Μπορεί η Ελλάδα να συμβάλει στην αντιμετώπιση του φαινομένου του θερμοκηπίου, διαφοροποιώντας, ταυτόχρονα, τη ζωική της παραγωγή, ώστε να γίνει πιο εξωστρεφής και ανταγωνιστική; Η πρώτη, πιλοτική, παραγωγή ελληνικού «πράσινου χοιρινού», με μειωμένο περιβαλλοντικό αποτύπωμα, απαντά θετικά και στις δύο ερωτήσεις.
Μετά από δυόμισι χρόνια ερευνητικής εργασίας, η πρώτη σειρά προϊόντων χοιρινού κρέατος, το οποίο έχει παραχθεί υπό συνθήκες που επιτρέπουν το μειωμένο οικολογικό αποτύπωμα του τελικού προϊόντος, είναι ήδη γεγονός. Το «πράσινο χοιρινό – Green Pork» είναι το αποτέλεσμα ενός καινοτόμου –για τα παγκόσμια ερευνητικά δεδομένα- έργου, που υλοποιήθηκε από το Τμήμα Τεχνολόγων Γεωπόνων του ΤΕΙ Ηπείρου, σε συνεργασία με τη βιομηχανία ΒΙΚΗ.
Τα πλάνα της Ελλάδας για το κρέας με φιλο-περιβαλλοντικό χαρακτήρα, αρχής γενομένης από το χοιρινό, εκτείνονται πολύ πέραν του ερευνητικού προγράμματος. Όπως εξηγεί στην «Ύπαιθρο Χώρα» ο καθηγητής του Τμήματος Τεχνολόγων Γεωπόνων του ΤΕΙ Ηπείρου και Επιστημονικός Υπεύθυνος του έργου, κ. Γιάννης Σκούφος, «η έννοια των ειδικών ποιοτικών παραμέτρων, η χρήση πρωτεϊνικών διατροφικών πηγών από τη χώρα του προτύπου παραγωγής, με μειωμένο περιβαλλοντικό αποτύπωμα αλλά και η μεθοδολογία, μπορεί να οδηγήσει το εθνικό αυτό πρότυπο, σε ευρωπαϊκή στρατηγική.
Όπως εξηγεί ο ίδιος, μια τέτοια εξέλιξη «θα επέτρεπε στην Ήπειρο, που παράγει περίπου το 17% της εγχώριας παραγωγής χοιρινού, να διαφοροποιήσει το τελικό προϊόν και να του ανοίξει νέους δρόμους για τις αγορές του εξωτερικού».
Διεθνής καινοτομία
Τι διαφοροποιεί όμως το «πράσινο χοιρινό», όπως αυτό αναπτύχθηκε στο πλαίσιο του ερευνητικού προγράμματος; Ο κ. Σκούφος απαντά ότι τόσο οι τεχνολογικές καινοτομίες, που ενεργοποιήθηκαν από το ελληνικό επιστημονικό δυναμικό για τις ανάγκες του προγράμματος όσο και ο τρόπος εκτροφής των ζώων, στο πλαίσιο του έργου, είναι τα στοιχεία που κάνουν τη διαφορά.
Κομβικό ρόλο σε αυτό το αποτέλεσμα είχε η προσθήκη εγχώριων φυτικών πηγών πρωτεϊνών στη διατροφή των χοίρων, όπως αρωματικά φυτά και εκχυλίσματα τους. Με την τροποποίηση της διατροφής των ζώων και την προσθήκη εκχυλισμάτων ελληνικών αρωματικών φυτών κατέστη δυνατή η αύξηση της πεπτικότητας των τροφών και η μείωση της νιτρορύπανσης.
Συνολικά, κατά την ερευνητική και εν συνεχεία την παραγωγική διαδικασία, επιτεύχθηκε μείωση των παραγόμενων αποβλήτων, των εκλυόμενων αεριών (αμμωνία, οξείδια του αζώτου, διοξείδιο του άνθρακα), των παθογόνων μικροβίων, αλλά και αύξηση των ωφέλιμων μικροβίων (όπως οι γαλακτοβάκιλοι). «Τελικός μας στόχος είναι η παραγωγή χοιρινού κρέατος το οποίο, αν και θα είναι ανώτερο ποιοτικά, θα στοιχίζει λιγότερο και με βάση την ανάλυση του κύκλου ζωής του άνθρακα θα επιβαρύνει λιγότερο το περιβάλλον» σημειώνει ο κ. Σκούφος.
Να σημειωθεί ότι συνολικά η ζωική παραγωγή ευθύνεται για το 50% των αερίων του θερμοκηπίου, με το χοιρινό να παράγει το 25% εξ αυτών, αποτελώντας, μαζί με την αγελαδοτροφία, έναν από τους μεγαλύτερους ρυπαντές του περιβάλλοντος. Σύμφωνα δε με τον κ. Σκούφο, με τη συγκεκριμένη μέθοδο παραγωγής η Ελλάδα θα μπορούσε δυνητικά να μειώσει το δυναμικό της παγκόσμιας υπερθέρμανσης κατά 5,6%.
Το έργο αποτελεί προϊόν συνεργασίας μεταξύ του ΤΕΙ Ηπείρου, ΑΕΙ της Ελλάδας και Πανεπιστημίων της Κίνας, όπως και της ελληνικής βιομηχανίας κρέατος, και χρηματοδοτείται από την ΕΕ και τη γενική γραμματεία Έρευνας Τεχνολογίας.
«Πράσινο κοτόπουλο»
Η παραγωγή με φιλο-περιβαλλοντικό αποτύπωμα δεν αφορά μόνο το χοιρινό, καθώς αντίστοιχη ερευνητική προσπάθεια γίνεται και για το κοτόπουλο. Ο κύριος στόχος του προγράμματος είναι η μείωση της ρύπανσης και της κατανάλωσης ενέργειας από τη σύγχρονη πτηνοτροφία, ώστε να οδηγηθεί ένα τμήμα της σε διακριτή παραγωγή με πιστοποιημένη τη μεθοδολογία του μειωμένου περιβαλλοντικού αποτυπώματος.
Και σε αυτή την περίπτωση επιδίωξη ήταν η ανάπτυξη ποιοτικών χαρακτηριστικών και καινοτόμων μεθόδων εκτροφής, η χρήση διατροφικών τεχνικών και τεχνολογιών για τη μείωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος των πτηνοτροφείων, αλλά και η διαμόρφωση εσωτερικού μικροκλίματος στις μονάδες παραγωγής, με στόχο το μειωμένο περιβαλλοντικό και ενεργειακό αποτύπωμά τους. Τα ερευνητικά αποτελέσματα του προγράμματος είναι εξίσου εντυπωσιακά, καθώς, όπως διαπιστώθηκε, είναι εφικτή η αύξηση της παραγωγής κοτόπουλου κατά 11.000 τόνους ετησίως και η μείωση των εισαγωγών κατά 4%.
Το σχετικό πρόγραμμα υλοποιήθηκε επίσης από το Τμήμα Τεχνολόγων Γεωπόνων του ΤΕΙ Ηπείρου, το Εθνικό Κέντρο Έρευνας και Τεχνολογικής Ανάπτυξης / Ινστιτούτο Έρευνας και Τεχνολογίας Θεσσαλίας, του Αγροτικού Πτηνοτροφικού Συνεταιρισμού Ιωαννίνων “Η Πίνδος”, του Αγροτικού Πτηνοτροφικού Συνεταιρισμού Άρτας και της εταιρίας Αφοί Εμμανουηλίδη.
Νατάσας Φραγκούλη
