Το πολυαναμενόμενο Σχέδιο Δράσης για την Ανάπτυξη της Παραγωγής Βιολογικών παρουσίασε η Κομισιόν πριν από μερικές ημέρες, με γενικότερο στόχο την ενίσχυση παραγωγής και κατανάλωσης, ώστε να φτάσει η ΕΕ τον φιλόδοξο στόχο του 25% των βιολογικά καλλιεργούμενων εκτάσεων επί του συνόλου έως το 2030, παράλληλα με την ενδυνάμωση της βιολογικής υδατοκαλλιέργειας.
Το νέο σχέδιο δράσης εναρμονίζεται με την εμβληματική Πράσινη Συμφωνία, καθώς και τις Στρατηγικές «Από το Αγρόκτημα στο Πιάτο» και «Βιοποικιλότητα» και προωθεί 23 συνολικά δράσεις που έχουν δομηθεί σε τρεις άξονες: Ενίσχυση της παραγωγής, αύξηση της κατανάλωσης και περαιτέρω βελτίωση της βιωσιμότητας του τομέα, όπως είχε αποκαλύψει σε προηγούμενο φύλλο της η «ΥΧ».
ΚΑΠ, έρευνα και καινοτομία
Επί του παρόντος, οι εκτάσεις των βιολογικών αποτελούν περίπου το 8,5% της καλλιεργούμενης γης της ΕΕ, με τα ποσοστά να διαφέρουν σημαντικά μεταξύ των χωρών, ενώ οι τάσεις δείχνουν ότι, με τον τρέχοντα ρυθμό ανάπτυξης, το ποσοστό θα φτάσει στο 15%-18% έως το 2030. Ένα ποσοστό, όμως, το οποίο αναμένεται να ανέλθει στο 25% μέσω των έξτρα εργαλείων ώθησης του Σχεδίου.
Παράλληλα, ενθαρρύνονται και τα κράτη-μέλη στην εκπόνηση των δικών τους Σχεδίων Δράσης στον τομέα για την αύξηση αυτού του μεριδίου, που θα συμπληρώνουν τα Εθνικά Σχέδια για την ΚΑΠ, ορίζοντας μέτρα πέρα από τη γεωργία και τα όσα προσφέρει η τελευταία. «Ενώ το Σχέδιο Δράσης εστιάζει πρωτίστως στο “φαινόμενο της προσέλκυσης” από πλευράς ζήτησης, η ΚΑΠ θα παραμείνει το βασικό εργαλείο στήριξης της μετάβασης», αναφέρει η Κομισιόν στην ανακοίνωσή της. Για την ώρα, περίπου το 1,8% (7,5 δισ. ευρώ) διατίθεται για τη στήριξη της βιολογικής γεωργίας, ενώ στη νέα ΚΑΠ θα περιλαμβάνονται προγράμματα (eco-schemes) που θα ενισχυθούν με έναν προϋπολογισμό 38-58 δισ. ευρώ για την περίοδο 2023-2027, αναλόγως του αποτελέσματος των διαπραγματεύσεων της ΚΑΠ, τα οποία μπορούν να αναπτυχθούν, φυσικά, για την ενίσχυση των βιολογικών.
Πέραν όμως της ΚΑΠ, στα βασικά εργαλεία εντάσσονται η οργάνωση εκδηλώσεων πληροφόρησης και δικτύωσης, η πιστοποίηση για ομάδες αγροτών πέραν των μεμονωμένων, η έρευνα και η καινοτομία, η χρήση τεχνολογιών blockchain και άλλων για τη βελτίωση της ιχνηλασιμότητας και την αύξηση της διαφάνειας στην αγορά, η ενίσχυση της τοπικής και μικρής κλίμακας επεξεργασίας, η στήριξη στην οργάνωση της αλυσίδας τροφίμων και η βελτίωση της θρέψης των ζώων.
