Χωρίς πρόβλημα επάρκειας το σπανάκι ενόψει εορτών

Παρά τις διακυμάνσεις που καταγράφονται τα τελευταία χρόνια στην αγροτική παραγωγή, οι καλλιεργούμενες εκτάσεις σπανακιού στη χώρα μας δείχνουν να παραμένουν σε σχετικά σταθερά επίπεδα. Το γεγονός αυτό αποκτά ιδιαίτερη σημασία, αν αναλογιστεί κανείς τις χρόνιες δυσκολίες που αντιμετωπίζουν οι παραγωγοί, τόσο ως προς τις καιρικές συνθήκες όσο και ως προς τη διαχείριση του κόστους και των ελλείψεων σε εργατικό δυναμικό.

Πάντως, η τρέχουσα περίοδος κρίνεται θετική, καθώς οι βροχοπτώσεις και οι ήπιες θερμοκρασίες των τελευταίων εβδομάδων συνέβαλαν ουσιαστικά στη βελτίωση της παραγωγής. Αυτή η ευνοϊκή συγκυρία έχει ως αποτέλεσμα η προσφορά σπανακιού, κυρίως στην εγχώρια αγορά, να κυμαίνεται σε ικανοποιητικά επίπεδα. Αν οι συγκεκριμένες συνθήκες συνεχιστούν, εκτιμάται πως η κάλυψη των αναγκών στις ημέρες των γιορτών θα κινηθεί σε καλά επίπεδα, χωρίς ενδείξεις για σημαντικές ελλείψεις.

Ζητήματα φυτοπροστασίας και έλλειψης εργατικών χεριών

Τούτων λεχθέντων, πίσω από την τρέχουσα θετική εικόνα κρύβονται δομικά προβλήματα, τα οποία επιμένουν. Σύμφωνα με τον παραγωγό Γιώργο Παπαβασίλη από τα Μέγαρα, η έλλειψη εργατικών χεριών αποτελεί ένα από τα πλέον πιεστικά ζητήματα της καλλιέργειας.

Το σπανάκι, ως φυτό που απαιτεί ευαίσθητο χειρισμό κατά τη συλλογή του, δεν μπορεί να αντικατασταθεί εύκολα από πλήρως μηχανοποιημένες λύσεις, ειδικά στις μικρότερες εκμεταλλεύσεις. Παράλληλα, οι παραγωγοί έρχονται αντιμέτωποι με σοβαρά προβλήματα φυτοπροστασίας. «Η περιορισμένη διαθεσιμότητα εγκεκριμένων δραστικών ουσιών για την αντιμετώπιση ασθενειών, όπως ο περονόσπορος, οδηγεί σε απώλειες στα χωράφια, που πολλές φορές είναι δύσκολο να ελεγχθούν», υποστηρίζει.

Ακόμη, ο ίδιος σημειώνει ότι «τα διαθέσιμα φυτοφάρμακα είναι ελάχιστα, με αποτέλεσμα οι παραγωγοί να αδυνατούν να περιορίσουν αποτελεσματικά την εξάπλωση της ασθένειας».

«Πονοκέφαλοι» ο προγραμματισμός σποράς και η διαχείριση νερού

Η έλλειψη εργατικών χεριών και τα φυτοπροστατευτικά προβλήματα επηρεάζουν άμεσα τον προγραμματισμό των σπορών. Στο σπανάκι, όπως ισχυρίζεται ο κ. Παπαβασίλης, συνηθίζεται το σύστημα εναλλαγής σποράς κάθε περίπου 15 ημέρες, ώστε να εξασφαλίζεται σταθερή ροή προϊόντος στην αγορά. Όμως, «όταν παραμένουν κενά σε εργατικό δυναμικό ή όταν οι αποδόσεις μειώνονται λόγω ασθενειών, ο προγραμματισμός αυτός ανατρέπεται, με συνέπεια οι τελικές ποσότητες να μη φθάνουν τα επιδιωκόμενα επίπεδα».

Κλείνοντας, ο κ. Παπαβασίλης επισημαίνει και το πρόβλημα της διαχείρισης του νερού. Η απουσία Τοπικού Οργανισμού Εγγείων Βελτιώσεων (ΤΟΕΒ) στην περιοχή του, σε συνδυασμό με τις παρεμβάσεις της Υπηρεσίας Υδάτων, δημιουργεί γραφειοκρατικά εμπόδια και καθυστερήσεις που δυσχεραίνουν την ορθολογική άρδευση.

