Σχεδόν έναν μήνα μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, οι επιπτώσεις του πολέμου στον τομέα των γεωργικών εφοδίων γίνονται ολοένα και πιο εμφανείς. Η δραματική μείωση των εξαγωγών σιτηρών από τις εμπλεκόμενες στη σύρραξη χώρες, αλλά και από τα Βαλκάνια, σταδιακά «στεγνώνει» την αγορά από ζωοτροφές και οδηγεί στην ακύρωση συμφωνιών μεταξύ παραγωγών και προμηθευτών.
Από τις επιπτώσεις του πολέμου δεν διαφεύγει ούτε η αγορά των λιπασμάτων, καθώς ορισμένες επιχειρήσεις είτε πάγωσαν την εκτέλεση των παραγγελιών, είτε στέλνουν μικρότερες παρτίδες στα καταστήματα. Στελέχη επιχειρήσεων, γεωπόνοι και αγρότες μίλησαν στην «ΥΧ», σημειώνοντας ότι μέσα στην αβεβαιότητα δεν λείπουν και τα κερδοσκοπικά παιχνίδια στην πλάτη των παραγωγών.
Ξεμένουν από καλαμπόκι και άλλες ζωοτροφές οι κτηνοτρόφοι
Για τις μεγάλες ελλείψεις ζωοτροφών και την εκτίναξη του κόστους παραγωγής στην πτηνοτροφία μίλησε στην «ΥΧ» ο πρόεδρος του Αγροτικού Πτηνοτροφικού Συνεταιρισμού Ιωαννίνων «Η Πίνδος», Ανδρέας Δημητρίου: «Βιώνουμε την κορύφωση ενός φαινομένου που υπάρχει εδώ και πολλούς μήνες και με τον πόλεμο έχει ενταθεί. Εκτιμούμε ότι το κόστος εκτροφής στις μονάδες έχει αυξηθεί κατά 50% λόγω των διαρκών ανατιμήσεων σε σιτάρι και καλαμπόκι.
Υπάρχουν προβλήματα επάρκειας και εφοδιασμού των μονάδων με ζωοτροφές. Κανείς δεν είναι βέβαιος ότι οι ανάγκες των ζώων του είναι εξασφαλισμένες. Χώρες – εξαγωγείς έχουν περιορίσει τις ποσότητες των εξαγωγών τους σε σιτηρά, ενώ οι παραγγελίες είτε δεν εκτελούνται στις συμφωνηθείσες ποσότητες, είτε ακυρώνονται. Στο παιχνίδι, είναι βεβαίως και ορισμένοι κερδοσκόποι που έχουν αποθέματα και προσπαθούν να επωφεληθούν από την κατάσταση».
Ο πρόεδρος της Πανελλήνιας Ένωσης Οργανώσεων Πτηνοτρόφων Παραγωγών, Hλίας Αλεξίου, μας επιβεβαίωσε την τεράστια πίεση που ασκείται στις τάξεις των παραγωγών που προσπαθούν να βρουν ζωοτροφές και να αντεπεξέλθουν στις ανατιμήσεις των πρώτων υλών.
«Οι ανατιμήσεις στις ζωοτροφές έχουν ξεφύγει. Για παράδειγμα, στο καλαμπόκι αγοράζει κάποιος πάνω από 420 ευρώ/τόνο, τη στιγμή που, πριν από έναν μήνα, έβρισκε ποσότητες στα 300 ευρώ/τόνο. Υπάρχουν συμφωνίες που αναθεωρούνται, ενώ ορισμένοι προμηθευτές αδυνατούν να εφοδιάσουν πλέον τους παραγωγούς. Ορισμένοι πτηνοτρόφοι ψάχνουν ζωοτροφές, ακόμα και εκτός Ευρώπης. Παρατηρούμε, επίσης, ότι προμηθευτές σιτηρών, ενώ μπορεί να έχουν στις αποθήκες τους προϊόν, προσπαθούν να το εξαντλήσουν πουλώντας σε υψηλότατες τιμές για να μπορέσουν να παραγγείλουν και άλλες ποσότητες και να αποκομίσουν περισσότερο κέρδος. Δεν ξέρω κατά πόσο αυτό είναι ηθικό».
