Η διαμόρφωση της Ενιαίας Αγοράς άλλαξε δραστικά τις ισορροπίες στην αγροδιατροφική αλυσίδα. Έτσι, φτάσαμε στο φαινόμενο για κάθε 1 ευρώ που δαπανά ο Ευρωπαίος καταναλωτής για την αγορά τροφίμων, περισσότερα από τα 50 λεπτά να καταλήγουν στο εμπόριο και τα υπόλοιπα στον πρωτογενή τομέα που τα παράγει και στη μεταποίηση που τα επεξεργάζεται.
Η τάση ισχυροποίησης των αλυσίδων λιανικής είναι πιο εμφανής σε χώρες όπως η Ελλάδα, όπου οι δομές ελέγχου των αγορών είναι λιγότερο αποτελεσματικές. Τα όσα συμβαίνουν την περίοδο αυτή του «πληθωρισμού του πολέμου», όπου πολλοί προσπαθούν να δικαιολογήσουν αυξήσεις τιμών στο όνομα των όσων συμβαίνουν στην Ουκρανία, είναι ενδεικτικά.
Μια ανάλυση των πιο πρόσφατων συγκρίσιμων στοιχείων καταδεικνύει ότι το δωδεκάμηνο Αύγουστος 2021-Ιούλιος 2022 στην Ελλάδα:
✱ Το κόστος αγροτικών εισροών αυξήθηκε με ετήσιο ρυθμό 25,1%.
✱ Οι μέσες τιμές που εισέπραξε ο αγρότης αυξήθηκαν με ετήσιο ρυθμό 6,9%.
✱ Οι τιμές της βιομηχανίας τροφίμων εγχώριας αγοράς αυξήθηξαν κατά 9%.
✱ Οι τιμές τροφίμων που κατέβαλε ο καταναλωτής αυξήθηκαν κατά 12% περίπου.
Καταγράφονται, συνεπώς, δύο εμφανείς τάσεις, όπου αφενός το κόστος παραγωγής για τον αγρότη αυξάνεται υπέρμετρα, αφετέρου ο λιγότερο εκτεθειμένος κρίκος της αλυσίδας στην κρίση, το εμπόριο, είναι αυτός που βγαίνει ο πιο ωφελημένος.
Είναι σε αυτό το πλαίσιο, στο οποίο συντελείται ο διάλογος για το λεγόμενο «καλάθι του νοικοκυριού», όπου πάνω από 30 προϊόντα αφορούν είδη διατροφής.
Παρόμοιες πολιτικές κατά το παρελθόν, όταν για παράδειγμα η Ελλάδα έπρεπε να μειώσει τον πληθωρισμό για να ενταχθεί στη ζώνη του ευρώ, αλλά και αντίστοιχα μέτρα σε άλλες χώρες-μέλη, είχαν συχνά ως αποτέλεσμα την περαιτέρω ισχυροποίηση της θέσης των αλυσίδων λιανικής, καθώς και την πίεση των τιμών παραγωγού.
Ήδη υπάρχουν ενδείξεις και «ανώνυμες» δηλώσεις επιχειρήσεων ότι ο περιορισμός των τιμών καταναλωτή, μέσω του «καλαθιού», προϋποθέτει τις μειώσεις τιμών του αγρότη, γεγονός που σε πολλές περιπτώσεις βέβαια θα είχε ολέθριες συνέπειες.
Όσοι, λοιπόν, λαμβάνουν τις κρίσιμες αποφάσεις για την αγροδιατροφή, πρέπει εκτός των άλλων να συγκρατήσουν και αυτά που δήλωσε προχθές ο πρωθυπουργός, ο οποίος, ακούγοντας τα αιτήματα των αγροτών της Κουλούρας Ημαθίας, είπε ότι οι υπουργοί δεν πρέπει να δείχνουν μόνο πνεύμα φιλοξενίας όταν συνομιλούν με τους αγρότες, αλλά να επιλύουν και τα προβλήματα.
