Η Θεσσαλία μετρά τις πληγές της από τη θεομηνία

Απογοήτευση, εξαθλίωση, κούραση. Αυτά είναι τα συναισθήματα που κυριαρχούν στους θεσσαλούς, οι οποίοι χτυπήθηκαν από την -πρωτόγνωρη στα χρονικά- θεομηνία Daniel.

Τα ορμητικά νερά, που τις προηγούμενες ημέρες έπνιξαν ανθρώπους, κατέστρεψαν επιχειρήσεις και υποδομές, άρχισαν να υποχωρούν και να αποκαλύπτουν μία αποκαρδιωτική εικόνα, ένα σκηνικό πολέμου. Ενός πολέμου άνισου, καθώς είναι ενάντια στη φύση. Η αγωνία για την επόμενη μέρα είναι έκδηλη στα πρόσωπα όλων.

Οι προσπάθειες των αρχών επικεντρώνονται αρχικά στη δημόσια υγεία και στην αποκατάσταση των υποδομών. Αφενός γιατί παραμένουν οι κίνδυνοι από τα νεκρά ζώα που ξέβρασαν οι ορμητικοί χείμαρροι και οι κίνδυνοι πρόκλησης μολυσματικών ασθενειών (αναγκαία μια οργανωμένη και στοχευμένη κουνουποκτονία), αφετέρου γιατί η αποκατάσταση των υποδομών και κυρίως των δρόμων είναι ζωτικής σημασίας για τους ανθρώπους που πρέπει να προσεγγίσουν τα νοσοκομεία, για τον κρατικό μηχανισμό ώστε να φτάσει γρήγορα η ανθρωπιστική βοήθεια (τρόφιμα, είδη πρώτης ανάγκης, κ.ά.) για τις επιχειρήσεις που θέλουν να προωθήσουν τα προϊόντα τους στην αγορά και για να ομαλοποιηθεί η τροφοδοσία.

Η προβληματική τροφοδοσία έχει προκαλέσει φαινόμενα αισχροκέρδειας, κυρίως σε προϊόντα που βρίσκονται σε έλλειψη, όπως γάλα και είδη μαναβικής. Οι ντομάτες πωλούνται προς 2 και 3 ευρώ το κιλό και όχι οι καλής ποιότητας, οι πατάτες 1,30 το κιλό, ενώ κηπευτικά (μαρούλια, λάχανα, φρέσκα κρεμμύδια, μαϊντανοί κ.λπ.) δεν υπάρχουν ούτε για δείγμα. «Πλαφόν» στην τιμή πώλησης εμφιαλωμένου νερού για τη Θεσσαλία ανακοίνωσε το υπουργείo Ανάπτυξης.

Στην παρούσα φάση, το ενδιαφέρον στρέφεται στην περισυλλογή των νεκρών ζώων, η οποία γίνεται μετ’ εμποδίων. Ο κάμπος έχει μετατραπεί σε ένα απέραντο νεκροταφείο ζώων. Στην Κάρλα, πολλά νεκρά ζώα, ως επί το πλείστον μοσχάρια, επιπλέουν ή είναι βυθισμένα στο νερό, αυξάνοντας έτσι τον φόβο για την ύπαρξη επιδημιών. Κάποιοι κτηνοτρόφοι, βλέποντας ότι αργεί η περισυλλογή από τους αρμοδίους, προχώρησαν από μόνοι τους στην ταφή σε πρόχειρα σκάμματα που άνοιξαν. Το πλήγμα για την εθνική οικονομία είναι τεράστιο.

Ας μην ξεχνάμε ότι η Θεσσαλία είναι η τρίτη μεγαλύτερη περιφέρεια της χώρας, με συμμετοχή στο συνολικό Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν (ΑΕΠ) της τάξεως του 5,5% (άνω των 10 δισ. ευρώ) και είναι ο μεγαλύτερος τροφοδότης της χώρας σε αγροτικά προϊόντα.