Από την πλευρά του, ο διευθύνων σύμβουλος της «ΜΕΒΓΑΛ», Κώστας Χατζάκος – Παπαδόπουλος, δήλωσε τα εξής στην «ΥΧ»: «Υπάρχει πράγματι αναστάτωση στους παραγωγούς λόγω του διαρκώς αυξανόμενου κόστους των ζωοτροφών. Δεχόμαστε οχλήσεις από κτηνοτρόφους για συμφωνίες που αναθεωρούνται. Υπάρχουν παράπονα ότι ενώ η συμφωνία έχει κλείσει για προμήθεια ζωοτροφών σε συγκεκριμένη τιμή, ο προμηθευτής μετά από λίγες ημέρες ζητάει να πληρωθεί σε υψηλότερη τιμή, για να εκτελέσει την παραγγελία».
Ο διευθυντής ζώνης γάλακτος της επιχείρησης, Λευτέρης Παύλου, μας είπε ότι η επιχείρηση έχει εστιάσει την προσπάθειά της στην απρόσκοπτη τροφοδότηση των κτηνοτρόφων με ζωοτροφές: «Από την πρώτη στιγμή που έκανε την εμφάνισή του το φαινόμενο της εκτίναξης του κόστους παραγωγής, προσπαθούμε να είμαστε δίπλα στον κτηνοτρόφο, αναπροσαρμόζοντας την τιμή παραγωγού, που βεβαίως δεν αρκεί για να απορροφήσει τις επιπτώσεις της κατάστασης στους κτηνοτρόφους.
Όμως, πρέπει να διατηρήσουμε όλο το οικοδόμημα βιώσιμο. Εμείς είμαστε δίπλα στους συνεργάτες μας και φροντίζουμε να υπάρχουν επαρκείς ποσότητες ζωοτροφών, ακόμα και με το να εγγυηθούμε εμείς για λογαριασμό τους ότι θα πληρώσουν στην ώρα τους τις ζωοτροφές που προμηθεύονται».
Ο διευθύνων σύμβουλος της «Ελληνικά Γαλακτοκομεία» (Όλυμπος), Μιχάλης Σαράντης, έκανε λόγο για ένα διαρκώς μεταβαλλόμενο σκηνικό στην αγορά των ζωοτροφών, αλλά και των αγροκτηνοτροφικών προϊόντων: «Η κατάσταση έχει ξεφύγει. Τα δεδομένα αλλάζουν συνεχώς. Θα πορευτούμε μέρα με τη μέρα, βδομάδα με τη βδομάδα, μήνα με τον μήνα, θα παρακολουθούμε την κατάσταση και, όπου χρειάζεται, θα παρεμβαίνουμε. Από το προηγούμενο καλοκαίρι, τα πάντα ακριβαίνουν.
Η ενεργειακή κρίση λόγω των ανατιμήσεων στο φυσικό αέριο, που είναι ένα παγκόσμιο φαινόμενο, συμπαρασύρει πολλά άλλα πράγματα. Όλη η αλυσίδα έχει προχωρήσει σε μικρότερες σε σχέση με την αύξηση του κόστους παραγωγής αυξήσεις, για να μην καταρρεύσει η ζήτηση από τους καταναλωτές. Άλλωστε, είμαστε και οι ίδιοι καταναλωτές και αντιλαμβανόμαστε τι συμβαίνει. Τους τελευταίους μήνες, έχουμε κάνει αύξηση της τιμής παραγωγού 15%-20% στο αγελαδινό και 30% στο πρόβειο».