Ευζωία των ζώων, διαθεσιμότητα βιολογικών σπόρων, περιορισμός του αποτυπώματος άνθρακα αλλά και ελαχιστοποίηση της χρήσης πλαστικών, νερού και ενέργειας εντάσσονται μεταξύ των πεδίων εστίασης του Σχεδίου για την επίτευξη καλύτερων επιδόσεων βιωσιμότητας. Επιπλέον, η Επιτροπή προτίθεται να αυξήσει το μερίδιο δράσεων έρευνας και ανάπτυξης, αφιερώνοντας τουλάχιστον 30% του προϋπολογισμού στο πεδίο των βιολογικών στη γεωργία, στη δασοκομία και στις αγροτικές περιοχές. Η παρακολούθηση της εξέλιξης θα είναι συστηματική, ενώ θα συντάσσονται ετήσιες αλλά και ενδιάμεσες αναφορές προόδου.
Εξαγωγές, Πράσινες Δημόσιες Συμβάσεις, αλλά και μάχη ενάντια σε αθέμιτες πρακτικές
Ξεκινώντας από το 2021, «η ΕΕ έχει δεσμευθεί για τη χορήγηση ενισχυμένου προϋπολογισμού στο πλαίσιο των ετήσιων έργων προώθησης της αγροτικής πολιτικής, με το βλέμμα στην αύξηση της καταναλωτικής ευαισθητοποίησης και την τόνωση της ζήτησης για βιολογικά προϊόντα» και την ενίσχυση της προώθησης ευρωπαϊκών βιολογικών προϊόντων σε στοχευμένες αγορές τρίτων χωρών, μέσω, για παράδειγμα, εκδηλώσεων σε συνεργασία με τα κράτη-μέλη.
Παράλληλα, κινείται και στην κατεύθυνση αύξησης της ευαισθητοποίησης για εξαγωγικές ευκαιρίες των Ευρωπαίων βιοκαλλιεργητών, αξιοποιώντας το δίκτυο Συμφωνιών Ελεύθερου Εμπορίου και Ισοδυναμίας, αλλά και επιβραβεύοντας την υπεροχή στην αλυσίδα τροφίμων «ενισχύοντας τη θέση του τομέα».
Σύμφωνα με το Agra Facts, στην πληθώρα δράσεων που θα καταστήσουν πιο προσβάσιμα τα βιολογικά εντάσσονται και οι Πράσινες Δημόσιες Συμβάσεις (GPP) όπως οι καντίνες για την προώθηση υγιεινών και βιώσιμων διατροφών που θα περιλαμβάνουν βιολογικά, σε σχολεία και δημόσια ιδρύματα, που «ιδιαίτερη προσοχή θα δοθεί σε μικρές φάρμες και μικρομεσαίες επιχειρήσεις».
Μάλιστα, σχεδιάζεται η ενσωμάτωση βιολογικών στα ελάχιστα υποχρεωτικά κριτήρια για βιώσιμες συμβάσεις τροφίμων, ώστε να αναπτυχθούν έως μέρος του νομοθετικού πλαισίου έως το 2023. Σε ό,τι αφορά την αναμόρφωση των σχολικών προγραμμάτων που σχεδιάζεται το 2023, η Επιτροπή θα δεσμεύσει τα κράτη-μέλη στην αύξηση του μεριδίου των βιολογικών φρούτων, λαχανικών, καθώς και του γάλακτος και των γαλακτοκομικών. Έρευνα για την πραγματική τιμή των τροφίμων, συμπεριλαμβανομένης της φορολογίας, είναι μεταξύ των δεσμεύσεων της Επιτροπής, ώστε να αναπτυχθούν συστάσεις, κάτι που το κίνημα αποδέχθηκε ως έναν τρόπο να μειώσει τη φορολόγηση για τα βιολογικά προϊόντα.
