Σκηνικό κινούμενης άμμου στις βασικές καλλιέργειες
Σε κρίσιμη καμπή βρίσκονται πολλοί καλλιεργητές χειμερινών σιτηρών, ψυχανθών και ελαιοκράμβης. Η απογοήτευση από τις τιμές των βασικών μεγάλων καλλιεργειών –σιτάρι, βαμβάκι και καλαμπόκι–, χωρίς την ίδια στιγμή να υπάρχει κάποιο θετικό σημάδι από τις διεθνείς αγορές για την επόμενη χρονιά, δημιουργεί στην ελληνική ύπαιθρο ένα σκηνικό κινούμενης άμμου.
Το μόνο προϊόν που φαίνεται να «επιπλέει» κατά τόπους είναι η ελαιοκράμβη. «Βλέπουμε μία αύξηση στις εκτάσεις που θα καταλάβει η ελαιοκράμβη, περίπου στο 40% σε σχέση με τέτοια εποχή πέρυσι, όταν η συγκεκριμένη καλλιέργεια είχε φτάσει σε πολύ χαμηλά επίπεδα», δηλώνει στην «ΥΧ» ο Δημήτρης Βλαχάκης, εμπορικός διευθυντής του Τμήματος Σπόρων Μεγάλης Καλλιέργειας της Syngenta Ελλάς.
Ο λόγος, σύμφωνα με τον κ. Βλαχάκη, είναι οι πιο ευνοϊκές καιρικές συνθήκες που επικράτησαν τις τελευταίες εβδομάδες για την προετοιμασία και τη σπορά των χωραφιών, στους νομούς Κοζάνης στη Δυτική Μακεδονία και Λάρισας και Μαγνησίας στη Θεσσαλία. Επίσης, η ελαιοκράμβη έχει διατηρήσει τη δυναμική της σε σχέση με τις άλλες καλλιέργειες λόγω «της περυσινής τιμής κοντά στα 0,45 ευρώ/κιλό, του μικρού καλλιεργητικού κόστους και των αξιόπιστων συμβολαίων». Βέβαια, μιλάμε για μία καλλιέργεια που δεν ξεπερνά τα τελευταία χρόνια τα 80.000 στρέμματα, ενώ το σκηνικό διαφέρει από τόπο σε τόπο, με περιοχές όπως η Στερεά Ελλάδα (Δομοκός) και η Κεντρική Μακεδονία (Θεσσαλονίκη, Σέρρες) να παρουσιάζουν σταθερότητα ή ακόμα και υποτονικότητα. Όσον αφορά τις προθέσεις των παραγωγών για τα χειμερινά σιτηρά και τα ψυχανθή, φαίνεται ότι «ο κόσμος δεν έχει υπάρξει ποτέ πιο μπερδεμένος», σχολιάζει ο κ. Βλαχάκης. Σε αυτό έχει παίξει ρόλο, σύμφωνα με τον ίδιο, «και το φετινό διαφορετικό τοπίο με τις επιδοτήσεις, όπου έχουν ευνοηθεί το μαλακό σιτάρι και το κριθάρι και έχει προβληματίσει το σκληρό σιτάρι, ειδικά με τις τιμές της σοδειάς του περασμένου Ιουνίου».
Κερδισμένο φαίνεται να είναι και αυτήν τη χρονιά το σκληρό σιτάρι στις προθέσεις των αγροτών στην Κεντρική Μακεδονία, ενόψει των σπορών
Πάντως, οι παραγωγοί μπορεί να φτάσουν μέχρι και τέλη Οκτωβρίου με αρχές Νοεμβρίου για να αποφασίσουν αν θα δώσουν περισσότερο χώρο στα χειμερινά σιτηρά, σε σχέση με τις εαρινές καλλιέργειες. Ο κ. Βλαχάκης εκτιμά ότι τα σιτηρά είτε θα διατηρήσουν τα ίδια στρέμματα, είτε θα αυξήσουν έως και 10% τον «χώρο» τους, πράγμα που θα εξαρτηθεί από το πώς θα εξελιχθούν οι τιμές στη νέα σοδειά του βαμβακιού και του καλαμποκιού, ιδιαίτερα στις περιοχές που καλλιεργείται ξηρικό βαμβάκι. Μία ενδεχόμενη αύξηση, πάντως, ύψους 10%, δεν είναι καθόλου αμελητέα, καθώς μιλάμε για αλλαγή σε περίπου 600.000 στρέμματα.
ΘΕΣΣΑΛΙΑ: Μοιρασμένες σε δημητριακά και ψυχανθή οι σπορές
Αν και η σπορά των χειμερινών καλλιεργειών αργεί να ξεκινήσει (σ.σ. προηγείται η συγκομιδή του βαμβακιού που, λόγω οψιμότητας, θα διαρκέσει όλο τον Οκτώβριο), ο προγραμματισμός και οι πρώτες σκέψεις έχουν ξεκινήσει στο μυαλό των παραγωγών. Τα κομπιουτεράκια έχουν την τιμητική τους, καθώς οι υπολογισμοί για την παραγωγή και την τιμή, σε συνδυασμό με τη Συνδεδεμένη, είναι διαρκείς.