Μόλις το 20% των αναμενόμενων σιτηρών στέλνει η ΒουλγαρίαΓια τις ελλείψεις στην τροφοδότηση της ελληνικής αγοράς με καλαμπόκι και άλλα σιτηρά που παρατηρούνται με αποκορύφωμα τις τελευταίες δύο εβδομάδες, λόγω των επιπτώσεων του πολέμου, μίλησε στην «ΥΧ» ο γραμματέας του Συνδέσμου Ελληνικών Βιομηχανιών Ζωοτροφών (ΣΕΒΙΖ), Τάσος Κυριακίδης: «Η αγορά δεν τροφοδοτείται κανονικά με καλαμπόκι και σιτάρι. Σήμερα (σ.σ.: 22/3) πληροφορηθήκαμε ότι στο τελωνείο του Προμαχώνα στις Σέρρες υπήρχε πολύ μεγάλο μποτιλιάρισμα και αργή διέλευση των φορτηγών από τη Βουλγαρία. Παρόλο που, μέχρι στιγμής, δεν έχουν σταματήσει οι διελεύσεις των φορτηγών προς τη χώρα μας, υπάρχει ένα άτυπο μπλοκάρισμα των εξαγωγών σε σιτηρά. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις μας, μόλις ένα 20% των ποσοτήτων αραβοσίτου διέρχεται από τα σύνορά μας, σε σχέση με τις ποσότητες πριν από τον πόλεμο». Σε ερώτησή μας, αν αυτήν τη στιγμή υπάρχουν μεγάλες επιχειρήσεις ζωοτροφών που έχουν ξεμείνει από καλαμπόκι, ο ίδιος μας επιβεβαίωσε το γεγονός, ενώ όπως μας είπε ήδη βρίσκονται σε εξέλιξη διαδικασίες από ορισμένες επιχειρήσεις, ώστε να προμηθευτούν καλαμπόκι από τις ΗΠΑ, κάτι που έχει να συμβεί εδώ και δεκαετίες. |
Ελλείψεις στα αζωτούχα, σταμάτησαν να στέλνουν στα καταστήματα
Σημαντικά προβλήματα και ελλείψεις στην αλυσίδα εφοδιασμού των λιπασμάτων παρατηρούνται τις τελευταίες εβδομάδες, λόγω του πολέμου στην Ουκρανία. Στέλεχος καταστήματος αγροεφοδίων από τη Βόρεια Ελλάδα, που θέλησε να διατηρήσει την ανωνυμία του, μας είπε: «Χαρακτηριστικό της αβεβαιότητας που επικρατεί στην αγορά είναι ότι ενώ μεγάλες εταιρείες είχαν κατάλογο που ίσχυσε για τρεις μήνες, το τελευταίο διάστημα βγάζουν τιμοκατάλογο για δύο εβδομάδες.
Επιπλέον, υπάρχουν ελλείψεις σε πρώτες ύλες, όπως το άζωτο και το κάλιο. Ως γνωστόν, η Ρωσία εξήγαγε κάλιο στην Ευρώπη και πλέον έχει σταματήσει. Τις τελευταίες δύο εβδομάδες, δύο μεγάλες επιχειρήσεις λιπασμάτων έχουν σταματήσει να εκτελούν παραγγελίες προς τα καταστήματα ή στέλνουν πολύ μειωμένες ποσότητες, σε σχέση με τις παραγγελίες, λόγω των επιπτώσεων από τον πόλεμο». Η ίδια πηγή, σε ερώτησή μας αν έχουν παρατηρηθεί φαινόμενα κερδοσκοπίας στην αγορά εφοδίων, μας απάντησε χαρακτηριστικά ότι «αυτή την περίοδο γίνεται το πανηγύρι των κερδοσκόπων». Για αβέβαιη κατάσταση, ελλείψεις και ανατιμήσεις σε ορισμένους τύπους λιπασμάτων NPK, που χρησιμοποιούνται στις εαρινές σπορές, μίλησε στην «ΥΧ» η υπεύθυνη καταστήματος αγροεφοδίων από το Κιλκίς, Ευαγγελία Χριστοδούλου: «Ενδεικτικό της κατάστασης είναι ότι σε ορισμένες εταιρείες έχουν μειωθεί δραματικά οι διαθέσιμοι κωδικοί προϊόντων και εκεί που, για παράδειγμα, υπήρχαν 15 διαθέσιμοι, πλέον υπάρχουν πέντε.