Επίσης, από φέτος, η ΕΕ πρόκειται να ενδυναμώσει τη μάχη ενάντια σε αθέμιτες πρακτικές, βελτιστοποιώντας τη χρήση νέων τεχνολογιών. Στόχος είναι η ισχυρή εποπτεία του συστήματος ελέγχων στα κράτη-μέλη και τις τρίτες χώρες και η αυξημένη συνεργασία με τις διοικήσεις και τις τρίτες χώρες που αναγνωρίζονται ως ισοδύναμες. Η ΕΕ φιλοδοξεί να ενισχύσει την εφαρμογή τέτοιων πολιτικών προσδίδοντας πιο διακριτό ρόλο στο Ευρωπαϊκό Δίκτυο για την Απάτη στα τρόφιμα και στην Europol, παράλληλα με την αύξηση ελέγχων στα σύνορα, την προώθηση ισχυρότερων μέτρων κατά των αθέμιτων πρακτικών αλλά και την ανάπτυξη συστημάτων έγκαιρης προειδοποίησης.
Θεσπίζονται «Ημέρα Βιολογικών», επιβραβεύσεις και δίκτυα βιοτουρισμού
Μάλιστα, για την αύξηση της ευαισθητοποίησης γύρω από τη βιολογική παραγωγή, η Κομισιόν θα θεσπίσει ετησίως την «Ημέρα Βιολογικών», καθώς και επιβραβεύσεις στην αλυσίδα των βιολογικών τροφίμων. Παράλληλα, ως ένα βήμα παραπέρα, θα ενθαρρύνει την ανάπτυξη δικτύων βιο-τουρισμού μέσω των «βιο-περιοχών» (bio-districts), όπου παραγωγοί, πολίτες, τουριστικοί πράκτορες, ενώσεις και δημόσιες αρχές θα συνεργάζονται για τη βιώσιμη διαχείριση των τοπικών πόρων με βάση τις βιολογικές αρχές και πρακτικές.
Ανάπτυξη και στις υδατοκαλλιέργειες
Σε ό,τι αφορά τις υδατοκαλλιέργειες, έναν σχετικά νέο τομέα στον οποίο η ΕΕ βλέπει σημαντικά περιθώρια ανάπτυξης, οι κατευθυντήριες γραμμές βιώσιμης ανάπτυξης θα ενθαρρύνουν κράτη-μέλη και φορείς για την αύξηση των βιολογικών.
«Χρειάζεται επειγόντως να αποκαταστήσουμε την ισορροπία στη σχέση μας με τη φύση», υποστήριξε, μεταξύ άλλων, ο Φρανς Τίμερμανς, εκτελεστικός αντιπρόεδρος της Κομισιόν και πρόσθεσε ότι με το Σχέδιο Δράσης επιδιώκεται η ενίσχυση της ζήτησης, η βοήθεια στους καταναλωτές για καλά πληροφορημένες επιλογές, καθώς και η στήριξη των παραγωγών για τη μετάβαση. Στο ίδιο πνεύμα και ο επίτροπος Γεωργίας, Γιάνους Βοϊτσεχόφσκι, αναφέρθηκε στην αναγνώριση του τομέα για τις βιώσιμες πρακτικές και τη χρήση των πόρων, δεδομένου του κεντρικού ρόλου που κατέχει στη επίτευξη των στόχων της Πράσινης Συμφωνίας.
Το Νέο Σχέδιο Δράσης για τα Βιολογικά (2021-2027) θα σηματοδοτήσει μία «νέα εποχή για τη μετάβαση των συστημάτων τροφίμων προς μία βιολογική αγροοικολογία» σχολίασε η IFOAM Organics Europe, χαιρετίζοντας βήματα όπως αυτά της τόνωσης της ζήτησης. Παράλληλα, και οι COPA-COGECA καλωσόρισαν την «προσανατολισμένη στην αγορά» προσέγγιση του νέου Σχεδίου, το οποίο αποτελεί τον καλύτερο τρόπο διασφάλισης μίας υγειούς ανάπτυξης στον τομέα.
