Tο πρώτο έτος υλοποίησης του ερευνητικού έργου «Legumes Translated» έκλεισε επιτυχώς, με την ομάδα των ερευνητών να σχεδιάζει τα επόμενα βήματα στην συνάντηση που έλαβε χώρα στην Βουδαπέστη, στις 17 Σεπτέμβρη.
Εδώ και έναν χρόνο ο Συνεταιρισμός Αγροτών Θεσσαλίας ΘΕΣγη είναι μέλος του τριετούς ερευνητικού έργου Legumes Translated που χρηματοδοτείται από το πρόγραμμα έρευνας και καινοτομίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης, Horizon 2020. Βασικός στόχος του έργου είναι να αυξηθεί η παραγωγή και η χρήση καλλιεργειών ψυχανθών φυτών.
Η ανάγκη πίσω από το έργο
Παρόλο που τα ψυχανθή φυτά, όπως η φάβα, το μπιζέλι και η σόγια αντιπροσωπεύουν το 14% παγκοσμίως σε καλλιεργήσιμες εκτάσεις και είναι απαραίτητα για την πρόσληψη φυτικών πρωτεϊνών και για πολλές δημοφιλείς φυτικές τροφές, στην Ευρωπαϊκή Ένωση ΕΕ αντιπροσωπεύουν μόλις το 3% των καλλιεργήσιμων εδαφών.
Το γεωργικό σύστημα της Ευρωπαϊκής Ένωσης στο σύνολό του είναι κατά 71% αυτόνομο σε όλες τις εμπορεύσιμες φυτικές πρωτεΐνες, με έλλειμα 29%. Το 86% των φυτικών πρωτεϊνών που εισάγονται για να καλύψουν το έλλειμμα είναι η σόγια (ισοδύναμο περίπου 36 εκατομμυρίων τόνων ετησίως).
Αυτό το έλλειμμα πρωτεϊνών αποτελεί θεμελιώδη πρόκληση για την βιωσιμότητα και την απόδοση των Ευρωπαϊκών γεωργικών συστημάτων διατροφής. Υπάρχει δε, έντονη ανησυχία για τις χαμηλές περιβαλλοντικές και κοινωνικές προδιαγραφές που εφαρμόζονται στις χώρες εξαγωγής. Επομένως, οι χώρες τις Ευρωπαϊκής Ένωσης καλούνται να μειώσουν το ποσοστό εισαγόμενης σόγιας.
Απάντηση σε αυτήν την πρόκληση μπορούν να δώσουν τα τοπικά μας ψυχανθή. Το ταμείο της ΕΕ χρηματοδοτεί ερευνητικά έργα ώστε να προετοιμάσει το έδαφος προς σε αυτήν την κατεύθυνση.
Αντικείμενο του έργου
Το ευρωπαϊκό έργο Legumes Translated στοχεύει στην αύξηση της παραγωγής και της χρήσης καλλιεργειών ψυχανθών σε επιχειρησιακά μοντέλα στα οποία έως σήμερα κυριαρχεί η σόγια. Η ιδέα του σχεδίου βασίζεται στη δικτύωση και στην εργασία ομάδων αποτελούμενες από αγρότες, επιχειρήσεις, ερευνητές και επιστήμονες για τη συγκέντρωση και την επικύρωση των σχετικών γνώσεων που θα προκύψουν από την έρευνα.
Η έρευνα έχει στόχο την συλλογή διατομεακών στοιχείων, συμπεριλαμβανομένης της υποστήριξης συστημάτων εταιρικής κοινωνικής ευθύνης και γενικά της ανάπτυξης βιώσιμων αλυσίδων αξίας. Το έργο έχει σχεδιαστεί ώστε να επιτρέπει την δικτύωση μεταξύ ερευνητών και αγροτών καθώς και άλλων επιχειρήσεων αλυσίδων αξίας. Αυτά τα δίκτυα επιτρέπουν στους επιστήμονες να κατανοήσουν καλύτερα τα συστήματα παραγωγής και χρήσης ψυχανθών μέσα από την πρακτική εφαρμογή και την εμπεριστατωμένη αξιολόγηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων.
Οι ομάδες εργασίας είναι ανεξάρτητα δίκτυα φορέων που αναπτύσσουν την παραγωγή, επεξεργασία και εμπορία καλλιεργειών. Τα μέλη ποικίλλουν σημαντικά ανάλογα με την προέλευση και τον σκοπό τους. Συγκεκριμένα, εμπλέκονται γεωργοί, μεταποιητές, ειδικοί μάρκετινγκ, λιανοπωλητές, σύμβουλοι και επιστήμονες. Τελικός στόχος είναι η ολιστική σύνδεση της έρευνας και της εφαρμογής ώστε να διεξαχθούν ρεαλιστικά δεδομένα που μπορούν να προσαρμοστούν και να υιοθετηθούν από επαγγελματίες.
Οι 15 ομάδες του έργου εργάζονται σε διαφορετικά συστήματα καλλιέργειας και αλυσίδες αξίας σε ολόκληρη την Ευρώπη.
Ο ρόλος του ΘΕΣγη
Ο συνεταιρισμός ΘΕΣγη συμμετέχει στην ομάδα εργασίας «LegumesForFish» που δραστηριοποιείται στην Ελλάδα. Η ομάδα αποτελείται από τρία μέλη
- Όμιλος ΝΗΡΕΥΣ: η κορυφαία εταιρεία στη Μεσογειακή ιχθυοκαλλιέργεια, με καθετοποιημένη παραγωγή γόνου, ιχθυοτροφών και ψαριών
- Τμήμα Βιοχημείας & Βιοτεχνολογίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, το οποίο υποστηρίζει τον ποιοτικό έλεγχο των οσπρίων που θα χρησιμοποιηθούν σε ιχθυοτροφές,
- Συνεταιρισμός ΘΕΣγη: ο γεωργικός συνεταιρισμός αγροτών στην περιοχή της Θεσσαλίας με 30.000 στρέμματα καλλιεργούμενης γης που στηρίζει την αειφορική γεωργία.
Το LegumesForFish προωθεί τη ένταξη των ψυχανθών σε συστήματα βιώσιμης καλλιέργειας για χρήση στην παραγωγή ιχθυοτροφών. Η ομάδα αναπτύσσει μια πρωτότυπη αλυσίδα αξίας που βασίζεται στα όσπρια και φιλοδοξεί να ξεπεράσει τους περιορισμούς που επιτρέπουν την εξάρτηση της ευρωπαϊκής ιχθυοκαλλιέργειας από εισαγόμενες πρώτες ύλες φυτικής προέλευσης με ποικίλη διαθεσιμότητα, ποιότητα και τιμή.
Μέχρι σήμερα δοκιμάσαμε την παραγωγή συγκεκριμένων ψυχανθών, τα οποία μέσω της διαδικασίας της άλεσης, ενσωματώθηκαν σε ιχθυοτροφές και θα χρησιμοποιηθούν για την πειραματική εκτροφή τσιπούρας από την εταιρεία ΝΗΡΕΥΣ. Η επιλογή των οσπρίων έγινε μετά από εξειδικευμένες αναλύσεις του τμήματος Βιοχημείας & Βιοτεχνολογίας. Τους επόμενους μήνες θα συνεχίσουμε με διαφορετικές δοκιμές προσπαθώντας να προσεγγίσουμε τον στόχο μας και να δημιουργήσουμε μια βιώσιμη αλυσίδα παραγωγής-κατανάλωσης.
