Με κεκτημένη ταχύτητα από το 2020 μπήκαν στη νέα χρονιά οι διεθνείς αγορές σόγιας και καλαμποκιού, με τις τιμές να συνεχίζουν την ανοδική πορεία των τελευταίων μηνών, αντλώντας επιπλέον ώθηση από τις εντεινόμενες ανησυχίες για τη διαθεσιμότητα αμφότερων των προϊόντων.
Η δυναμική αυτή αποτυπώθηκε με μεγαλύτερη ένταση στο Χρηματιστήριο Εμπορευμάτων του Σικάγο, όπου τα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης (futures) αναρριχήθηκαν την προηγούμενη εβδομάδα σε υψηλά εξίμισι ετών: Στο καλαμπόκι, ο Μάρτιος έκλεισε την Τετάρτη 6 Ιανουαρίου στα 4,95 δολ./μπούσελ (+15% σε σύγκριση με τις αρχές Δεκεμβρίου 2020, ενώ η χρονιά είχε κλείσει στα 4,84 δολάρια), έχοντας στη διάρκεια της συνεδρίασης ξεπεράσει τα 5,02 δολάρια. Στη σόγια, τα συμβόλαια του ίδιου μήνα έφτασαν τα 13,61 δολ./μπούσελ, έχοντας νωρίτερα «πιάσει» τα 13,78 δολάρια. Σημειωτέον ότι, σε χρηματιστηριακό επίπεδο, το 2020 ήταν για τη σόγια η καλύτερη χρονιά από το 2007, έχοντας καταγράψει στο Σικάγο άνοδο σχεδόν 40% στη διάρκεια του έτους (σ.σ. χαμηλότερη τιμή της χρονιάς τα 8,08 δολ./μπούσελ, που καταγράφηκε τον Απρίλιο).
Ούτε όμως το ευρωπαϊκό χρηματιστήριο Euronext πήγε… πίσω, καθώς στο καλαμπόκι τα συμβόλαια Μαρτίου σκαρφάλωσαν την ίδια μέρα στα 201 ευρώ/τόνο και συνέχισαν στο ίδιο τέμπο για να φτάσουν τη Δευτέρα 11 Ιανουαρίου στα 203 ευρώ. Τέτοια επίπεδα τιμών είχαν να καταγραφούν από το καλοκαίρι του 2013, ενώ αξίζει να σημειωθεί ότι έναν μήνα νωρίτερα, στις 14 Δεκεμβρίου 2020, τα ίδια συμβόλαια βρίσκονταν στα 188,50 ευρώ/τόνο.
Κόβει εξαγωγές η Αργεντινή
Κινητήριος μοχλός της νέας ανόδου ήταν οι τελευταίες απαισιόδοξες εκτιμήσεις για την καινούργια παραγωγή της Αργεντινής, λόγω της ξηρασίας που πλήττει τη χώρα. Οι εκτιμήσεις αυτές οδήγησαν την κυβέρνηση της χώρας στην απόφαση να διακόψει μέχρι νεωτέρας τις εξαγωγές καλαμποκιού. Από τη σοδειά του 2020, το 90% από τους συνολικά 38,5 εκατ. τόνους που προορίζονται για εξαγωγή υπολογίζεται ότι έχει ήδη φορτωθεί και πρόθεση των τοπικών αρχών είναι το υπόλοιπο 10% να μείνει εντός Αργεντινής, προκειμένου να διασφαλιστεί η κάλυψη των εγχώριων αναγκών.
Με δεδομένο ότι οι διαθέσιμες προς εξαγωγή ποσότητες καλαμποκιού είναι σχετικά λίγες τόσο στη Βραζιλία όσο και στην Ουκρανία, οι αγοραστές εσχάτως έχουν στραφεί στις ΗΠΑ. Μεταξύ αυτών, φυσικά, και η Κίνα, η οποία βρίσκεται αντιμέτωπη από τη μία πλευρά με τη συρρίκνωση της παραγωγής και των αποθεμάτων της, από την άλλη με τη διαρκή αύξηση της εγχώριας ζήτησης λόγω των ταχύτατων ρυθμών με τους οποίους ανακάμπτει το ζωικό κεφάλαιο στον τομέα της χοιροτροφίας.
Έδωσε νέα ώθηση το USDA
Η τελευταία έκθεση προσφοράς και ζήτησης του USDA ήρθε να ρίξει ακόμα περισσότερο νερό στον… μύλο της ανόδου των τιμών. Για το καλαμπόκι, το αμερικανικό υπουργείο Γεωργίας αναθεώρησε επί τα χείρω τις προβλέψεις του για τα παγκόσμια τελικά αποθέματα της σεζόν 2020/2021, τα οποία τώρα «βλέπει» στους 283,83 εκατ. τόνους (5,13 εκατ. τόνοι λιγότεροι από τις προηγούμενες προβλέψεις του Δεκεμβρίου και 19,18 εκατ. τόνοι κάτω από το στοκ της σεζόν 2019/2020). Το ίδιο και για την παγκόσμια παραγωγή, η οποία εκτιμάται τώρα στους 1,133 δισ. τόνους από 1,143 δισ. τόνους έναν μήνα πριν.
Αντίστοιχα, για τη σόγια, το USDA αναμένει τώρα λιγότερα αποθέματα, στα 140 εκατ. μπούσελ από 175 εκατ. μπούσελ για τα οποία έκανε λόγο στις προβλέψεις του Δεκεμβρίου, την ώρα που ο πήχης για την παγκόσμια παραγωγή χαμηλώνει στα 4,135 δισ. μπούσελ, από 4,175 δισ. μπούσελ.
