Η «ΥΧ» συνάντησε τον πρέσβη της Ουκρανίας στην Αθήνα, Σεργκέι Σουτένκο, και συνομίλησε μαζί του για τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, που συνταράσσει την ανθρωπότητα και ανατρέπει τα δεδομένα στην παγκόσμια διατροφική αλυσίδα.
Συνέντευξη στους Νίκο Λάππα, Αντώνη Ανδρονικάκη
Ο Ουκρανός διπλωμάτης έδωσε μια λεπτομερή αποτύπωση της τρέχουσας κατάστασης, περιγράφοντας τον τεράστιο αντίκτυπο του πολέμου στη χώρα του, αλλά και στον υπόλοιπο κόσμο. Παράλληλα, κατέδειξε τη σημασία της Ουκρανίας στην παγκόσμια επισιτιστική ασφάλεια και έδωσε τις εκτιμήσεις του για την εξέλιξη των πραγμάτων.
Κύριε πρέσβη, τα πρώτα πλοία με ουκρανικά σιτηρά έχουν αναχωρήσει από τα λιμάνια της χώρας μετά τη συμφωνία που επήλθε. Υπάρχει αισιοδοξία για τη συνέχεια του όλου εγχειρήματος;
Η Ρωσική Ομοσπονδία εργαλειοποιεί την επικοινωνία και το εμπόριο με τον υπόλοιπο κόσμο. Έχει ήδη απειλήσει την ενεργειακή ασφάλεια, πολιτικοποιώντας τα ζητήματα του φυσικού αερίου και του πετρελαίου. Τώρα, το Κρεμλίνο αυξάνει την πίεση, απειλώντας την παγκόσμια αγορά τροφίμων, ενώ επιπλέον προβαίνει σε κλοπή σιταριού, μπλοκάροντας τις φορτώσεις και εμποδίζοντας τις γραμμές ναυσιπλοΐας στην περιοχή της Μαύρης Θάλασσας.
Την περίοδο που διανύουμε, διεξάγονται πολλές συζητήσεις για την πιθανότητα ενός Τρίτου Παγκόσμιου Πολέμου. Από αυτήν την άποψη, θα έλεγα ότι οι Ρώσοι έχουν ξεκινήσει έναν τέτοιο πόλεμο, χρησιμοποιώντας τη διατροφή και την ενέργεια ως όπλο. Για όλους αυτούς τους λόγους, παρακολουθούμε τις εξελίξεις με έντονο ενδιαφέρον και αγωνία.
Η Ουκρανία αποτελούσε έναν μεγάλο προμηθευτή αρκετών προϊόντων διατροφής, κάτι που με τον πόλεμο ανετράπη ολικώς.
Πράγματι, πριν από τον πόλεμο, η Ουκρανία είχε γίνει ένας από τους μεγαλύτερους προμηθευτές τροφίμων, όπως το ηλιέλαιο, το σιτάρι, το καλαμπόκι, τόσο για τις χώρες χαμηλότερου συγκριτικά εισοδήματος, όσο και τις αναπτυγμένες. Οι εξαγωγές της Ουκρανίας αποτελούν το 10% του σίτου, το 14% του καλαμποκιού και το 47% του ηλιελαίου του παγκόσμιου εμπορίου.
Σήμερα, δεν είναι δυνατόν να βρεθούν εναλλακτικοί προμηθευτές που θα μπορέσουν να αντικαταστήσουν τα κενά που αφήνουμε. Μάλιστα, ειδικοί εμπειρογνώμονες υπολογίζουν ότι για να μπορέσουν να αντικατασταθούν όλες αυτές οι ποσότητες, με τις οποίες τροφοδοτούσε την παγκόσμια αγορά η Ουκρανία, θα χρειαστούν από τρία έως πέντε έτη.
Περισσότεροι από 400 εκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσμο εξαρτώνται, λόγω των παραπάνω στοιχείων που δώσαμε, από την προμήθεια που κάνει η Ουκρανία στις διεθνείς αγορές. Και κάποιες από αυτές τις χώρες είναι χώρες που συχνά αντιμετωπίζουν ζητήματα φτώχειας και έλλειψης τροφίμων.
«Ο πόλεμος έχει επιδράσει στο 25% του παγκόσμιου εμπορίου σιτηρών και έχει οδηγήσει στην αύξηση των διεθνών τιμών. Έχει αυξήσει τον πληθωρισμό προϊόντων διατροφής, έχει μειώσει την πρόσβαση στη διατροφή των χωρών που προαναφέραμε και που εισάγουν από την Ουκρανία»
Μια και το αναφέρατε, έχετε να μας δώσετε κάποια πιο συγκεκριμένα αριθμητικά στοιχεία;
Βεβαίως. Τροφοδοτούμε το 26% των αναγκών της Αιγύπτου σε σιτάρι, την Ινδονησία 27% επί των αναγκών της, την Τουρκία 18%, το Πακιστάν 46%, το Μαρόκο 5%, το Μπαγκλαντές 23%, τη Λιβύη 44%, την Τυνησία 42%, την Αιθιοπία 26%, τον Λίβανο 80%, την Υεμένη 22% και το Ισραήλ 20%.