Αξιοσημείωτο για τον ίδιο είναι και το γεγονός ότι, όπως αναφέρει, «αλλοδαποί παραγωγοί, που νοικιάζουν γεωτρήσεις και ηλεκτροδοτούνται στο όνομά τους, φαίνεται να μην αντιμετωπίζουν τον ίδιο βαθμό ελέγχων ή διοικητικών εμποδίων, γεγονός που προκαλεί δυσαρέσκεια στους ντόπιους αγρότες».

Ο καιρός επηρεάζει και τις αγορές

Εστιάζοντας στο θέμα των εξαγωγών σπανακιού, ο Σπύρος Σινγκ από τη Μάνδρα Αττικής δηλώνει ότι ένα σημαντικό μέρος της παραγωγής του εξάγεται, κυρίως, σε αγορές βαλκανικών χωρών. Ωστόσο, «η ζήτηση από αυτές τις αγορές εμφανίζεται φέτος μειωμένη, καθώς οι καιρικές συνθήκες στις χώρες αυτές είναι καλές και χωρίς παγετούς, που συνήθως ενισχύουν την ανάγκη εισαγωγών».

Σε επίπεδο τιμών, ο κ. Σινγκ αναφέρει ότι «η τιμή χονδρικής βρίσκεται κάτω από τα 80 λεπτά ανά κιλό, αναλόγως της ποιότητας», ενώ για τις ημέρες των γιορτών εκτιμά ότι η εγχώρια αγορά θα καλυφθεί επαρκώς, υπό την προϋπόθεση ότι δεν θα προκύψουν ακραία καιρικά φαινόμενα.

Αναγκαία τα χρηματοδοτικά εργαλεία για τη μεταποίηση

Ο παραγωγός Κωνσταντίνος Λουκίσας από τα Λουκίσια Θηβών προσθέτει ακόμη μία παράμετρο στο ζήτημα της διακίνησης, που δεν είναι άλλη από την αγοραστική δύναμη των καταναλωτών. Όπως υποστηρίζει, «παρότι η παραγωγή βρίσκεται σε καλά επίπεδα, η ζήτηση από την εγχώρια αγορά παρουσιάζεται μειωμένη», γεγονός που ο ίδιος αποδίδει στο αυξημένο κόστος ζωής.

Παράλληλα, αναφέρει ότι μεγάλο μέρος του σπανακιού διοχετεύεται στη βιομηχανία τροφίμων για έτοιμες σαλάτες και πίτες, τομέας που συνεχίζει να έχει περιθώρια ανάπτυξης. Ωστόσο, συμπληρώνει ότι «για να ενισχυθεί η ανταγωνιστικότητα των παραγωγών, απαιτούνται νέα χρηματοδοτικά εργαλεία και επενδύσεις που θα επιτρέψουν τη βελτίωση της ποιότητας και της διατροφικής αξίας του προϊόντος».

Ο αρακάς χάλασε τα σχέδια των Λαρισαίων

Στο πεδίο του βιομηχανικού σπανακιού, η κατάσταση διαφοροποιείται. Η συνεργασία μεταξύ του Συνεταιρισμού Αγροτών Θεσσαλίας «ΘΕΣγη» και εταιρείας κατεψυγμένου σπανακιού διακόπηκε οριστικά. Όπως δηλώνει ο Βαγγέλης Παναγιώτου, αντιπρόεδρος του «ΘΕΣγη», «στην ευρύτερη περιοχή της Λάρισας καλλιεργούνταν πάνω από 3.000 στρέμματα σπανακιού για λογαριασμό εταιρείας κατεψυγμένων κηπευτικών, που συλλέγονταν μηχανικά από τον Οκτώβριο έως τον Απρίλιο, με αποδόσεις 2-3 τόνους ανά στρέμμα».

Η πρόταση της εταιρείας για επιπλέον καλλιέργεια αρακά με πρώιμες ποικιλίες δεν έγινε αποδεκτή από τον συνεταιρισμό, λόγω ακατάλληλων καιρικών συνθηκών για την περιοχή. Το αποτέλεσμα ήταν να τερματιστεί η συνεργασία και στον τομέα του βιομηχανικού σπανακιού.