Η Θεσσαλία, σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, κατέχει την πρώτη θέση μεταξύ των λοιπών περιφερειών της Ελλάδας στο σκληρό σιτάρι και στο κριθάρι (το ένα τρίτο της ελληνικής παραγωγής σε ποσότητα και για τα δύο προϊόντα). Οι επιχειρήσεις της περιφέρειας παράγουν το 40% των μαλακών τυριών και το 25% των σκληρών τυριών, έχοντας την εθνική πρωτιά. Κι όμως, το 20% και πλέον της έκτασής της είναι κάτω από τόνους νερού.

Κυριολεκτικά βυθισμένες βρίσκονται εγκαταστάσεις κορυφαίων επιχειρήσεων της Λάρισας, οι οποίες πρωταγωνιστούν τόσο εντός, όσο και εκτός των ελληνικών συνόρων. Πρόκειται, μεταξύ άλλων, για τις ΙΝΤΕΡΚΟΜ, DELMONTE, ΠΑΠΑΓΙΑΝΝΗΣ, ΟΛΥΜΠΟΣ, ΕΞΑΛΚΟ, ΣΟΥΚΟΣ, ΜΠΡΟΥΖΙΩΤΗΣ, το τυροκομείο «Βασιλίτσα» της οικογένειας Νούσια στις Νέες Καρυές, οι οποίες αδυνατούν να θέσουν σε λειτουργία τα εργοστάσιά τους το προσεχές διάστημα, κάνοντας τους χιλιάδες εργαζομένους τους να αγωνιούν.

Οι ζημιές στον πρωτογενή τομέα

Η κτηνοτροφία είναι αυτή που βυθίστηκε κυρίως στις λάσπες και στα νερά. Ο κλάδος καταρρέει, χιλιάδες ζώα έχουν χαθεί, κτηνοτροφικές μονάδες έχουν παρασυρθεί από ορμητικούς χείμαρρους.

Ο κλάδος της χοιροτροφίας δοκιμάζεται ιδιαίτερα. Σύμφωνα με τον πρόεδρο της Ομοσπονδίας Χοιροτρόφων Ελλάδας, Γιάννη Μπούρα (ο οποίος δήλωσε ότι από θαύμα ζει ο ίδιος και το προσωπικό του, καθώς τα νερά κατέκλυσαν τη μονάδα του), η ζημιά σε όλες τις μονάδες είναι ολοσχερής. Ιδιαίτερα, η χοιροτροφική μονάδα του αντιπροέδρου του Συνδέσμου Ελληνικής Κτηνοτροφίας, Γιώργου Διδάγγελου (η μεγαλύτερη στον Παλαμά), στον Κοσκινά Καρδίτσας, μετρά απώλειες 6.500 χοίρων.

Ποιμνιοστάσια και πομόνες παραμένουν χωρίς ρεύμα, ενώ στον Νομό Λάρισας την Τετάρτη δηλώθηκε ο πρώτος αγνοούμενος, ένας 25χρόνος Πακιστανός, ο οποίος εργαζόταν σε ποιμνιοστάσιο στις Νέες Καρυές και παρασύρθηκε από τα νερά το τροχόσπιτό του. Σημαντική ζημιά έχει υποστεί η βαμβακοκαλλιέργεια και μαζί με τους παραγωγούς και όλη η παραγωγική αλυσίδα που συνδέεται με τον «λευκό χρυσό» -εκκοκκιστήρια, γεωπονικά καταστήματα, μεταφορείς κ.λπ. Σύμφωνα με τον πρόεδρο του του τοπικού παραρτήματος του ΓΕΩΤΕΕ, Δημήτρη Ντογκούλη, «πλημμύρισαν συνολικά 1.250.000 στρέμματα στον θεσσαλικό κάμπο, γεγονός που σημαίνει ότι ένα μεγάλο μέρος της φετινής σοδειάς του βαμβακιού, του οποίου η συλλογή θα ξεκινούσε σε δύο εβδομάδες, έχει καταστραφεί».