Σύμφωνα με τους γεωπόνους του κάμπου, «οι βασικές επιλογές των παραγωγών είναι δύο: Τα δημητριακά, με το σιτάρι και το κριθάρι να κυριαρχούν, και σε δεύτερο βαθμό να έπονται η βρώμη και τα ψυχανθή, με κυρίαρχα τον βίκο και τις φακές. Το σιτάρι προφανώς θα προτιμηθεί στις λεγόμενες ξηρικές καλλιέργειες, αν και η φετινή τιμή προβλημάτισε τους παραγωγούς, και τα ψυχανθή στις περιοχές του Nομού Λάρισας που καλλιεργείται σταθερά, όπως η επαρχία Φαρσάλων και συγκεκριμένα χωριά του Κιλελέρ.
Σύμφωνα με τον πρόεδρο του Αγροτικού Συνεταιρισμού Πλατυκάμπου, Γιάννη Κουκούτση, «στην παραπάνω εξίσωση θα πρέπει να βάλουμε και άλλα δύο προϊόντα: Τα σκόρδα, που παραμένουν βασική καλλιέργεια στην περιοχή και ξεκίνησαν οι καλλιεργητικές εργασίες, και τη βιομηχανική ντομάτα (σ.σ. φέτος είχε ικανοποιητική τιμή), για την οποία, αν και εαρινή καλλιέργεια, το χωράφι θα πρέπει να προετοιμαστεί από τώρα και να μην καλλιεργηθεί». Επιπλέον, στη συγκεκριμένη παράμετρο θα πρέπει να προσθέσουμε και την κινόα, η οποία κερδίζει ολοένα και περισσότερο έδαφος στον θεσσαλικό κάμπο, καθώς είναι μία καλλιέργεια που προσφέρει εξασφαλισμένη προώθηση μέσω συμβολαιακής γεωργίας, ξεκουράζει το χωράφι στην αμειψισπορά και έχει μικρό καλλιεργητικό κύκλο. Η σπορά της προγραμματίζεται για τον Φεβρουάριο, αλλά το χωράφι θα πρέπει να είναι ελεύθερο τον χειμώνα.
ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ: Κερδίζει τους παραγωγούς το σκληρό
Κερδισμένο φαίνεται να είναι και αυτήν τη χρονιά το σκληρό σιτάρι στις προθέσεις των αγροτών, ενόψει των σπορών στην Κεντρική Μακεδονία. Καθώς οι καιρικές συνθήκες εκεί, με την έλλειψη των βροχοπτώσεων, δεν βοηθούν στην επιλογή καλλιεργειών όπως αυτή της ελαιοκράμβης, οι παραγωγοί στην πλειονότητά τους στράφηκαν και φέτος στο σιτάρι, προκειμένου να εξασφαλιστούν από πλευράς εξέλιξης καλλιέργειας, αφού δεν είναι τόσο απαιτητικό όπως το βαμβάκι, αλλά και λόγω ευνοϊκών τιμών.
Μάλιστα, όπως τονίζει ο προϊστάμενος πωλήσεων της εταιρείας ΕΛΑΝΚΟ ΕΛΛΑΣ ΑΕΒΕ στην περιοχή, Νίκος Γάκης, η μέχρι στιγμής εικόνα σκιαγραφεί μια σχετικά ανοδική τάση των στρεμμάτων σε σκληρό σίτο και λιγότερο σε μαλακό και σταθερότητα στο κριθάρι λόγω συμβολαιακής. Διαφοροποιημένη, ωστόσο, είναι η εικόνα για την ελαιοκράμβη, αλλά και τα ψυχανθή.
«Η παρατεταμένη ανομβρία είναι από τους παράγοντες που επέδρασαν στην επιλογή σποράς ελαιοκράμβης. Οι παραγωγοί περίμεναν τις βροχές που δεν ήρθαν και όσο περνά ο καιρός τόσο στενεύουν τα χρονικά περιθώρια για σπορές. Εκτιμώ πως ό,τι μπήκε εκεί θα σταματήσει, γιατί όσο περνάει ο καιρός δεν προλαβαίνει να γίνει η ροζέτα για την ανάπτυξη των νέων φύλλων, έτσι ώστε να ξεχειμωνιάσει και να μην παγώσει στα πρώτα κρύα. Για τα ψυχανθή, όπως τον βίκο, υπάρχει σταθερότητα, αφού μπαίνει σε στρέμματα όσων έχουν κτηνοτροφικές μονάδες και δεν έχει αλλαγές. Η αγορά είναι στάνταρ», επισημαίνει ο κ. Γάκης. Αναφορικά με την ελαιοκράμβη, τονίζει, τέλος, ότι αυτήν τη στιγμή υπάρχει έλλειψη σπόρου στην αγορά.
