Σκηνικό δύο ταχυτήτων για τις συμβάσεις του ηλίανθου δείχνει να έχει διαμορφωθεί στην εγχώρια αγορά βιοντίζελ λίγες μέρες μετά τον καθορισμό, ύστερα από καθυστέρηση αρκετών μηνών, των ποσοτήτων κατανομής για το 2023.
Η πολυαναμενόμενη απόφαση του υπουργού Ενέργειας και Περιβάλλοντος, Κώστα Σκρέκα, δημοσιεύτηκε ουσιαστικά στο παρά πέντε των εκλογών και αφού προηγήθηκε πλήθος παρεμβάσεων μέχρι και στο στενό περιβάλλον του πρωθυπουργού, από εκπροσώπους επιχειρήσεων και αγροτών.
Και πάλι βέβαια δεν πρόκειται για μια εντελώς νέα κατανομή, αλλά για παράταση, όπως και πέρυσι, του καθεστώτος κατανομής του 2021, με τη συνολική ποσότητα όμως αυτήν τη φορά να ανεβαίνει στα 140.000 χιλιόλιτρα αυτούσιου βιοντίζελ.
Το νούμερο αυτό, σύμφωνα με συντελεστές της αγοράς, βρίσκεται σαφώς πιο κοντά στις πραγματικές καταναλώσεις σε σύγκριση με τα 110.000 χιλιόλιτρα που προβλέπονταν στις αποφάσεις των δύο προηγούμενων χρόνων και εκτιμάται ότι μπορεί να βάλει φρένο στις εισαγωγές, οι οποίες είχαν αυξηθεί κατακόρυφα το προηγούμενο διάστημα.
Δύο «στρατόπεδα» στη βιομηχανία
Η οριστικοποίηση της κατανομής φαίνεται ότι επανεκκινεί και τη διαδικασία υπογραφής συμβάσεων μεταξύ των εργοστασίων και των καλλιεργητών, η οποία είχε ουσιαστικά «παγώσει» τους τελευταίους δύο μήνες σχεδόν.
Όπως προκύπτει από το ρεπορτάζ της «ΥΧ», στους κόλπους των επιχειρήσεων παραγωγής βιοντίζελ διαφαίνονται μέχρι στιγμής δύο διακριτές τάσεις: Η πρώτη «εκπροσωπείται» από ένα γκρουπ τουλάχιστον τριών επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται κυρίως στην Κεντρική Μακεδονία και οι οποίες έχουν ήδη προτείνει στους παραγωγούς συμβόλαια με ελάχιστη τιμή 40 λεπτών/κιλό, αφήνοντας ανοιχτό το παράθυρο και για μια εκκαθάριση της τάξης των 42 λεπτών, όσο δηλαδή ήταν και τα πρώτα συμβόλαια που υπογράφηκαν στις αρχές της άνοιξης. Υπάρχει ωστόσο και μια δεύτερη ομάδα μεγαλύτερων βιομηχανιών και με ευρύτερη γεωγραφικά ακτίνα δράσης, οι οποίες επίσης ακολουθούν τη λογική της ανοιχτής τιμής, θέτοντας ωστόσο τη βάση εκκίνησης αρκετά χαμηλότερα, στα 35 ή στα 37 λεπτά/κιλό.
Πρόκειται για επίπεδα που απομακρύνονται πλέον αρκετά από τα όρια βιωσιμότητας και αξιοπρεπούς διαβίωσης των παραγωγών τα οποία, λαμβάνοντας υπόψη και τα αυξημένα κόστη παραγωγής, ο πρόεδρος της ΕΑΣ Ορεστιάδας, Λάμπης Κουμπρίδης, σε επιστολή που απέστειλε στις αρχές Μαΐου στον πρωθυπουργό είχε προσδιορίσει στα 45 λεπτά/κιλό, ιδίως για περιοχές όπως ο Έβρος, όπου οι αποδόσεις κινούνται πέριξ των 300 κιλών.
Από την πλευρά των αγροτών εκφράζεται η ελπίδα ότι ο ανταγωνισμός θα αναγκάσει άπασες τις επιχειρήσεις να «ανέβουν» στα 40 λεπτά/κιλό κατ’ ελάχιστον, ωστόσο υπάρχει έντονος προβληματισμός για το γεγονός ότι στο γκρουπ των πιο «σφιχτών» τιμολογιακά βιομηχανιών συμπεριλαμβάνονται μερικοί από τους ισχυρότερους παίκτες του χώρου που απορροφούν και τις μεγαλύτερες ποσότητες. Σε κάθε περίπτωση και εκτός σοβαρού απροόπτου, όλα δείχνουν ότι η φετινή τιμή του ηλίανθου θα διαμορφωθεί κάτω από τα 50 λεπτά, τα οποία πληρώθηκαν πέρυσι οι παραγωγοί.
