Την ίδια στιγμή που ο πληθωρισμός στην Ευρωζώνη και στην Ελλάδα δείχνει οριακά σημάδια αποκλιμάκωσης, οι τιμές στα τρόφιμα όχι μόνο παραμένουν υψηλές, αλλά δείχνουν και περαιτέρω τάση ανόδου.
Αξίζει να σημειωθεί, ωστόσο, ότι η Ελλάδα αποτελεί διαχρονικά μία από τις πλέον ακριβές χώρες όσον αφορά τα τρόφιμα στην ΕΕ, γεγονός μάλιστα το οποίο πιέζει εξαιρετικά τα νοικοκυριά δεδομένου ότι οι μισθοί είναι πολύ χαμηλότεροι, σε σχέση με πολλές άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Είναι χαρακτηριστικό ότι οι τιμές των τροφίμων στην Ελλάδα δεν μειώθηκαν ούτε κατά τη διάρκεια της δεκαετούς οικονομικής κρίσης.
Πάνω από τον μέσο όρο της ΕΕ η Ελλάδα το 2021
Σύμφωνα με στοιχεία της Eurostat, οι τιμές των τροφίμων στην Ελλάδα το 2021 ήταν κατά 4,8% ακριβότερες από τoν μέσο όρο της ΕΕ. Την ίδια χρονιά, το κατά κεφαλήν ΑΕΠ διαμορφώθηκε στην Ελλάδα στο 65% του μέσου όρου της ΕΕ, στην προτελευταία θέση στον κατάλογο, με τελευταία τη Βουλγαρία. Προφανώς, οι υψηλότεροι συντελεστές ΦΠΑ που ισχύουν στην Ελλάδα, συμβάλλουν στις υψηλές αναλογικά τιμές. Άλλες αιτίες που καταγράφονται είναι η μεγάλη ποσότητα εισαγόμενων πρώτων υλών, κάτι που αυξάνει το κόστος για τη μεταποιητική βιομηχανία σε συνδυασμό με το μικρό μέγεθος της αγοράς.
Τα υψηλά entry fees δυσκολεύουν την πρόσβαση στο ράφι
Παράλληλα, φαίνεται ότι η σχέση των προμηθευτών με τη λιανική, κυρίως με τις μεγάλες αλυσίδες σούπερ μάρκετ έχει διαμορφωθεί με έναν τρόπο που δεν ευνοεί τον ανταγωνισμό και άρα την πτώση των τιμών. Το γεγονός αυτό έχει επισημανθεί από την Επιτροπή Ανταγωνισμού αλλά, όπως φαίνεται από τα αποτελέσματα, δεν έχει βρεθεί κάποια λύση, η οποία να φέρει εξισορρόπηση στο τοπίο των τιμών λιανικής. Είναι χαρακτηριστικό ότι τα ίδια ακριβώς προϊόντα πωλούνται στη Γερμανία και άλλες ευρωπαϊκές χώρες σε χαμηλότερη έως και 20% τιμή.
Στη μεγάλη κλαδική έρευνα που πραγματοποίησε η Επιτροπή Ανταγωνισμού και δημοσιοποιήθηκε πέρυσι, καταγράφεται ότι υπάρχουν εμπόδια εισόδου στο λιανεμπόριο, όπως το υψηλό κόστος των λεγόμενων τελών εισόδου στο ράφι (entry fees). Παράλληλα, σε πολλές περιπτώσεις, οι αλυσίδες ζητούν εκπτώσεις και μεγαλύτερες διευκολύνσεις από τους προμηθευτές, προκειμένου να τοποθετήσουν τα προϊόντα τους σε καλή θέση στο ράφι του καταστήματος.
ΦΠΑ όπως σε Σουηδία και Δανία
Ο υψηλός ΦΠΑ, με τον οποίο επιβαρύνονται τα τρόφιμα στην Ελλάδα είναι επίσης δεδομένος και έχει πολλές φορές συζητηθεί, με τους συντελεστές να βρίσκονται στο 13% και στο 24%, επίπεδα που συγκρίνονται μόνο με αυτά της Σουηδίας και της Δανίας. Η Ιρλανδία έχει μηδενικό ΦΠΑ για τα βασικά τρόφιμα, η Ισπανία και η Ιταλία 4%, η Γαλλία 5,5% (με εξαίρεση τα ζαχαρώδη, τις σοκολάτες, τις μαργαρίνες και το… χαβιάρι), η Γερμανία 7% κ.ο.κ.
Αυτή η διαχρονική τάση υψηλής τιμής για τα τρόφιμα στην Ελλάδα διατηρείται και επαυξάνεται στις συνθήκες πληθωρισμού, με την Ελλάδα να παρουσιάζει σημαντική ποσοστιαία αύξηση στις τιμές σε σχέση με τον μέσο όρο της Ευρωζώνης σε βασικά αγαθά.
Έτσι, τον τελευταίο χρόνο, η αύξηση της τιμής στο ψωμί και στα δημητριακά στην Ευρωζώνη βρίσκεται στο 16,2%, ενώ στην Ελλάδα στο 19,4%. Το φρέσκο γάλα στην Ευρωζώνη αυξήθηκε κατά 24,5% και στην Ελλάδα κατά 27,8%, το γιαούρτι στην Ευρωζώνη 19,8% και στην Ελλάδα 23,1%, το κρέας 14,6% στην Ευρωζώνη και 17,2% στην Ελλάδα, το αλεύρι 31,1% στην Ευρωζώνη και 37,8% στην Ελλάδα και τα ζυμαρικά 22,5% στην Ευρωζώνη και 24,1% στην Ελλάδα.
Το άρθρο δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Υπαιθρος Χώρα»
που κυκλοφόρησε την Παρασκευή 9 Δεκεμβρίου 2022
