Τρεις ψαράδες από την Κω, τη Ρόδο και την Πάρο μιλούν στην «ΥΧ» για τα μεγάλα προβλήματα που προκαλεί η υπεραλίευση και τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν στην προσπάθειά τους να δραστηριοποιηθούν στον αλιευτικό τουρισμό, ο οποίος θα μπορούσε, υπό προϋποθέσεις τουλάχιστον, να αποτελέσει μια διέξοδο και μια σημαντική συμπληρωματική πηγή εισοδήματος.
Oι λειψές ψαριές λόγω της υπεραλίευσης οδηγούν τους ψαράδες του Αιγαίου στην αναζήτηση άλλων λύσεων, όπως αυτή του αλιευτικού τουρισμού. Ωστόσο, η άνοδος της τιμής των καυσίμων και ο ανταγωνισμός καθιστούν και αυτήν τη δραστηριότητα μη αποδοτική από άποψη εσόδων.
Οι αλιείς ζητούν στήριξη από το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης για την αλλαγή των σκαφών τους που, όπως λένε, «λειτουργούν με μπαλώματα», αλλά και να τεθούν όροι και προϋποθέσεις, έτσι ώστε η δραστηριότητα του αλιευτικού τουρισμού να ασκείται μόνο από τους επαγγελματίες ψαράδες.
«Τα αποθέματα έχουν μειωθεί δραματικά»
«Υπάρχουν μεγάλα σκάφη που βάζουν πάνω 50-100 άτομα, τους πηγαίνουν να κάνουν ότι ψαρεύουν και μετά τους ταΐζουν σουβλάκια», λέει στην «ΥΧ» ο Μιχάλης Λυμπέρης, αντιπρόεδρος της Ένωσης Παράκτιας Αλιείας της Ρόδου. H οργάνωση συστήθηκε πριν από λίγες μόλις ημέρες. Όπως παραδέχεται και ο ίδιος, δύσκολα οι άνθρωποι του επαγγέλματος μπορούν να βρουν κοινή γλώσσα, όμως, είναι αναγκαία η πανελλαδική εκπροσώπηση για να υπάρξει πιθανότητα να λυθούν τα προβλήματα.
«Τα αποθέματα στη θάλασσα έχουν μειωθεί δραματικά. Λέγονται πολλά, αλλά τελικά δεν λαμβάνεται κανένα μέτρο και δεν ελέγχεται τίποτα. Εδώ και λίγα χρόνια, έχει έρθει ένα γρι-γρι τελευταίας τεχνολογίας. Έχει πάνω ηλεκτρονικά συστήματα που εντοπίζουν τα ψάρια, μια τεχνολογία που νικάει τη θάλασσα. Κάθε μέρα οι παράκτιοι γυρίζουν με άδεια δίχτυα και αυτό το σκάφος γεμίζει νταλίκες με ψάρια», περιγράφει ο κ. Λυμπέρης.
Το βασικότερο πρόβλημα είναι ότι ενώ αυτά τα σκάφη ονομάζονται γρι-γρι ημέρας, έχει δοθεί άδεια να ψαρεύουν και το βράδυ. Η νομοθεσία λέει ότι πρέπει να ψαρεύουν μέχρι τα 2/3 του βάθους της θάλασσας, αλλά ρίχνουν φαγητό άλλα ψάρια και μετά τα μαζεύουν. «Είναι ένα εργαλείο που δεν μπορεί να το ελέγξει κανείς και οι παράκτιοι έχουν μείνει… με το καλάμι στο χέρι. Και η θάλασσα αδειάζει».
Οι περισσότεροι ψαράδες του νησιού προσπαθούν να βολευτούν ψαρεύοντας κοντά στο λιμάνι λόγω της αύξησης της τιμής των καυσίμων, αλλά καταφέρνουν ελάχιστα πράγματα. «Αναρωτιέμαι τι θα βρουν τα παιδιά μας, τα εγγόνια μας», λέει ο κ. Λυμπέρης. Ο ίδιος έχει αποφασίσει να ασχοληθεί αποκλειστικά με τον αλιευτικό τουρισμό. «Ξεκίνησα το 2016, γιατί με το ψάρεμα δεν τα έβγαζα πέρα. Με την αλιεία πολλές φορές έπαιρνα χρήματα από τη γυναίκα μου για να βάλω πετρέλαιο στο καΐκι. Όλα αυτά που λένε για προστασία της θάλασσας είναι φούμαρα. Σε πέντε χρόνια δεν θα υπάρχουν ψάρια», λέει ο κ. Λυμπέρης.
«Τώρα εργάζομαι έξι μήνες και με το εισόδημα που βγάζω μπορώ να ζήσω τους υπόλοιπους έξι», προσθέτει. Όπως λέει, υπάρχουν ομάδες τουριστών που πηγαίνουν σε διάφορα σημεία του κόσμου μόνο και μόνο για να ψαρέψουν, στοχευμένα. Υπάρχουν όμως και τουρίστες που απλώς έρχονται στο νησί και θέλουν να κάνουν κάτι διαφορετικό. «Ξεκινάμε το πρωί στις 9.00 και επιστρέφουμε στις 2.00 το μεσημέρι. Ψαρεύουμε κυρίως με καλάμια και ό,τι πιάνουμε το ψήνουμε για τους τουρίστες και το τρώμε», περιγράφει.
