Τριπλασιάστηκε το χάσμα στις τιμές παραγωγού μεταξύ Ελλάδας και υπόλοιπης Ευρωπαϊκής Ένωσης

Με το ζήτημα της ακρίβειας να βρίσκεται εδώ και αρκετό καιρό στο επίκεντρο της συζήτησης σε Ελλάδα και υπόλοιπη Ευρώπη, τα στοιχεία της Eurostat για τον Ιανουάριο του 2023 αναφέρουν πληθωρισμό 14,1% στα τρόφιμα. Πρόκειται για την κατηγορία με τη δεύτερη μεγαλύτερη συνεισφορά στην ακρίβεια, εμφανίζοντας μάλιστα αύξηση σε σύγκριση με τον Δεκέμβριο του 2022, όταν βρισκόταν στο 13,8% (στην Ελλάδα τον ίδιο μήνα ο πληθωρισμός στα τρόφιμα έκλεισε στο 15,4%, ενώ τα στοιχεία του Ιανουαρίου εκκρεμούν). Αντίθετα, στην ενέργεια, τον πρωταρχικό επιβαρυντικό παράγοντα για τον πληθωρισμό, παρατηρείται σημαντική αποκλιμάκωση, με 17,2% έναντι 25,5%.

Εξέλιξη τιμής παραγωγού και τιμών τροφίμων σε Ελλάδα και υπόλοιπη ΕΕ

Χρήσιμο εργαλείο που προσφέρει επιπλέον στοιχεία για την ατζέντα της ακρίβειας είναι το εργαλείο παρακολούθησης της τάσης των τιμών στα τρόφιμα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Αυτό αποτυπώνει την εξέλιξη του σταθμισμένου δείκτη τιμών καταναλωτή και του δείκτη τιμών παραγωγού από την 1η Ιανουαρίου του 2020 μέχρι και τον Δεκέμβριο του 2022. Η «ΥΧ», κάνοντας χρήση του εν λόγω εργαλείου και εστιάζοντας στο διάστημα από τον Σεπτέμβριο του 2021 (όταν και ξεκίνησε η πληθωριστική κρίση) έως τον Δεκέμβριο του 2022, διαπιστώνει την επιδείνωση της θέσης του Έλληνα παραγωγού, σε ό,τι αφορά τις τιμές των προϊόντων του. Θα πρέπει να σημειωθεί επιπλέον ότι στο εν λόγω εργαλείο δεν καταγράφεται το κόστος παραγωγής και ο πληθωρισμός που επιβαρύνει τον αγρότη (τουλάχιστον μέχρι στιγμής).

Δείκτης τιμών καταναλωτή

Μελετώντας την εξέλιξη των δεικτών, το πρώτο συμπέρασμα που προκύπτει από τον δείκτη της τάσης για τις τιμές στα τρόφιμα είναι ότι η Ελλάδα βρίσκεται κάτω από τον μέσο όρο της αύξησης των τιμών, με τον δείκτη να δείχνει, τον Δεκέμβριο του 2022, 122,4 για την Ελλάδα, έναντι 134,6 για την υπόλοιπη ΕΕ. Από το εργαλείο της Κομισιόν που παίρνει ως έτος αναφοράς το 2015 (=100) προκύπτει ότι η αύξηση του δείκτη τιμών καταναλωτή στα τρόφιμα για τη χώρα μας είναι 12,2 ποσοστιαίες μονάδες κάτω από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο. Ενδιαφέρον έχει και η «επιπεδοποίηση» της καμπύλης σε ό,τι αφορά την εγχώρια αγορά, που δείχνει τάση σταθεροποίησης των τιμών, τη στιγμή που η αντίστοιχη καμπύλη για την ΕΕ δείχνει περαιτέρω αυξητική τάση.

Τον Σεπτέμβριο του 2021, όταν και ξεκίνησε η πληθωριστική κρίση, οι δύο δείκτες σε Ελλάδα και υπόλοιπη ΕΕ βρίσκονταν αντίστοιχα στο +5,5% και στο +11,6%.

Τριπλασιάστηκε το χάσμα της τιμής παραγωγού σε Ελλάδα και υπόλοιπη ΕΕ

Εξετάζοντας τον δείκτη της εξέλιξης της τιμής παραγωγού για τα τρόφιμα, η σύγκριση Ελλάδας και Ευρωπαϊκής Ένωσης δείχνει πολύ μεγαλύτερη απόσταση. Στη μεν ΕΕ τον 11ο του 2022 (δεν υπάρχει αριθμητικό στοιχείο για τον 12ο του 2022) η τιμή που δίνει το εργαλείο είναι 138,6% για την Ευρώπη και 115,4% για την Ελλάδα. Συνεπώς, η απόσταση που χωρίζει την εξέλιξη της τιμής παραγωγού του Ευρωπαίου αγρότη ξεπερνά τις 23 ποσοστιαίες μονάδες, αναδεικνύοντας το χάσμα που υπάρχει μεταξύ των τιμών που λαμβάνουν οι αγρότες στην ΕΕ και των τιμών στις οποίες πουλάνε οι Έλληνες παραγωγοί.