Επίσης, υπάρχουν μεγάλες ανατιμήσεις στα βασικά λιπάσματα (NPK), ενώ όσο περνάει ο καιρός αρχίζουν να εμφανίζονται και ελλείψεις στην αγορά. Για παράδειγμα, το 25 – 8 – 8, που θα χρησιμοποιήσουν οι παραγωγοί στο καλαμπόκι και στο βαμβάκι, έχει φτάσει τα 37 ευρώ το τσουβάλι, από εκεί που στοίχιζε 18 ευρώ πριν από περίπου έναν χρόνο. Εάν, μάλιστα, θέλει κάποιος να βρει προϊόν με περισσότερο άζωτο, όπως το 30 – 8 – 8 που ενδείκνυται για το καλαμπόκι, θα πρέπει να πληρώσει πάνω από 40 ευρώ το σακί και δεν θα είναι και εύκολο να το βρει. Το 16 – 16 – 16 έχει πάει στα 38 ευρώ από τα 26 ευρώ (ενδεικτικές τιμές)».
Κατάσχεση προϊόντων και πρόστιμα σε όσους κρατούν αποθέματα στις αποθήκες για να κερδοσκοπήσουνΤροπολογία, με θέμα την υποχρέωση επιχειρήσεων να δηλώνουν τα αποθέματά τους σε συγκεκριμένα τρόφιμα και εφόδια, η επάρκεια των οποίων απειλείται από τις κρίσεις της πανδημίας και του «ρωσοουκρανικού», κατατέθηκε την Τρίτη (22/3) το βράδυ στην Βουλή. Η ρύθμιση στοχεύει στην αντιμετώπιση φαινομένων αισχροκέρδειας, καθώς έχει διαπιστωθεί ότι υπάρχουν επιχειρήσεις που κρατούν στις αποθήκες τους συγκεκριμένα προϊόντα με την προσδοκία ότι θα τα πουλήσουν ακριβότερα σε μεταγενέστερο χρόνο. Σύμφωνα με τη ρύθμιση, η δήλωση αφορά την κατάθεση στοιχείων για τα αποθέματα των επιχειρήσεων σε: • Λιπάσματα • Πρώτες ύλες για την παραγωγή λιπασμάτων • Ζωοτροφές • Ωμά δημητριακά παντός είδους και ιδίως σιτάρι, σίκαλη, κριθάρι, βρώμη, καλαμπόκι κ.ά. • Άλευρα, ιδίως αλεύρια σιταριού και αλεύρια δημητριακών • Ηλίανθο • Φυτικά έλαια, εκτός από το ελαιόλαδο, και ιδίως ηλιέλαιο (έλαιο ηλιοτροπίου), φοινικέλαιο και αραβοσιτέλαιο». Η δήλωση υποβάλλεται ηλεκτρονικά στο υπουργείο Ανάπτυξης και Επενδύσεων, ενώ η μη υποβολή ή η υποβολή ανακριβούς δήλωσης επισύρει την αθροιστική επιβολή κυρώσεων που ξεκινούν από πρόστιμο 1.000 ευρώ και μπορούν να φτάνουν σε κατάσχεση αποθεμάτων και επιβολή προστίμου 100.000 ευρώ, ανάλογα με τη βαρύτητα της παράβασης. Αξίζει να σημειωθεί ότι, μιλώντας στη Βουλή για τη ρύθμιση το απόγευμα της Τετάρτης 23/3, ο υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, Γιώργος Γεωργαντάς, χαρακτήρισε «όχι μόνο παράνομες, αλλά και ανήθικες» τις πρακτικές όσων επιχειρούν να κερδοσκοπήσουν από τη μη διάθεση των αποθεμάτων τους στην αγορά. |
Πάνε για ηλίανθο και ξηρικό βαμβάκι οι… μετρημένοι
Αντίθετα με τις μεγάλες ανατιμήσεις και τα προβλήματα στον εφοδιασμό των καταστημάτων και των παραγωγών σε λιπάσματα και ζωοτροφές, η κατάσταση με τους σπόρους εξελίσσεται ομαλά ενόψει των εαρινών σπορών, όπως δήλωσε στην «ΥΧ» ο υπεύθυνος σπόρων Βορείου Ελλάδος της «ADAMA», Σάββας Ενεπέκογλου.