Eξέλιξη τιμών καλαμποκιού στο Euronext
(συμβόλαια Μαρτίου σε ευρώ/τόνο)
Τι βλέπουν οι αναλυτές
Το κρίσιμο ερώτημα είναι ποια πορεία θα ακολουθήσουν οι τιμές από εδώ και στο εξής. Σε ό,τι αφορά το καλαμπόκι, η Rabobank εκτιμά ότι τα μειούμενα παγκόσμια αποθέματα και οι αυξημένες ανάγκες για ζωοτροφές (ιδίως εκ μέρους της Κίνας) δημιουργούν ευνοϊκές συνθήκες, ώστε η ανοδική τάση να συνεχιστεί και τη νέα χρονιά.
Εντός της επόμενης καλλιεργητικής σεζόν αναμένεται να υπάρξει κινητοποίηση (ενδεχομένως και με κρατικές πρωτοβουλίες) για αύξηση των καλλιεργούμενων εκτάσεων στις βασικές εξαγωγικές χώρες, ωστόσο, με δεδομένο τον ανταγωνισμό από τη σόγια το σιτάρι και άλλα δημητριακά (τα οποία επίσης «απολαμβάνουν» το τελευταίο διάστημα υψηλές τιμές), τα περιθώρια για κάτι τέτοιο είναι μάλλον μικρά. Επομένως, το πιθανότερο σενάριο, σύμφωνα με την τράπεζα, είναι η προσφορά να παραμείνει σχετικά περιορισμένη, τουλάχιστον μέχρι τις αρχές του 2022.
Στο ίδιο μήκος κύματος, η Goldman Sachs σημειώνει ότι οι αρχικές προσδοκίες για άνοδο των αποθεμάτων καλαμποκιού στο τέλος της σεζόν 2020-2021 σε επίπεδα-ρεκόρ διαψεύστηκαν τους τελευταίους μήνες. Παράλληλα, η αναθεώρηση επί τα χείρω των προβλέψεων για τις σοδειές των ΗΠΑ, Αργεντινής και Βραζιλίας, σε συνδυασμό με την αυξημένη κινεζική ζήτηση, προδιαγράφουν περαιτέρω μείωση του παγκόσμιου στοκ.
Μάλιστα, ο οίκος στέκεται ιδιαίτερα σε μια δομική, όπως τη χαρακτηρίζει, αλλαγή που παρατηρείται στο σκέλος της ζήτησης: Μετά από μια εξαετία ευνοϊκών για την παραγωγή καιρικών συνθηκών και υποτονικής ζήτησης, το σκηνικό αναμένεται να αντιστραφεί τα επόμενα χρόνια, με καταλύτη την Κίνα. Η Goldman Sachs εκτιμά ότι οι εισαγωγές καλαμποκιού της Κίνας θα φτάσουν τους 33 εκατ. τόνους το 2021 και θα έχουν ανέλθει σε 55 εκατ. τόνους μέχρι το 2023.
Κομβικός ο ρόλος της Κίνας
Σύμφωνα με το Πανεπιστήμιο του Ιλινόις, υπάρχουν αρκετοί παράγοντες που τροφοδοτούν το ράλι των τιμών σε σόγια και καλαμπόκι, ο βασικότερος όμως είναι η αύξηση των εξαγωγών, για την οποία «υπεύθυνη» είναι η Κίνα. Εξίσου σημαντικό ρόλο παίζει και η μειωμένη παγκόσμια παραγωγή του 2020. Οι τιμές των δύο προϊόντων φαίνεται ότι παρέχουν ένα έξτρα κίνητρο στους παραγωγούς για να καλλιεργήσουν περισσότερα στρέμματα το 2021, με τη σόγια (όπου η αύξηση σε ποσοστιαίο επίπεδο ήταν μεγαλύτερη) να διατηρεί εδώ ένα πλεονέκτημα έναντι του καλαμποκιού.
Όμως και πάλι, με τα σημερινά επίπεδα ζήτησης, φαίνεται δύσκολο τα παγκόσμια αποθέματα να αυξηθούν σε σημαντικό βαθμό. Για να συμβεί αυτό, όπως σημειώνει το πανεπιστήμιο, θα πρέπει είτε οι τιμές να ενισχυθούν περαιτέρω (βάζοντας έτσι «φρένο» στη ζήτηση), είτε οι καιρικές συνθήκες στο 2021 να είναι ιδιαίτερα ευνοϊκές για την παραγωγή αρχικά στη Νότια Αμερική και εν συνεχεία στις ΗΠΑ.
Η Commerzbank, από την πλευρά της, προβλέπει ότι ο συνδυασμός μειωμένων αποθεμάτων στις ΗΠΑ και σταθερά υψηλής ζήτησης σε παγκόσμιο επίπεδο υποδεικνύει πως οι τιμές της σόγιας θα παραμείνουν υψηλές καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους, ιδίως αν συνεχιστούν τα φαινόμενα ξηρασίας στη Νότια Αμερική. Σύμφωνα με τη γερμανική τράπεζα, αυτό θα μπορούσε να ανατραπεί μόνο αν η παραγωγή της Βραζιλίας φτάσει την άνοιξη του 2021 στα επίπεδα-ρεκόρ για τα οποία γινόταν (μέχρι πρόσφατα τουλάχιστον) λόγος, ιδίως από τη στιγμή που την ίδια περίοδο θα φτάνει στις αγορές και η σοδειά της Αργεντινής.