Ακόμη, ζημιές έχουν σημειωθεί στα εκκοκκιστήρια Μάρκου (ΒΙΟΛΑΡ) στο Αχίλλειο και σε όσα βρίσκονταν στην πλημμυρική ζώνη Καρδίτσας, Τρικάλων, όπως του κ. Καραγιώργου (πρώην Παλαιολόγου) στο Αγναντερό.

Αντίστοιχη είναι η εικόνα και για την ντομάτα, την αμπελοκαλλιέργεια, τα φρούτα, την ελιά. Τα σιτηρά έχουν παραδοθεί σε εμπόρους και συνεταιρισμούς και κινδυνεύουν όσα ήταν αποθηκευμένα. Έτσι, θα υπάρξει πρόβλημα στην επάρκεια και στις τιμές των σιτηρών, ενώ επικρατεί ανησυχία αναφορικά με τη νέα καλλιεργητική περίοδο που ξεκινά τον Νοέμβριο, με βάση τις πλημμυρισμένες εκτάσεις του κάμπου και πόσες θα είναι σε κατάσταση να καλλιεργηθούν.

Σοβαρές ζημιές έχουν γίνει και στο αρδευτικό δίκτυο των 54 ΤΟΕΒ της Θεσσαλίας, ενώ αποκαλυπτικό του μεγέθους της καταστροφής είναι υλικό που παρουσίασε από drone ο πρόεδρος του ΤΟΕΒ Ταυρωπού, Θανάσης Μαρκινός, σε σύσκεψη που πραγματοποιήθηκε στη Λάρισα με πρωτοβουλία της ηγεσίας του ΥΠΑΑΤ.

Καταλληλότητα χωραφιών

Ένα μεγάλο ζήτημα που προκύπτει είναι πόσες εκτάσεις έχουν καταστεί μη καλλιεργήσιμες, αλλά και ποια είναι η ποιότητα των υδάτων που τις έχουν κατακλύσει.

Με επίκεντρο το Ινστιτούτο Βιομηχανικών και Κτηνοτροφικών Φυτών Λάρισας και σε συνεργασία με άλλα Ινστιτούτα του ΕΛΓΟ-ΔΗΜΗΤΡΑ (Εδαφοϋδατικών Πόρων και Γενετικής Βελτίωσης & Φυτογενετικών Πόρων), έχουν εκκινήσει ήδη οι εργασίες των επιστημόνων που βασίζονται σε ψηφιοποιημένους εδαφολογικούς χάρτες που διαθέτουν. Το σχέδιο του ΕΛΓΟ-ΔΗΜΗΤΡΑ, ως επιστημονικού φορέα της αγροτικής ανάπτυξης της χώρας και των Ινστιτούτων που διαθέτει, μεταξύ άλλων, περιλαμβάνει:

✱ Επιτόπιες επισκέψεις και αρχική μακροσκοπική εκτίμηση της έκτασης των ζημιών του πλημμυρικού φαινομένου, δίνοντας έμφαση στην απώλεια επιφανειακού εδάφους και την πιθανή αλλαγή της κοκκομετρίας και δομής των εδαφών.

✱ Συμβουλευτική υποστήριξη για τις άμεσες ενέργειες που θα πρέπει να ληφθούν ή να αποφευχθούν, προκειμένου να μην επιτείνονται τα προβλήματα της διάβρωσης και της συμπίεσης του εδάφους.

✱ Εδαφολογικές αναλύσεις για τη μέτρηση της γονιμότητας των εδαφών από τα διαπιστευμένα εργαστήρια του ΕΛΓΟ-ΔΗΜΗΤΡΑ και κινητή μονάδα για άμεσες δειγματοληψίες και αναλύσεις σε όλα τα πλημμυρισμένα χωράφια.