Ανατρέχοντας στα προ κρίσης επίπεδα, τον Σεπτέμβριο του 2021, οι δείκτες σε Ελλάδα και υπόλοιπη Ευρώπη βρίσκονταν αντίστοιχα στο +1,9% και στο +10,5%. Συνεπώς, το γνωστό ζήτημα της απόστασης μεταξύ των χαμηλότερων τιμών που λαμβάνει ο Έλληνας αγρότης σε σύγκριση με τον Ευρωπαίο χειροτέρευσε και συγκεκριμένα το χάσμα τριπλασιάστηκε μέσα στην κρίση. Επιπλέον, πρέπει να τονισθεί με ιδιαίτερη έμφαση ότι, όπως απεικονίζεται στο σχετικό διάγραμμα, οι τιμές που λαμβάνει ο αγρότης στην υπόλοιπη ΕΕ αυξάνονται με ρυθμούς πάνω από τις τιμές καταναλωτή, ενώ το αντίθετο ακριβώς συμβαίνει στην Ελλάδα. Το γεγονός αυτό καταδεικνύει ότι ο Έλληνας αγρότης δεν προκαλεί τον πληθωρισμό, αλλά ζημιώνεται από αυτόν.

Σύγκριση τιμών παραγωγού σε Ελλάδα και υπόλοιπη Eυρώπη πριν και μέσα στην κρίση

Η «ΥΧ» παραθέτει την τιμή παραγωγού πριν και μετά την έναρξη της πληθωριστικής κρίσης (Σεπτέμβριος 2021 νs Δεκέμβριος 2022) σε δέκα γεωργικά και κτηνοτροφικά προϊόντα, όπως αυτή καταγράφηκε από τον μηχανισμό παρακολούθησης μηνιαίων τιμών της Κομισιόν, που αναπτύχθηκε μετά την έναρξη της εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία (βλ. πίνακα).

Καθηλωμένες οι τιμές παραγωγού σε αρνί και μοσχάρι

Από τους πίνακες προκύπτει ότι ο Έλληνας κτηνοτρόφος είναι ο μεγάλος ριγμένος της υπόθεσης, όπως μαρτυρούν τα στοιχεία. Μέσα στην κρίση, η τιμή παραγωγού στο ελληνικό αρνί είχε μια οριακή αύξηση, τη στιγμή που στην ΕΕ η τιμή αυξήθηκε πάνω από 1 ευρώ/κιλό. Στο μοσχάρι, η τιμή παραγωγού μέσα στην κρίση παρέμεινε αμετάβλητη, αντίθετα με την ΕΕ που αυξήθηκε 30% το διάστημα 9ος 2021 – 12ος 2022. Σε μια περίοδο που τα προϊόντα στο ράφι εμφανίζουν ανατιμήσεις, οι κτηνοτρόφοι εύλογα αναδεικνύουν την ανακολουθία που υπάρχει στα δύο άκρα της αλυσίδας εφοδιασμού.

Σημαντική αύξηση της τιμής παραγωγού καταγράφεται σε Ελλάδα και υπόλοιπη ΕΕ για το αγελαδινό γάλα, όπως φαίνεται στον σχετικό πίνακα. Ωστόσο, θα πρέπει να επισημανθεί ότι αρκετούς μήνες πριν από την πληθωριστική κρίση για τους καταναλωτές, οι παραγωγοί αντιμετώπιζαν το φαινόμενο συνεχών ανατιμήσεων στις ζωοτροφές, οι οποίες, ως γνωστόν, συμμετέχουν έως 70% στο κόστος εκτροφής.

Την υψηλότερη τιμή παραγωγού της ΕΕ κατέγραψε η Κομισιόν στο μαλακό σιτάρι για αλεύρι για τον Δεκέμβριο του 2022, περίοδο βεβαίως που ελάχιστοι αγρότες έχουν διατηρήσει προϊόν και μπορούν να αξιοποιήσουν τη συγκυρία. Από εκεί και πέρα, αξιοσημείωτη είναι η αύξηση της τιμής παραγωγού τόσο σε Ελλάδα όσο και σε υπόλοιπη Ευρώπη.

Ακόμα μεγαλύτερη είναι η αύξηση του ζωοτροφικού κριθαριού στην Ελλάδα, η οποία ξεπέρασε το 52%. Εξίσου σημαντική είναι η αύξηση της τιμής παραγωγού που καταγράφεται στο ελαιόλαδο. Σε ό,τι αφορά τη σταθερότητα από την οποία χαρακτηρίζεται η τιμή παραγωγού της ντομάτας στην Ελλάδα, η εξέλιξη δεν ήταν ανάλογη με της ΕΕ, όπου μέσα στην κρίση παρατηρείται πτώση της τιμής παραγωγού περίπου 9%.

Πηγή: Eurostat