Απούσα η Ελλάδα στον νέο χάρτη της παγκόσμιας ελαιοκομίας (1)

Η παγκόσμια ελαιοκομία αλλάζει με γοργούς ρυθμούς και το μέλλον είναι ήδη εδώ. ß ποιότητα κρίνει το διεθνές εμπόριο. Τραγικά απούσα η Ελλάδα και η Ιταλία ψάχνει νέα ευκαιρία να ξαναμπεί στο παιχνίδι.

Ιταλία

Από τη δεκαετία του ’60 η Ιταλία είχε επαναπαυθεί στο δίπτυχο των (παραφουσκωμένων) κοινοτικών επιδόσεων και της παγκόσμιας αναγνωρισιμότητας της ιταλικής κουζίνας. Οι αθρόες εισαγωγές κάλυπταν τα κενά της ιταλικής ελαιοπαραγωγής και εφοδίαζαν την ιταλική βιομηχανία. Το μοντέλο αυτό άρχισε να καταρρέει όταν οι Ισπανοί (SOS Cuetara – Deoleo) εξαγόρασαν τις μεγαλύτερες βιομηχανίες τους με τα πανίσχυρα brands (Bertolli, Carapelli, Sasso, Minerva) και ακολούθησαν οι Κινέζοι (Salov). Συνεχής είναι και η απώλεια μεριδίων στις διεθνείς αγορές, όπου η Ιταλία βλέπει να την ξεπερνούν οι ανταγωνιστές της.

Τους τελευταίους μήνες, ο τομέας του ελαιολάδου δείχνει να αφυπνίζεται. Το πρώτο ξυπνητήρι χτύπησε από το κράτος, που αποφάσισε να παρέμβει. Τους τελευταίους μήνες οι έλεγχοι του υπουργείου γεωργίας ανέρχονται σε 6.000. Η πρόσφατη υπόθεση των «7 παρθένων» είναι χαρακτηριστική (βλέπε #3 φύλλο «ΥΧ»). Σε άλλες εποχές, η υπόθεση θα είχε κουκουλωθεί. Τώρα επενέβη ο εισαγγελέας του Τορίνο. Ο αντίκτυπος έφτασε στις ΗΠΑ, όπου μεγάλες αλυσίδες ζήτησαν την απόσυρση μιας τεράστιας ποσότητας 3 εκατομμυρίων λίτρων φιαλών των Bertolli και Carapelli. Η οικονομική ζημιά υπολογίζεται σε 12-15 εκατ. ευρώ και το πλήγμα στην εικόνα τους είναι (ίσως) ανεπανόρθωτο. Η πιο σημαντική εξέλιξη είναι ότι για πρώτη φορά κάθισαν σε ένα στρογγυλό τραπέζι οι εκπρόσωποι όλης της αγροδιατροφικής αλυσίδας: ελαιοπαραγωγοί, ελαιοτριβείς, τυποποιητές, έμποροι και συμφώνησαν σε ένα πλαίσιο δράσης (Action Plan) εθνικής ελαϊκής πολιτικής:

– Η βιομηχανία τυποποίησης να πληρώνει 0,40 ευρώ παραπάνω σε ελαιόλαδα ιταλικής παραγωγής και υψηλής ποιότητας.

– Να υιοθετηθεί σε επίπεδο ΕΕ νέο πρότυπο εμπορίας με αυστηρότερα ποιοτικά όρια από τον κανονισμό 2568/1991.

– Η ιχνηλασιμότητα να αποτελεί βασικό «εργαλείο» με στόχο την καλύτερη ποιότητα, εναντίον της νοθείας και της οικονομικής απάτης.

– Να δημιουργηθεί ρυθμιστικό απόθεμα (buffer stock) ώστε να αποφεύγονται τα απότομα σκαμπανεβάσματα των τιμών. Οι δηλώσεις του προέδρου της Assisol (Βιομηχανία Ελαιολάδου), Τζιοβάνι Ζούκι, ήταν σχεδόν ταυτόσημες με του Προέδρου της CNO (Ομοσπονδία Ιταλών Ελαιοπαραγωγών), Τζενάρο Σίκολο, στο πρόσφατο συνέδριο του GAIA ΕΠΙΧΕΙΡΕΙΝ. Ο Ζούκι αναγνωρίζει ότι υπάρχει πρόβλημα νοθείας (έστω και σαν «κατάλοιπο») και ότι για να ξαναγεννηθεί η βιομηχανία χρειάζεται νέους κανόνες, ποιότητα, αξία των προϊόντων, σεβασμό στον καταναλωτή.

