Τρώτε ζάχαρη; Η απάντηση είναι κατά πάσα πιθανότητα «ναι», ακόμα και αν έχετε αποκλείσει εντελώς τα γλυκά από τη διατροφή σας, εφόσον οκτώ στις δέκα συσκευασμένες τροφές περιέχουν ζάχαρη. Αυτό το μυστικό είναι που συνεισφέρει στο να είναι τα συσκευασμένα τρόφιμα νόστιμα, δελεαστικά και, εντέλει, εθιστικά.
Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) έχει ανακοινώσει ότι περίπου 50 γραμμάρια ζάχαρη ημερησίως, εφόσον δεν υπάρχει κάποιο πρόβλημα υγείας που επιβάλλει τον αποκλεισμό της από τη διατροφή μας, είναι η ποσότητα που χρειάζεται ο μέσος άνθρωπος, ήτοι 12 κουταλιές του γλυκού. Αν μάλιστα η κατανάλωση ζάχαρης μειωθεί ακόμα περισσότερο, βοηθά στην πρόληψη χρόνιων νοσημάτων, όπως τα καρδιακά νοσήματα, ο διαβήτης και ο καρκίνος.
Η καθημερινή κατανάλωση βέβαια είναι στην πράξη πολύ μεγαλύτερη: Οι Αμερικανοί, σύμφωνα με τα στοιχεία του ΠΟΥ, καταναλώνουν έκαστος κατά μέσον όρο 126,4 γραμμάρια ημερησίως. Οι Γερμανοί έρχονται δεύτεροι, με 102,9 γραμμάρια και ακολουθούν οι Ολλανδοί με 102,5 γραμμάρια. Η Ελλάδα βρίσκεται χαμηλά στη λίστα της κατανάλωσης ζάχαρης, με μόλις 35 γραμμάρια ημερησίως κατά άτομο, ωστόσο ο υπολογισμός αυτός έχει σχέση και με τα στοιχεία που παρέχει η χώρα, τα οποία είναι πιθανότατα ελλιπή.
Τα στοιχεία του FAO (Διεθνής Οργανισμός Τροφίμων και Γεωργίας των Ηνωμένων Εθνών) είναι αποκαλυπτικά: Το 2017 η κατά κεφαλήν κατανάλωση ζάχαρης ετησίως στην Ελλάδα ήταν 27,4 κιλά. Το 1963 ήταν 12,1 κιλά, ωστόσο φαίνεται ότι οι παραινέσεις για μικρότερη κατανάλωση, αλλά και οι προσπάθειες να περιοριστεί η χρήση της από τη βιομηχανία, έχουν αποδώσει. Χαρακτηριστικά, το 1987, η μέση κατά κεφαλήν κατανάλωση ζάχαρης είχε φτάσει τα 31,2 κιλά το άτομο.
Ένοχη απόλαυση
Η αύξηση της ημερήσιας κατανάλωσης ζάχαρης είναι μάλλον το πιο εύκολο και το πλέον γευστικό πράγμα στον κόσμο για τους περισσότερους ανθρώπους. Αρκεί να σκεφτούμε ότι ένα αναψυκτικό περιέχει περισσότερη ζάχαρη από τη μέση συνιστώμενη ποσότητα κατανάλωσης.
Επίσης, πολλά από τα τρόφιμα που καταναλώνουμε περιέχουν ζάχαρη χωρίς καν να το γνωρίζουμε. Περίπου το 80% των τροφίμων στα ράφια των σούπερ μάρκετ περιέχει πρόσθετη ζάχαρη, την οποία θα εντοπίσουμε μόνο εφόσον διαβάσουμε προσεκτικά τις ετικέτες: αρτοπαρασκευάσματα, έτοιμες σούπες, ντρέσινγκ και σάλτσες, ροφήματα καφέ και τσαγιού, μουστάρδες, ζυμαρικά, αλλαντικά, κονσέρβες, αλκοολούχα ποτά, ακόμα και αποξηραμένα φρούτα.