Επίσης, τροφοδοτούμε την Ευρωπαϊκή Ένωση με το 32% των αναγκών της σε καλαμπόκι, την Κίνα 55%, την Αίγυπτο 26%, την Τουρκία 32%. Τέλος, τροφοδοτούμε την ΕΕ με ηλιέλαιο καλύπτοντας το 62% των αναγκών της, την Κίνα 59%, την Ινδία 75%, την Τουρκία 5% και το Ιράκ 74%.
Με άλλα λόγια, η επίθεση της Ρωσίας έχει αλλάξει τα δεδομένα της παγκόσμιας διατροφικής αλυσίδας. Προϊόντα από την Ουκρανία δεν μπορούν πλέον να φτάσουν στη διεθνή αγορά και δημιουργούνται αντιδράσεις. Ποιες αντιδράσεις; Οι αναπτυγμένες χώρες αυξάνουν τα αποθέματά τους, ενώ κάποιες άλλες περιορίζουν το εμπόριο και ζουν με την αβεβαιότητα. Ως αποτέλεσμα, οι τιμές αυξάνονται και αυξάνεται, επίσης, ο κίνδυνος πείνας στις φτωχότερες χώρες.
Ο στόχος σας παραμένει, όταν οι συνθήκες το επιτρέψουν, να συνεχίσετε να αποτελείτε αξιόπιστο προμηθευτή τροφίμων στην παγκόσμια αγορά. Πόσο εύκολο είναι να σεβαστείτε όλες τις υποχρεώσεις που έχετε;
Πριν από τον πόλεμο, η Ουκρανία εξήγαγε 5-6 εκατ. τόνους αγροτικών προϊόντων σε μηνιαία βάση, το 90% από αυτές τις ποσότητες τροφίμων έφευγε από τα λιμάνια της Μαύρης και της Αζοφικής Θάλασσας. Οι παγκόσμιες αλυσίδες logistics έχουν πλέον σπάσει. Όσο η Ρωσία τείνει να παραβιάζει τις συμφωνίες που υπάρχουν, δεν είμαι ιδιαίτερα αισιόδοξος ότι θα τηρηθούν οι παγκόσμιες συμφωνίες που υπάρχουν. Αυτό θα οφείλεται στις δράσεις και στις πράξεις της Ρωσίας.
Πώς πορεύεται η συγκομιδή; Ποιες είναι οι εκτιμήσεις σας για σιτάρι, καλαμπόκι και ηλίανθο που υπάρχουν αυτήν τη στιγμή στη χώρα σε σύγκριση με μια κανονική χρονιά;
Ο πόλεμος έχει επιδράσει στο 25% του παγκόσμιου εμπορίου σιτηρών και έχει οδηγήσει στην αύξηση των διεθνών τιμών. Έχει αυξήσει τον πληθωρισμό προϊόντων διατροφής, έχει μειώσει την πρόσβαση στη διατροφή των χωρών που προαναφέραμε και που εισάγουν από την Ουκρανία. Ιδιαίτερα βέβαια στα δύο μεγάλα προϊόντα που σε μεγάλο βαθμό στηρίζονται σε εμάς, το σιτάρι και το ηλιέλαιο. Εξαιτίας του πολέμου, η Ουκρανία έχει χάσει περίπου το 20% των καλλιεργούμενων εκτάσεών της. Εκτάσεις, στις οποίες γίνονται εχθροπραξίες ή έχουν καταληφθεί. Την άνοιξη σπάρθηκαν περίπου 135 εκατ. στρέμματα, ενώ την αντίστοιχη περίοδο το 2021 είχαν σπαρθεί 169 εκατ. στρέμματα. Το φθινόπωρο του 2021, είχαν σπαρθεί 76 εκατ. στρέμματα.
«Την ίδια στιγμή, οι γενναίοι αγρότες δεν είναι μόνο στην πρώτη γραμμή, προστατεύοντας την πατρίδα, αλλά παίρνουν το ρίσκο να καλλιεργήσουν και να συγκομίσουν τα προϊόντα, ακόμη και κατά τη διάρκεια επιθετικών ενεργειών, ενώ συχνά καταγράφονται θύματα από νάρκες μέσα στα χωράφια ή δέχονται πυραυλικές επιθέσεις»
Εκτός από τη μείωση των εκτάσεων που έχουν σπαρθεί για τη χρονιά που διανύουμε, τι άλλες επιπτώσεις μπορεί να έχει ο πόλεμος στην παραγωγικότητα και στην τελική παραγωγή;
Με την ελλιπή λίπανση, οι στρεμματικές αποδόσεις προφανώς θα είναι πολύ χαμηλότερες. Για παράδειγμα, ειδικοί εκτιμούν ότι μόνο από τη μειωμένη λίπανση η στρεμματική απόδοση θα μειωθεί κατά 20%. Υπολογίζουν ότι το 2022 ο όγκος της παραγωγής σιτηρών και ηλίανθου θα είναι 65 – 69 εκατ. τόνοι, δηλαδή 40% λιγότερο από ό,τι το 2021.
