Σύστημα ηλεκτρονικής παροχής οδηγιών για τους αγρότες

ΕΥΦΥΗΣ ΛΙΠΑΝΣΗ

ypaithros.gr

29.07.2019, 10:35

του Δρ. Φραντζή Παπαδόπουλου, ερευνητή βαθμίδας Α΄, Ινστιτούτο Εδαφοϋδατικών Πόρων, ΕΛΓΟ – «Δήμητρα»

Μεγαλύτερη παραγωγή με χαμηλότερο κόστος. Αυτό είναι το ζητούμενο για τους αγρότες, αλλά και ένα από τα βασικότερα πλεονεκτήματα της ευφυούς γεωργίας, η οποία βάζει τέλος στις εμπειρικές εφαρμογές εισροών στο χωράφι. Η λίπανση των καλλιεργειών είναι μία από τις σημαντικότερες εισροές με μεγάλη επίδραση στην ποσότητα, αλλά και στην ποιότητα της παραγωγής. Για τους λόγους αυτούς, το Ινστιτούτο Εδαφοϋδατικών Πόρων στη Θέρμη Θεσσαλονίκης του ΕΛΓΟ-«Δήμητρα» προωθεί την ψηφιακή γεωργία μέσα από ένα σύστημα ηλεκτρονικής παροχής οδηγιών λίπανσης καλλιεργειών.

Τo συγκεκριμένο ινστιτούτο έχει προσανατολιστεί στη διεξαγωγή εφαρμοσμένης έρευνας σε διαφορετικές περιοχές της Ελλάδας. Στις δραστηριότητές του περιλαμβάνεται, μεταξύ άλλων, η εκπόνηση σύγχρονων εδαφολογικών χαρτών -βασιζόμενοι σε επιτόπια δειγματοληψία-, με γεωγραφικό εντοπισμό του σημείου δειγματοληψίας (GPS), εργαστηριακή ανάλυση των εδαφικών δειγμάτων και χρήση Γεωγραφικού Συστήματος Πληροφοριών (GIS). Αυτοί οι χάρτες, μέσω ειδικού λογισμικού, παρέχουν άμεσα στον αγρότη αναλυτικές συμβουλές για τη σωστή λίπανση των καλλιεργειών του.

Πώς λειτουργεί

Η καινοτομία μιας τέτοιας εδαφολογικής μελέτης είναι ότι επιτρέπει στον χρήστη κάνοντας «κλικ» σε οποιοδήποτε αγροτεμάχιο, που έχει εντοπιστεί προηγουμένως μέσω GPS, να έχει άμεση πρόσβαση σε μια σειρά πληροφοριών όπως:

✱ Τα γενικά στοιχεία του συγκεκριμένου αγροτεμαχίου του παραγωγού.

✱ Τη φυσική και χημική ανάλυση του εδάφους.

✱ Συμβουλές για ορθολογική λίπανση για μια σειρά καλλιεργειών του αγροτεμαχίου.

Το λογισμικό υπολογίζει αυτόματα τις ανάγκες λίπανσης σε κάθε αγροτεμάχιο και έχει τη δυνατότητα να εμφανίζει και να εκτυπώνει ένα δισέλιδο έντυπο που περιλαμβάνει:

α) Δορυφορική εικόνα του αγροτεμαχίου και πληροφορίες, που αφορούν τη θρεπτική κατάσταση του εδάφους, σύμφωνα με τα αποτελέσματα της εδαφολογικής ανάλυσης.

β) Σύσταση λίπανσης, βασισμένη στη θρεπτική κατάσταση του εδάφους, η οποία παρουσιάζεται στην πρώτη σελίδα.

Η επέκταση σε πανελλαδική κλίμακα αυτής της μεθοδολογίας σε διαδικτυακή μορφή μπορεί να συμβάλει σημαντικά στον εκσυγχρονισμό της αγροτικής πολιτικής, που υλοποιείται αυτήν τη στιγμή στην Ελλάδα, με αύξηση της ανταγωνιστικότητας των αγροτικών προϊόντων, αφού:

1. Ελαχιστοποιείται η υπερ-λίπανση, με ανάλογο οικονομικό όφελος για τον αγρότη. Κι αυτό καθώς η σύσταση της λίπανσης βασίζεται σε συγκεκριμένες εδαφολογικές συνθήκες του κάθε αγροτεμαχίου.

2. Προστατεύεται το περιβάλλον. Συγκεκριμένα, οι παραγωγοί λαμβάνουν συμβουλές για να ακολουθήσουν τη λιγότερο επιβλαβή για το περιβάλλον στρατηγική λίπανσης, με αποτέλεσμα τη μείωση της νιτρορύπανσης των υπόγειων υδάτων και των περιστατικών ευτροφισμού των επιφανειακών υδάτων και λιμνών.

