Η ανάλωση κεφαλαίου ως εργαλείο για τη μείωση φόρου των αγροτών

της Φωτεινής Μακρή, λογίστριας-φοροτεχνικού

Η ανάλωση κεφαλαίου είναι από μόνη της ένα πολύ σημαντικό… κεφάλαιο της φορολογίας εισοδήματος, ιδιαίτερα από τη στιγμή που στην τελευταία εμπλέκονται, και μάλιστα με πρωταγωνιστικό ρόλο, τα τεκμήρια. Η παράγραφος 2 του άρθρου 34 του ν. 4172/2013 αναφέρει ότι «η διαφορά που προκύπτει μεταξύ του τεκμαρτού και του συνολικού εισοδήματος του φορολογουμένου σε ένα φορολογικό έτος μειώνεται κατά το ποσό που αναλογεί σε κεφάλαιο σχηματισθέν και μη αναλωθέν, το οποίο αποδεδειγμένα έχει φορολογηθεί κατά τα προηγούμενα έτη ή νόμιμα έχει απαλλαγεί από τον φόρο».

Πιο απλά, δίνεται η δυνατότητα στον φορολογούμενο –εν προκειμένω στην αγρότη– να καλύψει ή να περιορίσει τη διαφορά που προκύπτει μεταξύ του πραγματικού εισοδήματος (αυτού που δηλώνει) και του τεκμαρτού (αυτού που προκύπτει από για δαπάνες για απόκτηση ή/και κατοχή περιουσιακών στοιχείων). Η ανάλωση κεφαλαίου προηγούμενων ετών, που αποδεδειγμένα έχει φορολογηθεί ή νόμιμα έχει απαλλαγεί από τον φόρο, είναι ένας τρόπος να περιοριστεί η διαφορά αυτή, με την προϋπόθεση βέβαια ότι ο φορολογούμενος έχει τα κατάλληλα δικαιολογητικά για να την αποδείξει.

Η «άντληση» εισοδημάτων δεν χρειάζεται να γίνει από συγκεκριμένα έτη, αρκεί ο φορολογούμενος να μπορεί να αποδείξει ότι αυτά τα εισοδήματα δεν έχουν αναλωθεί. Επιπλέον, στην περίπτωση που επικαλείται κεφάλαια προηγούμενων ετών με σκοπό την ανάλωση αλλά αυτά δεν χρησιμοποιηθούν (ή χρησιμοποιηθούν κατά ένα μέρος τους) θεωρούνται αδιάθετα και μπορούν να χρησιμοποιηθούν για ανάλωση μελλοντικά.

Οι απολαβές που μπορούν να χρησιμοποιηθούν

Για την ανάλωση κεφαλαίου μπορούν να χρησιμοποιηθούν, μεταξύ άλλων:

✱ Εισοδήματα απαλλασσόμενα από τον φόρο ή ειδικώς φορολογηθέντα, όπως οι αποζημιώσεις, το μέτρο της πρόωρης συνταξιοδότησης αγροτών, οι αφορολόγητες επιδοτήσεις κ.λπ.

✱ Χρηματικά ποσά που προέρχονται από τη διάθεση περιουσιακών στοιχείων, όπως για παράδειγμα η πώληση αγροτικού αυτοκινήτου.

✱ Εισαγωγή συναλλάγματος που δεν εκχωρείται υποχρεωτικά στην Τράπεζα της Ελλάδος.

✱ Δάνεια τα οποία έχουν ληφθεί και αποδεικνύονται με έγγραφα.

✱ Δωρεές, γονικές παροχές.

✱ Κέρδη τυχερών παιχνιδιών.

✱ Αποζημίωση ασφαλιστικής εταιρείας.

✱ Κοινωνικό μέρισμα.

✱ Διατροφή που εισπράττει ο/η σύζυγος από τον/την άλλο/άλλη σύζυγο μετά από διαζύγιο.

Αντίθετα, στην ανάλωση δεν προσμετρώνται επενδυτικές αποζημιώσεις που είναι ενταγμένες σε συγκεκριμένα προγράμματα, όπως στα Σχέδια Βελτίωσης, καθώς και σε κάθε πρόγραμμα που τα χρήματα εκχωρούνται σε συγκεκριμένες επιλέξιμες δαπάνες (π.χ. επιχορηγήσεις λόγω υπαγωγής σε αναπτυξιακό νόμο).

Για τον σκοπό της ανάλωσης, επικαλούμαστε συνεχόμενα έτη μέχρι και το προηγούμενο από αυτό που θέλουμε να υπολογίσουμε (την ανάλωση). Αν σε κάποιο έτος ο προσδιορισμός του εισοδήματος πραγματοποιηθεί με βάση την τεκμαρτή δαπάνη, τότε θεωρείται ότι δεν απομένει κεφάλαιο προς επίκληση για το έτος αυτό και δεν επηρεάζει αρνητικά τα θετικά υπόλοιπα των προηγούμενων ετών.

Αν όμως σε κάποιο έτος προκύψει αρνητικό υπόλοιπο και υπάρχει απαλλαγή από τις αντικειμενικές δαπάνες των άρθρων 31 και 32 του ΚΦΕ, τότε το έτος αυτό επηρεάζει αρνητικά τα θετικά υπόλοιπα των προηγούμενων ετών.

Αντικειμενικές δαπάνες

Για τον προσδιορισμό του τεκμαρτού εισοδήματος του φορολογούμενου, του/της συζύγου του και των εξαρτώμενων μελών του, λαμβάνονται υπόψη, μεταξύ άλλων, δαπάνες για κύρια κατοικία, δευτερεύουσες κατοικίες, επιβατικά ΙΧ, ιδιωτικά σχολεία, σκάφη αναψυχής κ.λπ.

Αντίστοιχα, ως ετήσια δαπάνη του φορολογουμένου, του/της συζύγου του και των εξαρτώμενων μελών του λογίζονται και χρηματικά ποσά που πραγματικά καταβάλλονται, μεταξύ άλλων, για αγορά ή χρηματοδοτική μίσθωση αυτοκινήτων, αγορά κινητών αντικειμένων αξίας άνω των 10.000 ευρώ, χορήγηση δανείων προς οποιονδήποτε, αγορά επιχειρήσεων ή σύσταση ή αύξηση του κεφαλαίου επιχειρήσεων και απόσβεση δανείων ή πιστώσεων οποιασδήποτε μορφής.