ΘΡΑΚΗ: Θολώνει το τοπίο ο διάχυτος προβληματισμός
Πολύ νωρίς είναι ακόμα στη Θράκη για τον προγραμματισμό των σπορών, εξαιτίας του σκεπτικισμού που προκαλούν οι χαμηλές τιμές. Ορισμένοι σπέρνουν ήδη τριφύλλι στην Ξάνθη, αλλά δεν αποφάσισαν αν θα σπείρουν σιτηρά. Στη Ροδόπη, επικρατεί απογοήτευση από τις τιμές των σιτηρών και οι αγρότες δεν μπορούν να προβλέψουν τις εκτάσεις που θα καλλιεργηθούν.
Τιμές παραγωγού σε σκληρό και μαλακό σιτάρι
Την Τετάρτη, ο Αγροτικός Συνεταιρισμός Δημητριακών Ορεστιάδας «Η ΕΝΩΣΗ» άνοιξε τις σφραγισμένες προσφορές για τα διαθέσιμα σιτηρά. Συγκεκριμένα, διέθεσε προς πώληση 35.000 τόνους (+/-10%) σκληρό σιτάρι και 2.500 τόνους (+/-10%) μαλακό σιτάρι εσοδείας 2024.
Ο πρόεδρος του συνεταιρισμού, Λάμπης Κουμπρίδης, μεταφέρει ότι, μετά από πολύ αγώνα, έκλεισαν συμφωνία με τους Μύλους Σόγιας ΑΕ για το σκληρό σιτάρι προς 278 ευρώ τον τόνο και τιμή παραγωγού 26 λεπτά το κιλό και με την εταιρεία Νιτσιάκος για το μαλακό σιτάρι προς 201 ευρώ τον τόνο με τιμή παραγωγού 18 λεπτά το κιλό. Να θυμίσουμε ότι προηγήθηκε ένας άγονος διαγωνισμός σκληρού σίτου στις 17 Ιουλίου. Τότε, η κατώτερη προσφορά για το σκληρό ήταν στα 230 ευρώ ο τόνος και η ανώτερη στα 265 ευρώ, και για το μαλακό η κατώτερη 162 ευρώ ο τόνος και η ανώτερη στα 175 ευρώ.
ΣΤΕΡΕΑ ΕΛΛΑΔΑ: Θετικές οι ενδείξεις για τη μηδική
Οι καιρικές συνθήκες που επικρατούν το τελευταίο διάστημα, το υψηλό κόστος παραγωγής και τα προβλήματα της έλλειψης νερού, σε συνδυασμό με τις χαμηλές τιμές των αροτραίων καλλιεργειών, χειμερινών και ανοιξιάτικων, δημιουργούν ένα σύνθετο ζήτημα για τους αγρότες της περιφέρειας, οι οποίοι αδυνατούν να πάρουν τις τελικές αποφάσεις. Άλλοτε, τέτοια περίοδο, ήδη ξεκινούσαν την προετοιμασία των χωραφιών με τα οργώματα για τις φθινοπωρινές καλλιέργειες και οι περισσότεροι είχαν κάνει τον σχεδιασμό τους και για τις ανοιξιάτικες.
Παρατηρείται μία αύξηση στις εκτάσεις που θα καταλάβει η ελαιοκράμβη, περίπου στο 40% σε σχέση με τέτοια εποχή πέρυσι, όταν η συγκεκριμένη καλλιέργεια είχε φτάσει σε πολύ χαμηλά επίπεδα
Σύμφωνα με τον Κωνσταντίνο Πόρρο, γεωργό από την Ελάτεια Λοκρίδας, «άλλες χρονιές, οι παραγωγοί ξεκινούσαν τις προετοιμασίες των χωραφιών αυτό το διάστημα. Αυτό που παρατηρούμε σήμερα είναι ότι ελάχιστοι συνάδελφοί μας έχουν μπει στη διαδικασία του οργώματος, λόγω της διστακτικότητάς τους για το ποια καλλιέργεια θα πρέπει να ακολουθήσουν». Ο ίδιος υποστηρίζει ότι στα αρδεύσιμα χωράφια αντιμετώπισαν προβλήματα από τις μειωμένες στάθμες νερού και είναι δύσκολο να σχεδιάσουν από τώρα για τις καλλιέργειες που θα σπείρουν.
Στο ίδιο μήκος κύματος κινείται και ο Κώστας Γεωργίου, παραγωγός από την Κάτω Τιθορέα, ο οποίος αναφέρει ότι τα φτωχά και άγονα εδάφη, όπου καλλιεργούνταν σιτηρά, κυρίως σε ορεινές και ημιορεινές περιοχές, οι παραγωγοί άρχισαν να τα αποστρέφονται, λόγω των χαμηλών τους αποδόσεων, όπως επίσης και των χαμηλών τιμών. Όπως προσθέτει, «οι παραγωγοί που έχουν νερό και είναι σίγουροι για την επόμενη περίοδο στρέφονται προς τη μηδική, διότι η τιμή της βρίσκεται σε καλά επίπεδα».
