Ασφάλιση: Οδηγός για αγροτικές εισφορές, επιλογή κατηγορίας και ρυθμίσεις οφειλών

Η ασφάλιση των αγροτών είναι ένα θέμα που συχνά δημιουργεί απορίες και προβλήματα, ειδικά για όσους δεν παρακολουθούν τακτικά τις αλλαγές στο σύστημα του ΕΦΚΑ. Η σωστή ενημέρωση για τις εισφορές, τις υποχρεώσεις και τις δυνατότητες τακτοποίησης καθυστερημένων οφειλών μπορεί να βοηθήσει σημαντικά στην οικονομική διαχείριση της αγροτικής δραστηριότητας. Στην Ελλάδα, οι αγρότες υπάγονται στον ΕΦΚΑ (Ενιαίος Φορέας Κοινωνικής Ασφάλισης), ο οποίος συνενώνει όλες τις ασφαλιστικές κατηγορίες και υπολογίζει τις εισφορές με βάση το εισόδημα και τον τύπο ασφάλισης.

Παράλληλα, είναι σημαντικό να γνωρίζουμε ότι ο υπολογισμός των εισφορών στον ΕΦΚΑ δεν είναι στατικός. Τα ποσοστά εισφορών και οι κλίμακες εισοδήματος αναπροσαρμόζονται τακτικά, με βάση τον νόμο. Αυτό σημαίνει ότι ένας αγρότης που ήταν ενήμερος πριν από δύο χρόνια πρέπει να επανεξετάζει την ασφάλισή του κάθε χρόνο.

Τι καλύπτουν οι εισφορές

Οι αγρότες υποχρεούνται να καταβάλλουν μηνιαίες εισφορές που καλύπτουν:

• Σύνταξη: Η εισφορά κύριας σύνταξης υπολογίζεται με βάση το συνολικό καθαρό εισόδημα από την αγροτική δραστηριότητα του προηγούμενου φορολογικού έτους (μέχρι να εκκαθαριστούν από τη Φορολογική Διοίκηση τα εν λόγω εισοδήματα, λαμβάνονται υπόψη τα εισοδήματα από το πιο πρόσφατο εκκαθαρισμένο έτος), όπως δηλώθηκε στη φορολογική δήλωση, σύμφωνα με τον Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος.
• Υγειονομική περίθαλψη: Η εισφορά (6,95%) παρέχει πρόσβαση σε δημόσια υγειονομική περίθαλψη.

Σημειώνεται ότι οι νέοι αγρότες αρχικά έχουν μειωμένες εισφορές (τα πρώτα πέντε χρόνια), ανεξαρτήτως του εισοδήματος (ειδική κατηγορία εισφορών). Τα στοιχεία πληρωμής των εισφορών, καθώς και το ειδοποιητήριο είναι διαθέσιμα στις ηλεκτρονικές υπηρεσίες του ΕΦΚΑ και αναρτώνται στην ηλεκτρονική υπηρεσία «ΕΙΣΦΟΡΕΣ ΜΗ ΜΙΣΘΩΤΩΝ ΕΦΚΑ».

Επιλογή κατηγορίας ασφάλισης

Για τους αγρότες παρέχεται η δυνατότητα ελεύθερης επιλογής μεταξύ έξι (6) ασφαλιστικών κατηγοριών με χαμηλότερες εισφορές και για το έτος 2025 (ισχύς από 1/1/2025).

Το ίδιο αναμένεται να ισχύσει και για το έτος 2026, δίνοντας τη δυνατότητα στους ασφαλισμένους να επανεξετάσουν και να προσαρμόσουν την κατηγορία τους ανάλογα με την οικονομική τους δυνατότητα.

Η προθεσμία επιλογής κατηγορίας είναι μέχρι 31 Ιανουαρίου κάθε έτους. Είναι σημαντικό οι αγρότες να αποφασίσουν εγκαίρως, ώστε να μην ισχύει η αυτόματη ένταξη στην ίδια κατηγορία με το προηγούμενο έτος και να προσαρμόσουν τις εισφορές τους σύμφωνα με τον προϋπολογισμό τους. Η επιλογή θα ισχύει δεσμευτικά για όλο το έτος 2025.

Βέβαια, όσοι ήθελαν να παραμείνουν στην ίδια κατηγορία δεν χρειαζόταν να κάνουν δήλωση. Συγκεκριμένα, αναφέρεται από τη νομοθεσία ότι: «Σε περίπτωση μη υποβολής αίτησης αλλαγής ασφαλιστικής κατηγορίας, παραμένει ενεργή η κατηγορία κατάταξης του προηγούμενου έτους».

Τακτοποίηση καθυστερημένων οφειλών

Για αγρότες με καθυστερημένες εισφορές (που έχουν μεταφερθεί στο ΚΕΑΟ), ο ΕΦΚΑ παρέχει ρύθμιση οφειλών σε δόσεις:

• Δυνατότητα ρύθμισης μέχρι 12-24 δόσεις ανάλογα με το ύψος της οφειλής.
• Εξασφαλίζεται η συνέχιση της ασφαλιστικής κάλυψης και το δικαίωμα σύνταξης. Αρκεί να πληρώνετε το ποσό ρύθμισης και το τρέχον κάθε μήνα.
• Αποφεύγονται πρόστιμα και προσαυξήσεις που επιβαρύνουν οικονομικά τον αγρότη.

Παράδειγμα: Αγρότης με ληξιπρόθεσμες οφειλές 1.200 ευρώ μπορεί να ρυθμίσει την οφειλή σε 12 δόσεις των 100 ευρώ, διατηρώντας την ασφαλιστική του κάλυψη. Ρυθμίσεις για μεγαλύτερο αριθμό δόσεων ή άλλες μορφές αποπληρωμής δεν έχουν ακόμη εκδοθεί, αλλά αναμένονται μελλοντικά.

Εκπτώσεις φόρου για ασφαλιστικές εισφορές από τα ακαθάριστα έσοδα

Οι ασφαλιστικές εισφορές που καταβάλλουν οι αγρότες αναγνωρίζονται ως δαπάνη για τη μείωση του φόρου εισοδήματος. Οι ασφαλιστικές εισφορές (κύριας, επικουρικής ασφάλισης και πρόνοιας) εκπίπτουν από τα ακαθάριστα έσοδα της επιχείρησης, εφόσον καταβληθούν, δηλαδή κατά τον χρόνο που επιβαρύνουν ταμειακά την επιχείρηση. Η έκπτωση αφορά τόσο τις εισφορές για κύρια σύνταξη όσο και για υγειονομική περίθαλψη, σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία, καθώς επίσης και τα ποσά των δόσεων των ρυθμίσεων που έχουν πληρωθεί μέσα στο φορολογικό έτος.

Οποιοδήποτε ποσό καταβάλλεται ταμειακά ως ασφαλιστική εισφορά από 1.1 έως 31.12 του τρέχοντος φορολογικού έτους, εκτός από τα ποσά προσαυξήσεων, προστίμων κ.λπ., που τυχόν καταβλήθηκαν στο έτος αυτό, εκπίπτει από τα ακαθάριστα έσοδα της επιχείρησης του έτους αυτού.

Συμβουλή: Καλό είναι να κρατούνται όλα τα αποδεικτικά πληρωμών, για να δηλωθούν σωστά στη φορολογική δήλωση και να εξασφαλίζεται η έκπτωση φόρου.