Η πρόβλεψη σχετικά με τις εξαγωγές του ουκρανικού σιταριού και του ηλιελαίου για την περίοδο 2022-2023 υπολογίζεται σε 31 εκατ. τόνους, εάν συνεχιστούν οι συνθήκες που επικρατούν στα λιμάνια της Μαύρης Θάλασσας. Ωστόσο, με κανονικές ροές εξαγωγών και λειτουργίας των λιμανιών, οι εξαγωγές των προϊόντων αυτών ανήλθαν σε 61 εκατ. τόνους το 2021.
Γράφονται διάφορα στον ελληνικό και διεθνή Τύπο ότι χάθηκαν μεγάλες ποσότητες σιτηρών που ήταν αποθηκευμένα στα εδάφη της Ουκρανίας τα οποία έχουν καταληφθεί από τους Ρώσους. Ισχύουν όλα αυτά;
Υπάρχουν αξιόπιστες αναφορές για πλιάτσικο ουκρανικών σιτηρών από Ρώσους στρατιώτες από τις περιοχές που είναι προσωρινά υπό κατάληψη, περιοχές των Λουχάνσκ, Ντονέτσκ, Χερσώνα και Ζαπορίζια. Υπάρχουν άλλες καταθέσεις και τεκμηριωμένα στοιχεία ότι οι Ρώσοι κατακτητές έχουν πάρει ήδη 650.000 τόνους σιτηρών από το 1,5 εκατ. αποθέματος που υπήρχε για να σπαρθεί ως σπόρος ή για εγχώρια κατανάλωση.
Το Κρεμλίνο χρησιμοποιεί την πείνα σαν μία τακτική να αλλάξει την ουκρανική ταυτότητα περίπου 90 χρόνια μετά το Γολοντομόρ. Απαιτούμε η Ρωσία να σταματήσει τις κλοπές σιτηρών, να επαναφέρει την ελευθερία στη ναυσιπλοΐα και να επιτρέψει να πλεύσουν τα εμπορικά πλοία, έτσι ώστε να αποφευχθεί μια ανθρώπινη καταστροφή και μια παγκόσμια κρίση τροφίμων.
Οι αγρότες ιστορικά σε κάθε χώρα βρίσκονται στην πρώτη γραμμή υπεράσπισης της πατρίδας τους. Ποια είναι η κατάσταση στην Ουκρανία;
Για πάνω από μισό χρόνο, οι Ρώσοι προσπάθησαν να σπάσουν και να διαλύσουν την Ουκρανία και το ηθικό του λαού για ελευθερία. Τώρα, επικεντρώνονται στην τρομοκράτηση των πόλεων μέσω βομβαρδισμών υποδομών, καψίματος της συγκομιδής και πείνας.
Οι επιθέσεις των πυραύλων από τη Ρωσία έχουν διαλύσει πολλές αγροτικές εκμεταλλεύσεις και έχουν καταστρέψει αποθηκευτικούς χώρους τροφίμων και σπόρων, σιλό, αποθήκες, χώρους όπου φυλάσσονταν ηλιέλαιο, αγροτικός εξοπλισμός και μηχανήματα. Την ίδια στιγμή, οι γενναίοι αγρότες δεν είναι μόνο στην πρώτη γραμμή, προστατεύοντας την πατρίδα, αλλά παίρνουν το ρίσκο να καλλιεργήσουν και να συγκομίσουν τα προϊόντα, ακόμη και κατά τη διάρκεια επιθετικών ενεργειών, ενώ συχνά καταγράφονται θύματα από νάρκες μέσα στα χωράφια ή δέχονται πυραυλικές επιθέσεις.
Αυτός ο πόλεμος για την Ουκρανία είναι ένας πόλεμος επιβίωσης και έτσι άνθρωποι από διαφορετικά επαγγέλματα βρίσκονται στην πρώτη γραμμή, υπερασπιζόμενοι την πατρίδα και τη γη μας. Καθηγητές, άνθρωποι που δουλεύουν στους ηλεκτρικούς υπολογιστές, αναλυτές οικονομικών δεδομένων, διευθυντές, αγρότες, όλοι μαζί στην ίδια γραμμή. Όλοι αυτοί προσπαθούν να φέρουν τη νίκη της Ουκρανίας, καθώς είναι η μοναδική βιώσιμη επιλογή.
Κύριε πρέσβη, σας ευχαριστούμε θερμά για την τιμή που μας κάνατε να δώσετε αυτήν τη συνέντευξη στην «ΥΧ» και να ενημερώσετε τους Έλληνες αγρότες.
Κι εγώ σας ευχαριστώ θερμά. Ας ελπίσουμε να έχουμε σύντομα ειρήνη για την Ουκρανία και για όλο τον κόσμο.