Τα τελευταία χρόνια, ψαρεύει πολλούς λαγοκέφαλους. «Καλύτερα να τους πιάνουμε, για να μειώνεται ο πληθυσμός τους, γιατί δεν έχουν κανέναν εχθρό και έχουν εξαπλωθεί πολύ. Σε λίγο θα τρώνε… και τα καΐκια», λέει. «Είναι πολύ δυνατό ψάρι. Όταν πιάνουμε κανένα μεγάλο, του βάζω στο στόμα ένα κουτάκι από μπύρα και εκείνο το κόβει στη μέση. Εντυπωσιάζονται οι τουρίστες». Τονίζει ότι είναι σημαντικό «να δοθούν κίνητρα για να φτιάξουμε τα σκάφη μας, που είναι παλιά.
Επίσης, «πρέπει μόνο οι ψαράδες να ασχολούνται με τον αλιευτικό τουρισμό, που ξέρουν τη θάλασσα και γνωρίζουν τι να κάνουν και πώς να προστατέψουν τους πελάτες, τους τουρίστες».
«Συνοδευτικά με την αλιευτική δραστηριότητα»
Ο Νικήτας Μαλαματένιος από την Πάρο είναι ψαράς πάνω από 50 χρόνια. Ξεκίνησε με το καΐκι του πατέρα του στα 15 του. «Η δουλειά μας έχει πάει κατά διαόλου. Δεν έχει ψάρια», σημειώνει, εξηγώντας τον λόγο που πριν από έξι χρόνια, λίγο πριν κλείσει τα 60, αποφάσισε να στραφεί στον αλιευτικό τουρισμό. Στις βόλτες με τους τουρίστες βγαίνει με την κόρη του, που έχει αναλάβει περισσότερο το τουριστικό κομμάτι. «Κάναμε κάποιες αλλαγές στο καΐκι, βάλαμε τραπέζια, πάγκους, πήραμε τότε επιδότηση 50% από το υπουργείο», διηγείται.
Τον πρώτο καιρό ήταν δύσκολα, σύμφωνα με τον ίδιο, καθώς, όπως λέει, «δεν ξέραμε καλά τα πράγματα, δεν ξέραμε πώς να βρούμε πελάτες, πώς λειτουργεί ο τουρισμός». Σιγά σιγά προσαρμόστηκαν όμως και είδαν ότι ο αλιευτικός τουρισμός μπορεί να λειτουργήσει συνοδευτικά με την αλιευτική δραστηριότητα.
Ο κ. Νικήτας βγαίνει από την προηγούμενη μέρα και ρίχνει τα δίχτυα. Άλλες φορές τα ρίχνει το πρωί μαζί με τους τουρίστες, ανάλογα με τον καιρό. Εκείνοι συνήθως ψαρεύουν με πετονιές ή συρτές. «Ό,τι πιάσουν, το μαγειρεύουμε όσο κάνουν μπάνιο. Έπειτα, τρώμε με κρασάκι, μπυρίτσα και σαλάτα. Τους αρέσει πολύ. Ειδικά αν καμιά φορά πιάσουμε αστακό ή κολοχτύπα, τρελαίνονται», περιγράφει.
Οι βόλτες ξεκινούν από το λιμάνι στις 10:00 και ολοκληρώνονται είτε στις 14:00 το μεσημέρι για όσους δεν αντέχουν πολλές ώρες στη θάλασσα, είτε στις 17:00 για τους θαλασσόλυκους. «Όλα βέβαια εξαρτώνται από τον καιρό. Φέτος ξεκινήσαμε από τις αρχές Μαΐου και έχουμε ήδη ακυρώσει τη βόλτα 14 φορές λόγω καιρού. Έτσι είναι η θάλασσα», καταλήγει ο κ. Μαλαμετένιος.
«Δύσκολα τα πράγματα με τις τιμές του πετρελαίου»
Ο Πέτρος Παπασεβαστός ξεκινάει το ψάρεμα από το λιμάνι της Κω. Το μεροκάματο έχει πέσει πολύ, γι’ αυτό αποφάσισα να ασχοληθώ και με τον αλιευτικό τουρισμό. Έφτιαξα πάγκους και τραπέζια στο σκάφος και ξεκίνησα». Κάθε βράδυ ρίχνει δίχτυα «με μεγάλα ‘‘μάτια’’ για να μην πιάνουμε μικρά ψάρια», όπως διευκρινίζει, και το πρωί τα μαζεύει με τους πελάτες του. «Πάμε σε μια παραλία, που είναι άδεια και καθόμαστε. Πολλοί θέλουν να βγάλουν ψάρια από τα δίχτυα και τους δείχνουμε πώς».
Μαζί του έχει την κόρη του που γνωρίζει αγγλικά, γιατί ο ίδιος δεν τα πολυκαταφέρνει. Πάντως και στον αλιευτικό τουρισμό ο ανταγωνισμός έχει οδηγήσει σε μεγάλη πτώση της τιμής ανά άτομο. «Με την αύξηση του πετρελαίου, είναι δύσκολα τα πράγματα», καταλήγει.