«Αυτή την περίοδο, οι εταιρείες περιμένουν παραλαβές σπόρων. Αν και υπήρξε η πληροφορία ότι μια εταιρεία αντιμετώπισε ένα πρόβλημα με εφοδιασμό σπόρων ηλίανθου από την Ουγγαρία, δεν φαίνεται να υπάρχει ζήτημα εφοδιασμού της αγοράς. Επιπλέον, οι όποιες ανατιμήσεις στους σπόρους για τις εαρινές είναι ελάχιστες, της τάξης του 3%-4% και ουσιαστικά καλύπτουν την αύξηση που υπάρχει στο κόστος των καυσίμων για τη μεταφορά των προμηθειών».
Ερωτώμενος αν μπορεί να διακρίνει κάποιες τάσεις στις προθέσεις σποράς, ο γεωπόνος μας ανέφερε τα εξής: «Λόγω της μεγάλης αβεβαιότητας που επικρατεί, ιδιαίτερα στο καλαμπόκι, υπάρχει μερίδα παραγωγών που δεν θα περιμένει να δει την εξέλιξη στα ενεργειακά, τις τιμές ή αν θα δοθεί κάποια επιπλέον ενίσχυση της τελευταίας στιγμής και θα πάει στον ηλίανθο. Εκεί το κόστος της καλλιέργειας είναι σαφώς πιο μικρό, ενώ υπάρχει η προσδοκία ότι τα συμβόλαια θα πάνε σε υψηλότερες τιμές από αυτές που έχουν ακουστεί. Στη Γερμανία, αυτή την περίοδο, γίνονται πράξεις στον ηλίανθο ακόμη και στο 1 ευρώ/κιλό. Η δεύτερη τάση είναι να πάει κόσμος στο ξηρικό βαμβάκι. Με την τιμή να ξεπερνάει τα 70 λεπτά/κιλό και αποδόσεις έως 200 κιλά/στρέμμα, παραγωγοί σε νομούς όπως οι Σέρρες καλοβλέπουν αυτή την προοπτική».
Ευκαιρίες στον ηλίανθο βλέπουν οι αγρότες
Η αυξητική τάση στις τιμές των προϊόντων διεθνώς έχει συμπαρασύρει και τα φυτικά έλαια, ιδιαίτερα το ηλιέλαιο, την περίοδο που μαίνεται ο πόλεμος, δίνοντας επιπλέον ώθηση και στον ηλίανθο. Όπως δήλωσε στην «ΥΧ» ο πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Εστιατορικών Επαγγελμάτων, Γιώργος Καββαθάς, «εδώ και δύο εβδομάδες συνάδελφοι αναζητούν προϊόν και δεν βρίσκουν.
Επιπλέον, η τιμή έχει διπλασιαστεί. Aπό 15 ευρώ, που κόστιζε η 10λιτρη συσκευασία, τώρα πωλείται τουλάχιστον 30 ευρώ το λίτρο. Εκτιμώ ότι ορισμένοι έμποροι με κερδοσκοπικές διαθέσεις δημιουργούν και τεχνητά φαινόμενα ελλείψεων».
Σχετικά με την προοπτική του ηλίανθου, ο παραγωγός από το Διδυμότειχο Βασίλης Καμπρούδης μας είπε ότι οι αγρότες περιμένουν πολύ υψηλότερες τιμές από τις επιχειρήσεις βιοντίζελ: «Με τη ζήτηση που υπάρχει για ηλιέλαιο και τις τιμές που ακούγονται στις γειτονικές χώρες για ηλίανθο, δεν θα είναι παράλογο η τιμή παραγωγού να φτάσει ακόμα και τα 55 με 60 λεπτά. Τότε θα πούμε ότι, παρά τις ανατιμήσεις στα εφόδια, η χρονιά θα είναι καλή».
Το άρθρο δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Υπαιθρος Χώρα»
που κυκλοφόρησε Παρασκευή 24 Μαρτίου 2022
