Είναι το βασικό συστατικό για την παραγωγή του ούζου και του τσίπουρου, και η περιοχή της Επανομής φημίζεται για την άριστη ποιότητα και το άρωμα του προϊόντος. Αν και τα τελευταία χρόνια η ανάπτυξη της καλλιέργειας γλυκάνισου έχει σημειώσει κάμψη, η οποία οφείλεται τόσο στα συνολικά προβλήματα που αντιμετωπίζει ο αγροτικός κλάδος, στη δυσκολία της καλλιέργειας, όσο και στην αλλαγή των προτιμήσεων του καταναλωτικού κοινού (κατανάλωση γκράπας), ωστόσο είναι ένα προϊόν που στηρίζει την τοπική οικονομία. Σύμφωνα με στοιχεία του Δήμου Θερμαϊκού, στη δημοτική κοινότητα Επανομής, το 2015, η συνολική έκταση των καλλιεργούμενων εκτάσεων έφτασε τα 500 στρέμματα, μειωμένη σε σχέση με αντίστοιχες παραγωγές προηγούμενων ετών. Από τα κύρια προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι παραγωγοί είναι το ζήτημα της ανταγωνιστικότητας του προϊόντος από την αντίστοιχη αγορά της γειτονικής Τουρκίας, γεγονός που ώθησε τους Έλληνες καλλιεργητές να ρίξουν τις τιμές τους.
Φέτος, αυτή η δυναμική παραγωγή ενδέχεται να βρεθεί αντιμέτωπη με ακόμη ένα ζήτημα· αυτό των πιέσεων που ασκεί η ΕΕ προς τη χώρα μας για αύξηση του ειδικού φόρου κατανάλωσης στο τσίπουρο και τη ρακή. Το συγκεκριμένο γεγονός προκαλεί αβεβαιότητα στους καλλιεργητές για το αν θα μπορέσουν να διαθέσουν την παραγωγή τους, αν δηλαδή ο φόρος θα συντελέσει σε συμπίεση της ζήτησης από μια ενδεχόμενη μείωση της παρασκευής τσίπουρου.
Ριψοκίνδυνη επένδυση, χωρίς σίγουρα αποτελέσματα
«Η καλλιέργεια του γλυκάνισου είναι σχετικά εύκολη, όπως του βαμβακιού, με λιγότερα όμως ποτίσματα, αλλά ιδιαίτερα ριψοκίνδυνη ως επένδυση», αναφέρει ο παραγωγός Δημήτρης Γεροβασιλείου. Για τον λόγο αυτόν, και οι παλαιότεροι την αποκαλούσαν μπαταχτσίδικο βιος,με την έννοια ότι δεν είχε σιγουριά, αφού είναι ένα ευαίσθητο φυτό που μπορεί να πληγεί από τις καιρικές συνθήκες, αλλά και από μια συγκεκριμένη ασθένεια που το χτυπά προτού ωριμάσει, η οποία δεν αντιμετωπίζεται.
Έτσι, μπορεί να καταστραφεί ολόκληρη η παραγωγή. Για τον λόγο αυτόν, οι παραγωγοί δεν καλλιεργούν μεγάλες εκτάσεις. «Πρόκειται, επίσης, για μια ακριβή καλλιέργεια», υπογραμμίζει ο κ. Γεροβασιλείου. Τα στοιχεία που ανεβάζουν το κόστος του προϊόντος είναι οι χαμηλές στρεμματικές αποδόσεις και οι μεγάλες καλλιεργητικές φροντίδες που πρέπει να γίνουν στα χωράφια πριν από τη σπορά, αλλά και κατά την καλλιέργεια του γλυκάνισου.
Ο κ. Γεροβασιλείου διαθέτει δέκα στρέμματα ξερικών και ποτιστικών χωραφιών για την καλλιέργεια του γλυκάνισου. Ένα ξερικό χωράφι, όπως λέει, ανάλογα με τις καιρικές συνθήκες, μπορεί αποδώσει από 50 έως 100 κιλά γλυκάνισο, ενώ ένα ποτιστικό περισσότερα. Η καλλιέργεια του γλυκάνισου μπορεί να θεωρηθεί βιολογική, γιατί δεν ρίχνεται λίπασμα και δεν ραντίζεται, ενώ το χώμα σκαλίζεται και καθαρίζεται από τα ζιζάνια και τα αγριόχορτα με τσάπα.
Η τιμή του προϊόντος καθορίζεται με βάση την παραγωγή, αλλά και την ποσότητα εισαγωγής γλυκάνισου από την Τουρκία, που συμπιέζει τις ελληνικές τιμές. Σύμφωνα με τον κ. Γεροβασιλείου, αυτήν τη στιγμή η καλλιέργεια γλυκάνισου βρίσκεται σε φθίνουσα πορεία και αυτό οφείλεται στην αλλαγή των προτιμήσεων των καταναλωτών, που επιλέγουν πλέον τσίπουρο χωρίς γλυκάνισο. Σε μία έκταση 60 στρεμμάτων, καλλιεργείται από την οικογένεια Μασούρα ο αρωματικός γλυκάνισος που είναι κατάλληλος για τσίπουρο και αιθέριο έλαιο, το οποίο είναι χρήσιμο στη φαρμακοποιία,στην ποτοποιία και στην αρωματοποιία. Η ετήσια παραγωγή είναι 120 με 150 κιλά ανά στρέμμα και πωλείται 1,20-1,30 ευρώ το κιλό.
Ο κ. Γρηγόρης Μασούρας διαθέτει την παραγωγή του χονδρικά σε καζάνια και εκεί όπου παράγεται τσίπουρο και, όπως τονίζει, «ο γλυκάνισος που παράγουμε είναι δοκιμασμένος σχεδόν σε όλη τη Δυτική και Κεντρική Μακεδονία, όπου οι πελάτες μας προτιμούν και μας εμπιστεύονται κάθε χρόνο λόγω της σχέσης ποιότητας και τιμής». Ο γλυκάνισος πολλαπλασιάζεται με σπόρο. Η σπορά του γλυκάνισου γίνεται τον Φλεβάρη με αρχές Μάρτη, σε καλά προετοιμασμένο χωράφι, και αλωνίζεται το πρώτο δεκαήμερο του Ιουλίου, ενώ από τον Σεπτέμβριο ξεκινά η πώληση του προϊόντος. «Τον γλυκάνισο που παράγουμε τον κάνουμε μόνο ένα νερό μετά τη σπορά ούτως ώστε κατά τον αλωνισμό να είναι πιο δυνατός και κατάλληλος για τσίπουρο», τονίζει ο κ. Μασούρας. Αφού σκαλιστεί για ζιζάνια και αλωνιστεί, ο γλυκάνισος μεταφέρεται στις αποθήκες και περνάει από καθαριστήριο για να είναι καθαρός και να μην έχει ξένες ύλες, όπως αγριοντομάτα και πέτρες. Με αυτόν τον τρόπο, το τσίπουρο που παράγεται στην πορεία είναι ολοκάθαρο.
Ο αρωματικός γλυκάνισος Επανομής είναι μια παραδοσιακή καλλιέργεια. «Συνήθως αυτός που καλλιεργεί παρασκευάζει και το δικό του τσίπουρο», αναφέρει χαρακτηριστικά ο κ. Γεροβασιλείου. Παλαιότερα, στην περιοχή όλοι διέθεταν αμπέλια και, παράλληλα, καλλιεργούσαν γλυκάνισο για την παρασκευή του δικού τους τσίπουρου.
Αφροδίτη Χρυσοχόου
