του Μανώλη Κουτεντάκη, γεωπόνου ΤΕ*
Οι δύο επικρατέστεροι τρόποι εφαρμογής των λιπασμάτων στις καλλιέργειες είναι η βασική λίπανση με κοκκώδη λιπάσματα και η υδρολίπανση με κρυσταλλικά λιπάσματα. Η βασική διαφορά των δύο κατηγοριών είναι ότι τα κοκκώδη δεν διαλύονται εύκολα στο νερό, ενώ τα κρυσταλλικά είναι άμεσα υδατοδιαλυτά και μπορούν να εφαρμοστούν με το νερό του ποτίσματος.
Ο πρώτος, ο παραδοσιακός τρόπος γίνεται με ενσωμάτωση του λιπάσματος στο έδαφος με το όργωμα ή επιφανειακά και ενσωμάτωση με το νερό της βροχής. Η ενσωμάτωση με το όργωμα έχει το πλεονέκτημα ότι τα στοιχεία που κινούνται με δυσκολία στο έδαφος, όπως ο φώσφορος και το κάλιο, πλησιάζουν περισσότερο στη ριζόσφαιρα, αλλά απαιτεί εξειδικευμένο εξοπλισμό, παραπάνω κόστος και περισσότερο χρόνο.
Η εφαρμογή επιφανειακά δεν είναι τόσο δαπανηρή σε χρόνο και κόστος εφαρμογής, αλλά έχει το μειονέκτημα ότι το άζωτο που βρίσκεται σε αμιδική και αμμωνιακή μορφή, αν δεν εφαρμοστεί σωστά ή δεν έχει παρεμποδιστές ουρεάσης, έχει απώλειες λόγω εξάτμισης και το άζωτο σε νιτρική μορφή δεν συγκρατείται στα κολλοειδή του εδάφους, με αποτέλεσμα να έχουμε απώλειες λόγω έκπλυσης, καθώς και το φαινόμενο της απονιτροποίησης.
Συνήθως, η εποχή κατά την οποία εφαρμόζεται το επιφανειακό λίπασμα είναι Δεκέμβριος με Μάρτιο ανάλογα με την περιοχή της Ελλάδας, οπότε αν οι καιρικές συνθήκες δεν ευνοήσουν τη γρήγορη ενσωμάτωση, οι απώλειες αυτές αυξάνονται. Γενικά, πρέπει να γνωρίζουμε ότι η ρίζα απορροφάει ιόντα μόνο από το έδαφος που έχει υγρασία, οπότε σε σημεία που δεν αρδεύονται ή σε ξερικά αγροτεμάχια το λίπασμα χωρίς βροχή δεν μπορεί να απορροφηθεί.
Τα πλεονεκτήματα της υδρολίπανσης
Η υδρολίπανση είναι ο πιο σύγχρονος και ο κύριος τρόπος λίπανσης στις εντατικές καλλιέργειες, διότι τα στοιχεία μέσω του νερού άρδευσης εφαρμόζονται απευθείας στο ριζικό σύστημα, σε μικρές και συχνές δόσεις. Η υδρολίπανση πλεονεκτεί επίσης στα εξής:
✱ Τα υδατοδιαλυτά λιπάσματα περιέχουν όλα τα απαραίτητα ιχνοστοιχεία (βόριο, ψευδάργυρο, μαγγάνιο, σίδηρο, μολυβδαίνιο, χαλκό) για την ανάπτυξη των φυτών.
✱ Εφαρμόζεται την περίοδο που το φυτό μπορεί να απορροφήσει ικανές ποσότητες λιπάσματος και επίσης έχουμε συνεχή τροφοδοσία όλη τη διάρκεια του χρόνου, σε αντίθεση με την επιφανειακή που τις περιόδους των μεγάλων αναγκών το φυτό απορροφάει ελάχιστες έως μηδενικές ποσότητες.
✱ Εφαρμόζεται στα σημεία του χωραφιού που υπάρχει υγρασία. Αυτό είναι σημαντικό, καθώς η ρίζα απορροφάει τα ιόντα από το εδαφοδιάλυμα (πρέπει να υπάρχει υγρασία στο έδαφος) και όχι από το ξηρό έδαφος.
✱ Υψηλή καθαρότητα πρώτων υλών.
✱ Η λίπανση δεν εξαρτάται από τον καιρό.
✱ Μειωμένο κόστος εφαρμογής.
✱ Εύκολη εφαρμογή χωρίς την ανάγκη εργατικού δυναμικού.
✱ Εφαρμογή οργανικών σκευασμάτων μαζί με το λίπασμα, όπως χουμικά-φουλβικά οξέα, μείγματα αμινοξέων, εκχυλίσματα φυκών, βιοδιεγέρτες ριζοβολίας κ.ά.
✱ Λόγω των μηδενικών απωλειών εφαρμόζουμε μικρότερες δόσεις λιπάσματος.
✱ Μεγαλύτερη ποικιλία επιλογών για το κάθε μακροστοιχείο ή ιχνοστοιχείο που θα εφαρμόσουμε.
Τεχνικές χρήσης υδατοδιαλυτών λιπασμάτων στην ελιά
Η υδρολίπανση στην ελιά εφαρμόζεται σε πολύ μικρή κλίμακα λόγω της εντύπωσης ότι αποτελεί μια πολύ ακριβή λίπανση. Αυτό, όμως, είναι λάθος, καθώς εφαρμόζουμε μικρότερες δόσεις και ακόμα και με λίγο υψηλότερο κόστος λίπανσης, η αύξηση του εισοδήματος καλύπτει αυτό το κόστος εφαρμογής. Γενικά, υπάρχουν δύο τρόποι εφαρμογής της υδρολίπανσης:
1. Σε συνδυασμό με βασική λίπανση π.χ. 1 κιλό βασικό λίπασμα πλούσιο σε φώσφορο και κάλιο Δεκέμβριο-Ιανουάριο και 1-3 υδρολιπάνσεις Μάρτιο-Αύγουστο.
2. Όταν εφαρμόζουμε μόνο υδρολίπανση, κάνουμε την πρώτη εφαρμογή τον Mάρτιο με αζωτούχο, τη δεύτερη μετά το δέσιμο με αζωτούχο ή ισόρροπο 20-20-20 και την τρίτη Ιούλιο με Αύγουστο με καλιούχο.
Τα λιπάσματα που χρησιμοποιούνται συνήθως για την υδρολίπανση της ελιάς είναι τα εξής:
1. Ουρία 46-0-0
2. Ουροθειική 40-0-0
3. Νιτρική αμμωνία 33,5-0-0
4. Υγρά αζωτούχα πχ 8-4-4
5. Μεικτά λιπάσματα 20-20-20, 30-10-10, 10-5-40, τα οποία περιέχουν και ιχνοστοιχεία
6. Νιτρικό κάλιο 13-0-46, θειικό κάλιο 0-0-50
7. Υγρά με οργανικό κάλιο π.χ. 3-12-18+org
8. Σε εδάφη με χαμηλό ασβέστιο μπορεί να χρησιμοποιηθεί νιτρικό ασβέστιο (15,5-0-0-26), το οποίο περιέχει και άζωτο.
*Ο Μανώλης Ι. Κουτεντάκης είναι γεωπόνος ΤΕ, ειδικός στη θρέψη φυτών, υπεύθυνος γεωπονικού καταστήματος και του e-shop ειδικής θρέψης shop.agrokoutentakis.gr.