3. Διασφαλίζεται η δημόσια υγεία, αφού τα παραγόμενα προϊόντα πληρούν τις προδιαγραφές για τα επίπεδα νιτρικών στον φυτικό ιστό.

Αξίζει να σημειωθεί πως στη νέα Κοινή Αγροτική Πολιτική της ΕΕ, η οποία θα ισχύσει μετά το 2020, η ψηφιακή γεωργία καθίσταται κεντρικός και οριζόντιος στόχος. Ταυτόχρονα, η ΚΑΠ επιβάλλει στις χώρες μέλη την υλοποίηση ορθών γεωργικών και περιβαλλοντικά φιλικών πρακτικών από τους παραγωγούς (ορθολογική άρδευση και λίπανση, αποφυγή νιτρορύπανσης των υπόγειων υδάτων, ή ευτροφισμό των επιφανειακών υδάτων από γεωργικές δραστηριότητες κ.λπ.) ως απαραίτητη προϋπόθεση για τη συνέχιση της ενίσχυσής τους.

Για όλους αυτούς τους λόγους, χρειάζεται να υπάρξει εθνική στρατηγική με συγκεκριμένες πρωτοβουλίες και έργα υποδομών στην κατεύθυνση της ευφυούς γεωργίας. Στο πλαίσιο τέτοιων υποδομών, η τεχνογνωσία και η επιστημονική γνώση του δικού μας ινστιτούτου μέσω συνεργασιών και με δημόσιους ή ιδιωτικούς φορείς του αγροτικού τομέα (συνεταιρισμούς, ιδιωτικά εργαστήρια, εταιρείες πληροφορικής κ.λπ.), μπορεί να πολλαπλασιαστεί και να επεκταθεί γρήγορα σε μεγάλη κλίμακα με εντυπωσιακά θετικά αποτελέσματα στην αύξηση του οικονομικού κέρδους των Ελλήνων αγροτών, ταυτόχρονα με τη μείωση της περιβαλλοντικής επιβάρυνσης, που δημιουργείται από τις εντατικές καλλιέργειες.

Οδηγίες δειγματοληψίας εδάφους

Η δειγματοληψία του εδάφους βασίζεται σε μία θεμελιώδη αρχή, που δεν είναι άλλη από την αντιπροσωπευτικότητα του δείγματος. Με άλλα λόγια, το δείγμα εδάφους που θα αναλυθεί θα πρέπει να αντανακλά, λίγο ή πολύ, τις φυσικοχημικές ιδιότητες μιας σχετικά ευρύτερης εδαφικής περιοχής, π.χ. ενός αγροτεμαχίου 5 – 10 στρεμμάτων.

Η δειγματοληψία εδαφών πραγματοποιείται συνήθως στα μέσα φθινοπώρου έως αργά τον χειμώνα και οπωσδήποτε πριν από την εφαρμογή των λιπάνσεων.

1. Για τον σκοπό αυτόν, γίνεται επίσκεψη στον αγρό όπου παίρνονται δείγματα εδάφους από 5-10 σημεία (ανάλογα με την έκταση του αγρού)* και βάθος 0-30 εκατοστά, όπου αναπτύσσεται κυρίως το ενεργό ριζικό σύστημα των φυτών. Οι θέσεις δειγματοληψίας καθορίζονται από τις δύο διαγώνιες του κτήματος και επιλέγονται τυχαία. Σε γραμμικές δενδρώδεις καλλιέργειες, η δειγματοληψία γίνεται επί της γραμμής.

2. Στη συνέχεια, τα απλά δείγματα ανακατεύονται και από το σύνθετο αυτό δείγμα λαμβάνεται ποσότητα εδάφους περίπου 2 κιλών, τοποθετείται σε σακούλα και προωθείται στο εργαστήριο για εδαφολογική ανάλυση.

Σε περίπτωση που θέλουμε ανάλυση εδάφους και από μεγαλύτερο βάθος (30-60 εκ.), τότε σε ένα από τα 5-10 σημεία που αναφέρθηκαν παραπάνω παίρνουμε ποσότητα εδάφους περίπου 1,5 κιλού από το συγκεκριμένο βάθος.

3. Για την ταυτοποίηση του δείγματος αναγράφονται σε ετικέτα τα στοιχεία προέλευσής του: Ονοματεπώνυμο παραγωγού, δήμος, δημοτικό διαμέρισμα, τοποθεσία, είδος καλλιέργειας (ηλικία, ποικιλία κ.λπ.).

*Σε αγρούς με έκταση μεγαλύτερη των δέκα στρεμμάτων να γίνεται διαχωρισμός του χωραφιού σε δύο τμήματα και να προσκομίζονται ξεχωριστά δείγματα από το κάθε τμήμα. Επίσης, προτείνεται να γίνεται διαχωρισμός και σε αγρούς με έκταση μικρότερη των 10 στρ., στους οποίους, όμως, υπάρχει διαφοροποίηση στην κλίση ή στο χρώμα του εδάφους.