Ισπανία

Η Ισπανία συνεχίζει ακάθεκτη την στρατηγική που χάραξε με την ένταξη της το 1986 στην ΕΕ. Ήδη αποτελεί τον παγκόσμιο ηγέτη, έχοντας τριπλασιάσει την παραγωγή της, και ελέγχει ροές και τιμές της πρώτης ύλης. Σιγά-σιγά, εκτοπίζει την Ιταλία και κατακτά τη διεθνή αγορά με επιθετική πολιτική προώθησης και πανάκριβες καμπάνιες. Μειώνει το κόστος, ώστε να είναι ανταγωνιστική και έχει πε τύχει τεράστια βελτίωση της ποιότητας. Δίκτυο επιστημονικών ιδρυμάτων υποστηρίζει αποτελεσματικά από την πρωτογενή παραγωγή μέχρι τις ευεργετικές ιδιότητες για την ανθρώπινη υγεία. óλα βασίζονται σε μια «εθνική συμμαχία» που περιλαμβάνει τα υπουργεία Γεωργίας (και των 13 αυτόνομων περιφερειών), τις πανίσχυρες κοοπερατίβες (συνεταιρισμούς) που μαζί με τη βιομηχανία τυποποίησης συγκροτούν τη Διεπαγγελματική, τα ακαδημαϊκά ερευνητικά ιδρύματα και τις τράπεζες, που στηρίζουν με άφθονο και φθηνό χρήμα.

Τυνησία

Η Τυνησία ακολουθεί το μοντέλο της Ισπανίας, δείχνοντας σημεία μιας μεγάλης και σοβαρής χώρας. Φέτος, πέτυχε παραγωγή ρεκόρ (2η παγκοσμίως) με ικανοποιητικές τιμές, υψηλότερες των ελληνικών! Οι εξαγωγές της στις ΗΠΑ έχουν εδώ και χρόνια ξεπεράσει τις ελληνικές. Δίκαια πήρε τη θέση του εκτελεστικού διευθυντή του Διεθνούς Συμβουλίου Ελαίας (IOC), όταν η Ελλάδα δεν είχε ούτε υποψήφιο, έστω χαμηλόβαθμο υπάλληλο. Στα ίδια χνάρια με την Τυνησία βαδίζουν και οι άλλες χώρες του Μαγκρέμπ (Μαρόκο) και της Μέσης Ανατολής (Τουρκίας).

ΗΠΑ

Οι ΗΠΑ, με τη ραγδαία αύξηση των εισαγωγών τους (300.000 τόνοι), αποτελούν την ατμομηχανή της παγκόσμιας κατανάλωσης. Η εγχώρια παραγωγή (Καλιφόρνια) περιορίζεται στους 5.000 τόνους. Είναι όμως ιδιαίτερα δραστήρια, πιέζοντας πολιτικά με ιδιαίτερη επιτυχία για υψηλότερα ποιοτικά στάνταρντ και αυστηρότερους ελέγχους των εισαγόμενων ευρωπαϊκών ελαιολάδων. Οι έρευνες του Πανεπιστημίου UC Davis της Καλιφόρνια έδειξαν -δύο φορές- ότι η πλειονότητα των εισαγόμενων (ιταλο-ισπανικών) ήταν εκτός προδιαγραφών. Στον ίδιο δρόμο βαδίζουν και άλλες χώρες με ανάλογα χαρακτηριστικά όπως η Αυστραλία, η Χιλή, η Αργεντινή, που οργανωμένα επεκτείνονται με νέες υπέρπυκνες φυτείες.

Ελλάδα

Σσσσς, μην ξυπνήσει. Λεπτομέρειες για τον λήθαργο του «εθνικού» μας προϊόντος, στο επόμενο φύλλο της «ΥΧ».