Ανάλυση Farm Europe: Η νέα ΚΑΠ θα επηρεάσει αρνητικά πάνω από το ήμισυ της γεωργικής γης της ΕΕ

Η ευρωπαϊκή αγροτική κοινότητα βρίσκεται αντιμέτωπη με σοβαρές προκλήσεις μετά την πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για μείωση των επιδοτήσεων της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής (ΚΑΠ), σύμφωνα με ανάλυση της υψηλού κύρους δεξαμενή σκέψης για τα αγροτικά ζητήματα, Farm Europe. Η μελέτη αυτή παρέχει μια εκτενή εικόνα για τις συνέπειες που θα έχει η προτεινόμενη ανακατανομή της οικονομικής στήριξης στις ευρωπαϊκές εκμεταλλεύσεις.

Η ΚΑΠ αποτελεί τον βασικό μηχανισμό με τον οποίο η Ευρωπαϊκή Ένωση στηρίζει τα αγροτικά εισοδήματα και την επενδυτική ικανότητα των εκμεταλλεύσεων. Όπως επισημαίνει η Farm Europe, η κατανομή των επιδοτήσεων είναι το κύριο εργαλείο της πολιτικής αυτής και επηρεάζει σε μεγάλο βαθμό τις μελλοντικές προοπτικές των αγροτών.

Η πρόσφατη πρόταση της Επιτροπής επικεντρώνεται στο να κατευθύνονται οι επιδοτήσεις «στους πιο αναγκαίους», μια διαδικασία που, όπως δείχνει η ανάλυση, αντιμετωπίζει σημαντικές δυσκολίες λόγω των κλιματικών, γεωγραφικών, αγρονομικών και τομεακών διαφορών μεταξύ των κρατών-μελών.

Η πρόταση της ΕΕ

Στις 16 Ιουλίου, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε μια διπλή πρόταση για σημαντική μείωση του προϋπολογισμού της ΚΑΠ, η οποία συνοδεύεται από ριζική ανακατανομή των επιδοτήσεων. Η πρόταση περιλαμβάνει κλιμακωτή μείωση στήριξης για ποσά πάνω από 20.000 ευρώ και ανώτατο όριο 100.000 ευρώ ανά εκμετάλλευση. Σύμφωνα με την ανάλυση της Farm Europe, αυτή η φόρμουλα θα πλήξει κυρίως τους αγρότες που αποτελούν σήμερα τον πυρήνα της ευρωπαϊκής παραγωγής.

Η μελέτη βασίζεται σε δημόσια δεδομένα για την κατανομή επιδοτήσεων το 2022, τα οποία προσφέρουν έναν αρχικό χάρτη των ευρωπαϊκών εκμεταλλεύσεων. Αν και τα στοιχεία δεν είναι ακριβή έως το τελευταίο ευρώ, παρέχουν ένα αξιόπιστο εργαλείο για την εκτίμηση των επιπτώσεων.

Η Farm Europe επισημαίνει ότι η εφαρμογή της κλιμάκωσης και των ανώτατων ορίων για τη βασική στήριξη εισοδήματος θα επηρεάσει σοβαρά περισσότερους από τους μισούς αγρότες της ΕΕ με εκτάσεις άνω των 12 στρεμμάτων. Επιπλέον, πάνω από το ήμισυ της χρησιμοποιούμενης γεωργικής γης της Ευρωπαϊκής Ένωσης θα δεχθεί πλήγμα από τη μείωση των επιδοτήσεων.

Συνέπειες

Η ανάλυση δείχνει, επίσης, ότι οι συνέπειες διαφέρουν σημαντικά από χώρα σε χώρα. Στη Γαλλία, πάνω από το 50% των αγροτών που λαμβάνουν περισσότερα από 5.000 ευρώ ετησίως θα δουν μείωση στις επιδοτήσεις τους, αντιπροσωπεύοντας το 73% της συνολικής γεωργικής γης της χώρας.

Στην Τσεχία, το ποσοστό αυτό ανεβαίνει στο 85% του παραγωγικού τομέα. Στην Ιταλία, όπου οι εκμεταλλεύσεις είναι σχετικά μικρές, περίπου το 57% της γεωργικής γης θα επηρεαστεί από την κλιμάκωση – ειδικά οι δομές που δεν εντάσσονται στο πρόγραμμα μικρών αγροτών.

Σύμφωνα με τη Farm Europe, η πρόταση της Επιτροπής φαίνεται να υπαγορεύεται περισσότερο από την ανάγκη εξοικονόμησης χρημάτων παρά από μια στρατηγική για την ενίσχυση της δικαιοσύνης ή τη μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα της γεωργίας. Η προσπάθεια να στοχεύσει «στους πιο αναγκαίους» αναμένεται να έχει το αντίθετο αποτέλεσμα, καθώς θα αυξήσει την οικονομική πίεση στις εκμεταλλεύσεις που ήδη στηρίζουν τη μεγαλύτερη παραγωγή της ΕΕ.

Προειδοποίηση

Η Farm Europe προειδοποιεί ότι μια τέτοια προσέγγιση θα επιταχύνει τη διαδικασία αναδιάρθρωσης της ευρωπαϊκής γεωργίας, ενθαρρύνοντας την επέκταση μεγάλων εκμεταλλεύσεων και δυσχεραίνοντας την εγκατάσταση νέων αγροτών σε παραδοσιακές οικογενειακές εκμεταλλεύσεις.

Επιπλέον, υπάρχει ο κίνδυνος οι αγρότες να επικεντρωθούν περισσότερο στη μείωση του κόστους παρά στην αύξηση της παραγωγικότητας, κάτι που θα υπονόμευε σοβαρά την ευρωπαϊκή αγροτική κυριαρχία.

Επιπλέον, η ανάλυση της Farm Europe προσφέρει μια εικόνα της πιθανής κατανομής των επιδοτήσεων και των επιπτώσεων στις διάφορες αγροτικές δομές της ΕΕ. Επισημαίνει ότι οι αποφάσεις που λαμβάνονται σε ευρωπαϊκό επίπεδο έχουν άμεση επίδραση όχι μόνο στα εισοδήματα των αγροτών, αλλά και στη συνολική στρατηγική ανάπτυξης της γεωργίας στην Ευρώπη.

Πιέσεις

Η δεξαμενή σκέψης καταλήγει στο συμπέρασμα ότι, χωρίς ουσιαστικές τροποποιήσεις, η πρόταση της Επιτροπής ενδέχεται να οδηγήσει σε μια εποχή αυξημένων οικονομικών πιέσεων για τους αγρότες και σε όξυνση των ανισοτήτων μεταξύ των κρατών-μελών. Η αναγκαιότητα για μια πιο ισορροπημένη πολιτική, που να λαμβάνει υπόψη τις ιδιαιτερότητες κάθε χώρας και τις διαφορετικές δομές των εκμεταλλεύσεων, είναι πιο επιτακτική από ποτέ.

Η δημοσιοποίηση αυτής της ανάλυσης από τη Farm Europe αναδεικνύει την κρίσιμη στιγμή που βιώνει η ευρωπαϊκή γεωργία και προσφέρει ένα εργαλείο για τεκμηριωμένο διάλογο μεταξύ πολιτικών, παραγωγών και κοινωνίας. Η επιτυχής διαχείριση της ΚΑΠ θα απαιτήσει ισορροπία ανάμεσα στην εξοικονόμηση πόρων και την προστασία των αγροτικών κοινοτήτων, ώστε να διασφαλιστεί η βιωσιμότητα και η κυριαρχία της γεωργίας στην Ευρώπη.