Το μπαλάκι στα διυλιστήρια
Πολλά θα εξαρτηθούν φυσικά και από την έκβαση των διαπραγματεύσεων μεταξύ των βιομηχανιών παραγωγής βιοντίζελ και των διυλιστηρίων (ΕΛΠΕ, Motor Oil), όπου, σύμφωνα με επιχειρηματία του χώρου, βασικός στόχος είναι να συμφωνήσουν σε μια τιμή, η οποία θα είναι σταθερή και θα τηρείται αμφότερα δίχως σκαμπανεβάσματα στη διάρκεια του έτους. Εξίσου σημαντικό είναι βέβαια και η τιμή αυτή να διασφαλίζει τη βιωσιμότητα των επιχειρήσεων παραγωγής βιοντίζελ και, κατ’ επέκταση, των καλλιεργητών.
Όπως επισημαίνει το ίδιο στέλεχος στην «ΥΧ», τίποτε από τα παραπάνω δεν συνέβη τους τελευταίους μήνες. «Ξεκινήσαμε το φθινόπωρο με μια τιμή 1.650 ευρώ/χιλιόλιτρο, η οποία πολύ σύντομα μειώθηκε στα 1.550 ευρώ, ακολούθως στα 1.425 ευρώ και φτάσαμε κάποια στιγμή να πουλάμε στα 1.180 ευρώ/χιλιόλιτρο, ‘‘μπαίνοντας μέσα’’ έως και 300 ευρώ. Η τελευταία τιμή που λάβαμε ήταν 1.250 ευρώ που, φυσικά, συνεπάγεται και πάλι ζημία για εμάς», αναφέρει χαρακτηριστικά.
Σύμφωνα με τον συνομιλητή μας, «για να πληρωθούν οι αγρότες τον ηλίανθο 42 λεπτά/κιλό, θα πρέπει τα διυλιστήρια να αγοράζουν το βιοντίζελ στα 1.400 ευρώ/χιλιόλιτρο μίνιμουμ». «Για να έχει κανείς μια πλήρη εικόνα για τα κόστη μας, θα πρέπει να συνυπολογίσει στην τιμή παραγωγού επιπλέον 5 ευρώ που αντιστοιχούν στην αμοιβή του μεσίτη και στα μεταφορικά. Πέρυσι, για παράδειγμα, εμείς αγοράσαμε τον ηλίανθο έναντι 55 λεπτών/κιλό», καταλήγει.
Στοίχισε σε στρέμματα η αβεβαιότητα
Η καθυστέρηση στην έκδοση της κατανομής και η συνακόλουθη αβεβαιότητα γύρω από τις συμβάσεις είχαν ως αποτέλεσμα τα στρέμματα με ηλίανθο να είναι φέτος μειωμένα σε σχέση με πέρυσι, όταν αρχικά και λόγω των υψηλών περσινών τιμών η καλλιέργεια φαινόταν να ξεκινά με αβαντάζ στον «στίβο» των εαρινών σπορών. Ολοκληρωμένη εικόνα για τις εκτάσεις αναμένεται να έχει διαμορφωθεί μέχρι τα μέσα του καλοκαιριού, καθώς δεν αποκλείεται κάποιοι παραγωγοί, ανάλογα με τα χωράφια και τις δυνατότητες άρδευσης, να προχωρήσουν σε επίσπορη καλλιέργεια. «Στην περιοχή μας μπορεί κανείς να σπείρει ακόμα και σήμερα. Επίσης, υπάρχει η επιλογή η σπορά του ηλίανθου να γίνει μετά τον αλωνισμό των σιταριών, το έχουμε δοκιμάσει και ξέρουμε ότι δουλεύει, απλά οι αποδόσεις θα είναι μειωμένες κατά 70-100 κιλά/στρέμμα», εξηγεί ο πρόεδρος του Πανελλήνιου Συλλόγου Παραγωγών Ενεργειακών Φυτών (ΠΑΣΚΕΦ), Στέργιος Λίτος.
Οι βροχές βοήθησαν την ελαιοκράμβη
Μεγαλύτερες ήταν οι απώλειες στρεμμάτων στην ελαιοκράμβη, όπου η παρατεταμένη ξηρασία του φθινοπώρου έστρεψε πολλούς παραγωγούς σε άλλες καλλιεργητικές επιλογές, παρά το γεγονός ότι οι προσφερόμενες τιμές ήταν άνω των 45 λεπτών/κιλό. Όσα χωράφια σπάρθηκαν, πάντως, φαίνεται ότι έχουν ευνοηθεί από τον βροχερό καιρό των τελευταίων εβδομάδων, με αποτέλεσμα οι αποδόσεις να αναμένονται φέτος άκρως ικανοποιητικές.
