Επιπλέον των υπηρεσιών της ευφυούς γεωργίας, η ζωνοποίηση επιβάλλεται να χρησιμοποιείται ως εργαλείο πολιτικών αποφάσεων για την αειφορική διαχείριση των χρήσεων γης και τη χωροκατανομή των καλλιεργειών.

Σύντηξη επίγειων και δορυφορικών δεδομένων

Οι μετρητικές υποδομές δίνουν τη δυνατότητα για τη σύντηξη επίγειων και δορυφορικών δεδομένων και είναι προϋπόθεση για την ακριβή επαλήθευση και ερμηνεία τους. Τα δορυφορικά δεδομένα από μόνα τους, χωρίς την ύπαρξη των αντίστοιχων επίγειων, δεν θα μπορούσαν να δώσουν τις απαιτούμενες συμβουλευτικές υπηρεσίες προς τον αγρότη για μια φιλική προς το περιβάλλον γεωργία (μειωμένου αποτυπώματος άνθρακα), ούτε να αποτελέσουν εργαλεία χάραξης πολιτικής, αφού δεν θα μπορούσε να γίνει η επαλήθευσή τους, καθώς και ο μετασχηματισμός τους σε υπηρεσίες.

Η δημιουργία αυτής της ανοιχτής και δημόσιας υποδομής μεγάλου όγκου δεδομένων (επίγειων και δορυφορικών) είναι η ικανή και αναγκαία συνθήκη για να μπορέσει να δημιουργηθεί ένα νέο οικοσύστημα εταιρειών και συμβούλων-γεωπόνων που θα προσφέρουν συμβουλευτικές υπηρεσίες στον αγρότη για την αύξηση της ανταγωνιστικότητας των γεωργικών προϊόντων.

Η ερμηνεία των δεδομένων Παρατήρησης της Γης και η μετατροπή τους σε υπηρεσίες ευφυούς γεωργίας αναμφισβήτητα ενισχύει τον ρόλο της καινοτομίας στις ελληνικές επιχειρήσεις και προϋποθέτει πληθύσμωση αυτών με ανθρώπινο δυναμικό εξειδικευμένων γνώσεων και ψηφιακών δεξιοτήτων.

Ο σύμβουλος-γεωπόνος κατέχει πρωταρχικό ρόλο στο οικοσύστημα αυτό ως ο διαμεσολαβητής της γνώσης και εμπειρίας του οικοσυστήματος στον Έλληνα παραγωγό και ως μοχλός της εξατομικευμένης πληροφορίας. Συγκεκριμένα, ο σύμβουλος-γεωπόνος διασφαλίζει τη συλλογή των απαραίτητων επίγειων δεδομένων αγρού μέσω του πληθοπορισμού των αντίστοιχων εφαρμογών του Διαδικτύου των Πραγμάτων (IoT).

Αξιοποίηση των δεδομένων Παρατήρησης της Γης

Πώς, όμως, εξασφαλίζεται η ανταγωνιστικότητα των ελληνικών προϊόντων με την αξιοποίηση των δεδομένων Παρατήρησης της Γης; Το συγκριτικό πλεονέκτημα των ελληνικών αγροτικών προϊόντων στην ευρωπαϊκή ή/και παγκόσμια αγορά απαιτεί το πολυσυζητημένο πλέον branding (σήμανση). Τα προϊόντα χαρακτηρίζονται ως φιλικά προς το περιβάλλον, μειωμένου αποτυπώματος άνθρακα, μειωμένων εισροών, ειδικών διατροφικών χαρακτηριστικών, διασφαλίζοντας την υψηλή ποιότητα.

Η διαδικασία της σήμανσης αυτής μπορεί να επιτευχθεί μόνο με τη λειτουργία ενός αδιάκοπου οικοσυστήματος παροχής δεδομένων Παρατήρησης της Γης και μετατροπής αυτών σε υπηρεσίες που διασφαλίζουν την ιχνηλασιμότητα και την αναγνωρισιμότητα των παραγόμενων πλέον πιστοποιημένων ελληνικών προϊόντων.

Η πρόκληση της βιωσιμότητας του καινοτόμου αυτού οικοσυστήματος της ευφυούς γεωργίας, δηλαδή η σωστή και αδιάλειπτη λειτουργία των προαναφερθεισών υποδομών, μπορεί να διασφαλιστεί με τη σύμπραξη Δημοσίου, επιστήμης και επιχειρηματικότητας (ΣΔΙΤ). Απαραίτητη προϋπόθεση είναι η δημιουργία μιας υποδομής παροχής και επεξεργασίας ανοιχτών δεδομένων Παρατήρησης της Γης που θα εξασφαλίζει τη λειτουργία και τη συντήρησή της με τη συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα.

Με τη χρήση των δεδομένων αυτών, η ελληνική πολιτεία θα μπορέσει να κάνει τις αντίστοιχες εθνικές αναφορές για τους αντίστοιχους SDG’s (Δείκτες Αειφόρου Ανάπτυξης) για τη Γεωργία και τους φυσικούς πόρους από τους οποίους εξαρτάται (νερό και έδαφος) και οι ελληνικές επιχειρήσεις θα μπορούν να προσφέρουν υπηρεσίες ευφυούς γεωργίας.

Η νέα προγραμματική περίοδος 2021-2027 δεν μπορεί παρά να βρει την ελληνική γεωργία ψηφοποιημένη και έτοιμη για τις καινούργιες προκλήσεις, όπως η αύξηση της ανταγωνιστικότητας και η συμμόρφωση σε πρακτικές προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή, πάντα με γνώμονα τη νέα ΚΑΠ.

Διαβάστε ακόμα:

Τα προγνωστικά πρότυπα φαινολογίας και δυναμικής πληθυσμών εντόμων στη σύγχρονη φυτοπροστασία