Σπ. Πρωτοψάλτης: Η ελιά ως εθνικό μας κεφάλαιο – Από το σύμβολο ειρήνης στη στρατηγική για την ύπαιθρο της νέας εποχής

‘Αρθρο του Γενικού Γραμματέα Αγροτικής Ανάπτυξης & Τροφίμων, Σπύρου Πρωτοψάλτη, Παγκόσμια Ημέρα Ελιάς 26 Νοεμβρίου

Η ελιά είναι κομμάτι της ταυτότητάς μας, της διατροφής, του τόπου και της ιστορίας μας. Δεν είναι τυχαίο ότι η UNESCO, το 2019, ανακήρυξε την 26η Νοεμβρίου ως Παγκόσμια Ημέρα Ελιάς, αναγνωρίζοντας τον παγκόσμιο πολιτιστικό, κοινωνικό και οικονομικό της ρόλο. Στην Ελλάδα, το ελαιόλαδο έχει ισχυρό αποτύπωμα στην οικονομία, στην παραγωγή και στην καθημερινότητά μας. Γι’ αυτό και οφείλουμε να στηρίξουμε έμπρακτα τον ελαιοκομικό τομέα, μέσα σε συνθήκες κλιματικής κρίσης, έντονων διακυμάνσεων τιμών και μεγάλων διεθνών προκλήσεων. Η ελαιοκομία αποτελεί έναν από τους πιο δυναμικούς κλάδους της αγροτικής παραγωγής.

Η παραγωγή παρθένου ελαιολάδου για το 2024 εκτιμάται περίπου στους 250.000 τόνους.

Από αυτούς, περίπου 110.000 τόνοι καλύπτουν την εγχώρια κατανάλωση, ενώ το υπόλοιπο εξάγεται, κυρίως προς άλλες χώρες της ΕΕ αλλά και προς αγορές όπως οι ΗΠΑ. Η παραγωγή βρώσιμων ελιών εκτιμάται σε περίπου 400.000 τόνους (νωπές), εκ των οποίων γύρω στους 30.000 τόνους καταναλώνονται στην εσωτερική αγορά, με το μεγαλύτερο μέρος να κατευθύνεται προς μεταποίηση και εξαγωγή.

Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ και των φορέων του κλάδου, το ελαιόλαδο αντιπροσωπεύει σημαντικό ποσοστό της αξίας της αγροτικής μας παραγωγής και των εξαγωγών τροφίμων. Μεγάλο μέρος της παραγωγής μας είναι εξαιρετικά παρθένο ελαιόλαδο, υψηλής ποιότητας. Αυτό το συγκριτικό πλεονέκτημα αποτελεί τη βάση για μια ακόμη πιο εξωστρεφή και καλύτερα οργανωμένη ελαιοκομία τα επόμενα χρόνια.

Στο Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων αξιοποιούμε στοχευμένα εργαλεία πολιτικής για τη στήριξη του ελαιοκομικού τομέα. Κεντρικό ρόλο έχουν τα επιχειρησιακά προγράμματα των Οργανώσεων Ελαιοκομικών Φορέων (ΟΕΦ). Συμμετέχουν 67 οργανώσεις, εκπροσωπώντας 10-11 χιλιάδες μέλη παραγωγούς. Τα προγράμματα αυτά χρηματοδοτούν δράσεις συλλογικής οργάνωσης, βελτίωσης της ποιότητας, πιστοποίησης, καινοτομίας, εκπαίδευσης, εξοικονόμησης πόρων και προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή.

Παράλληλα, το Πρόγραμμα Μικρών Νησιών του Αιγαίου στηρίζει τους παραδοσιακούς ελαιώνες – ουσιαστικά το σύνολο της ελαιοκαλλιέργειας στα περισσότερα νησιά πλην Κρήτης. Για το 2024 οι επιλέξιμες εκτάσεις ανήλθαν σε περίπου 60 χιλιάδες εκτάρια και η ενίσχυση έφθασε τα 7,6 εκατ. ευρώ, εξ ολοκλήρου κοινοτική χρηματοδότηση. Με αυτόν τον τρόπο στηρίζουμε το εισόδημα των παραγωγών, αλλά και τη διατήρηση του τόπου, της βιοποικιλότητας και του νησιωτικού αγροτικού πολιτισμού.

Η στήριξη όμως δεν εξαντλείται στις ενισχύσεις. Ενισχύουμε την προστασία από αθέμιτες εμπορικές πρακτικές, ώστε οι παραγωγοί να έχουν πιο δίκαιους όρους συνεργασίας στην αλυσίδα τροφίμων. Σε συνεργασία με τον ΕΦΕΤ και τις τοπικές ΔΑΟΚ, ενδυναμώνουμε τους ελέγχους ποιότητας και ασφάλειας, ώστε το ελληνικό ελαιόλαδο και οι επιτραπέζιες ελιές να παραμένουν συνώνυμα αξιοπιστίας για τον καταναλωτή.

Προωθούμε, επίσης, την υποχρεωτική δήλωση συγκομιδής και το ελαιοκομικό κτηματολόγιο, ώστε να διαθέτουμε καλύτερα δεδομένα, περισσότερη διαφάνεια και ισχυρότερη ιχνηλασιμότητα.

Η ελιά και το ελαιόλαδο βρίσκονται στον πυρήνα της μεσογειακής διατροφής αναγνωρισμένης ως άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς της UNESCO όμως στη χώρα μας αποτελεί και ένα ισχυρό χαρτί ανάπτυξης: για την ενίσχυση των ΠΟΠ/ΠΓΕ προϊόντων, για τη σύνδεση της ελαιοκομίας με τον τουρισμό και τον ελαιοτουρισμό, για την προώθηση της πράσινης μετάβασης με έξυπνη άρδευση, εξοικονόμηση ενέργειας και κυκλική αξιοποίηση των παραπροϊόντων.

Με σεβασμό στην παράδοση και αποφασιστικότητα, μπορούμε να κάνουμε την ελληνική ελιά και το ελληνικό ελαιόλαδο ακόμη πιο ισχυρά σύμβολα της χώρας μας στον κόσμο και ακόμη πιο σταθερό στήριγμα για τους ανθρώπους που ζουν από αυτή.