✱ Μέτρα αποκατάστασης βασισμένα στις εδαφολογικές αναλύσεις για τη βελτίωση της γονιμότητας των εδαφών, συμπεριλαμβανομένου ενός σχεδίου διαχείρισης μακροχρόνιας διάρκειας σε βάθος τριετίας ή πενταετίας.

✱ Συνεχή συμβουλευτική υποστήριξη προς τους παραγωγούς για την υλοποίηση των προτεινόμενων μέτρων αποκατάστασης.

Αποζημιώσεις

Όσον αφορά τη διαδικασία αποζημιώσεων στους πλημμυροπαθείς, έχουν ανακοινωθεί τα εξής: Οι επιχειρήσεις και οι μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα φορείς που έχουν πληγεί από τις πρόσφατες πλημμύρες δικαιούνται κρατική αρωγή, επιχορήγηση για την αντιμετώπιση υλικών ζημιών, ίση με ποσοστό της ζημίας που θα εκτιμηθεί από τις επιτροπές που συστήνονται στην περιφέρεια.

Η επιχορήγηση καλύπτει υλικές ζημιές σε στοιχεία ενεργητικού, όπως εξοπλισμό, πρώτες ύλες, εμπορεύματα, φορτηγά αυτοκίνητα δημόσιας και ιδιωτικής χρήσης, καθώς και αυτοκίνητα επαγγελματικής χρήσης, μέσα παραγωγής, αποθηκευμένα προϊόντα κ.λπ. Για λόγους υγιεινής και ασφάλειας, οι επιχειρήσεις δύνανται να απομακρύνουν τα κατεστραμμένα από την πλημμύρα προϊόντα εφόσον τα καταγράψουν και διατηρήσουν αναλυτικό φωτογραφικό ή βιντεοληπτικό υλικό.

Οι αγροτικές εκμεταλλεύσεις που έχουν πληγεί από τις πρόσφατες πλημμύρες δικαιούνται κρατική αρωγή για την αντιμετώπιση υλικών ζημιών, ίση με ποσοστό της ζημίας που θα εκτιμηθεί από τις επιτροπές κρατικής αρωγής, με τη συμμετοχή μέλους του ΕΛΓΑ. Η επιχορήγηση καλύπτει υλικές ζημιές που προκλήθηκαν από τη θεομηνία σε στοιχεία ενεργητικού, όπως εξοπλισμό, συμπεριλαμβανομένων των πρόχειρων κατασκευών ποιμνιοστασίων, πρώτες ύλες, εμπορεύματα, φορτηγά αυτοκίνητα δημόσιας και ιδιωτικής χρήσης, καθώς και αυτοκίνητα επαγγελματικής χρήσης, μέσα παραγωγής, συμπεριλαμβανομένου και του εγγείου κεφαλαίου και των αποθηκευμένων προϊόντων.

Η επιχορήγηση καλύπτει και τις ζημιές που θα καλύπτονται από τον Κανονισμό Κρατικών Οικονομικών Ενισχύσεων (ΚΟΕ) και τον ΕΛΓΑ. Το πλαίσιο υλοποιείται από τη Διεύθυνση Κρατικής Αρωγής του υπουργείου Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας, την Περιφέρεια Θεσσαλίας και τον ΕΛΓΑ (δρομολογείται η πρόσληψη επιπλέον 50 εποχικών υπαλλήλων), μέσω των εκτιμήσεων των επιτροπών κρατικής αρωγής.

Η επιχορήγηση δεν καλύπτει ζημιές σε ζωικό κεφάλαιο, φυτική παραγωγή και φυτικό κεφάλαιο, οι οποίες καλύπτονται από το πλαίσιο του ΕΛΓΑ. Αιτήσεις υποβάλλονται για όλες τις ζημιές στον ΟΙΚΕΙΟ ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΤΗ ΤΟΥ ΕΛΓΑ.