Πολλές έτοιμες σαλάτες, τις οποίες οι καταναλωτές επιλέγουν ως υγιεινή λύση έτοιμου φαγητού, έχουν μεγάλη περιεκτικότητα ζάχαρης στα ντρέσινγκ με τα οποία συνοδεύονται, με αποτέλεσμα να τρως τελικά γλυκό αντί για σαλάτα, χωρίς καν να το συνειδητοποιείς.
Το μεγαλύτερο πρόβλημα με τη ζάχαρη, εκτός από τη γλυκιά γεύση της, που προκαλεί μεγάλη ευχαρίστηση, είναι η εθιστική της λειτουργία, το γεγονός δηλαδή ότι όσο περισσότερη ζάχαρη καταναλώνουμε, τόσο περισσότερη ζάχαρη ζητά ο οργανισμός μας. Η ζάχαρη και ιδιαίτερα η λευκή, απορροφάται γρήγορα από το αίμα, με αποτέλεσμα να ανεβαίνει ο γλυκαιμικός δείκτης -αύξηση των επιπέδων ινσουλίνης- απότομα. Σε μικρό χρονικό διάστημα, ο γλυκαιμικός δείκτης κατεβαίνει και πάλι, με αποτέλεσμα να αισθανόμαστε και πάλι έντονη πείνα.
Ο οργανισμός μας είναι ρυθμισμένος να προτιμά το γλυκό, γιατί κατά κανόνα περιέχει περισσότερες θερμίδες, οπότε και μπορεί να εξασφαλίσει την επιβίωσή μας. Η συγκεκριμένη συνθήκη ισχύει βέβαια όταν η τροφή δεν είναι άφθονη, παντού και εύκολα προσβάσιμη, αλλά όταν ζούσαμε στο στάδιο αναζήτησης ικανής ποσότητας ώστε να επιβιώσουμε. Αλλά η γενετική προδιάθεση είναι αυτή που μας οδηγεί να επιλέγουμε τα προϊόντα που περιέχουν ζάχαρη.
Ενέργεια ή λίπος;
Η ζάχαρη, εφόσον μεταβολίζεται από τον οργανισμό μας χρησιμοποιείται ως πηγή ενέργειας, αν βέβαια οι δραστηριότητές μας χρειάζονται αυτή την ενέργεια. Σε διαφορετική περίπτωση, απλώς αποθηκεύεται ως λίπος και αυξάνει το σωματικό μας βάρος. Συμβάλλει σημαντικά στην παχυσαρκία, ωστόσο έχει και άλλες σημαντικές επιβλαβείς επιδράσεις στον οργανισμό μας.
Όπως δείχνουν διεθνείς μελέτες, αποτελεί πολύ καλό υπόστρωμα για την ανάπτυξη μικροβίων. Η μεγάλη κατανάλωση ζάχαρης επηρεάζει τους μικροοργανισμούς του εντέρου, προκαλώντας σημαντικά μεταβολικά προβλήματα, που οδηγούν και στην εκδήλωση αυτοάνοσων.
Τι γίνεται με τη ζάχαρη από τα φρούτα;
Φαίνεται ότι η επιλογή της κατανάλωσης φρούτων αντί γλυκού είναι η καλύτερη, εφόσον πάντα δεν υπάρχει κάποιο πρόβλημα υγείας. Τα φρούτα επίσης περιέχουν ζάχαρη και δεν είναι τυχαίο ότι οι διαιτολόγοι ζητούν να είμαστε προσεκτικοί στην κατανάλωσή τους, ωστόσο οι ίνες που περιέχουν τα φρέσκα φρούτα εμποδίζουν την απορρόφηση της ζάχαρης από το έντερο. Αυτό βέβαια δεν ισχύει για τα φρούτα που έχουν υποστεί επεξεργασία από τη βιομηχανία τροφίμων, γιατί σε αυτή την περίπτωση αρκετές από τις ίνες έχουν καταστραφεί.
